Maha Hussaini’ın Middle East Eye’da yayınlanan yazısı Barış Hoyraz tarafından Haksöz Haber için tercüme edilmiştir.

Bu ana -savaşın sonu makalesi yazmaya- asla ulaşamayabileceğim fikrini kabullenmiştim.

Gazze'deki evimi 13 Ekim 2023'te tahliye ederken yanıma almayı başardığım birkaç şeyden biri olan bu dizüstü bilgisayarı elime aldığımda, sayısız katliamı belgelemek için kullanılacağını biliyordum - ama o zamanlar bu savaşın sonunu düşünmemiştim.

Yine de buradayım. Bizi hedef almaya niyetli görünen bir savaşa göğüs geren bazı gazeteci arkadaşlarımla birlikte hayatta kalmayı başardım.

Ancak hayatta kalmanın bir bedeli vardı. Yaşam ve ölümün anlamları sonsuza dek değişti.

Geçtiğimiz 15 ay boyunca, Gazze Şeridi'nin orta ve güneyindeki üç sığınak arasında zorla yer değiştirdim. En uzak olanı evimden arabayla yaklaşık 40 dakika uzaklıktaydı. Bu süre boyunca ölüm bana geride bıraktığım evimden daha yakın geldi.

Ölüm ihtimali, İsrail ordusunun ihlallerini belgeleyen her raporla ve öldürülen her gazeteci meslektaşla daha da somutlaştı. İlk kez, hayatta kalmaktan çok, aynı kaderi paylaşmadan önce mümkün olduğunca çok sayıda hikâyeyi belgelemek için zamana karşı yarışmak haline geldi.

Bu, bitiş çizgisi belli olmayan bir yarıştı - zamanın değeri artık saatlerle değil, yaşanan hikâyelerle, tanık olunan hayatlarla ve nihayet sesi duyulmayan kurbanlarla ölçülüyordu. İsrail uluslararası muhabirlerin Gazze'ye girişini engellemeye karar verdiği anda tüm Filistinli yerel gazetecilere büyük bir sorumluluk yüklendi.

Zorla tecrit

İsrail'in Gazze'de aylarca süren kesintileriyle birlikte, her karanlık ve zorunlu izolasyon anı gazetecileri susturmaya yönelik bir girişim gibi hissedildi.

Küçük zaferler sayesinde umudumuzu canlı tutmayı başardık: gönderilen her kısa mesaj, iletilen her rapor, çatılarda veya sokaklarda zor bir eSIM sinyali aramakla geçen saatlerden sonra bile, sessiz bir zafer gibi hissettirdi.

Sığınaktayken, güneş panelleri sayesinde nihayet aylardır ilk kez televizyonu çalıştırmayı başardığımızda olduğu gibi, her şeyin tamamen yeni bir anlam kazandığını fark ettim. Bir haber konferansında Gazze'de devam eden ihlaller ve sivillerin her gün katledilmesi tartışılıyordu.

Normalde konuşmanın ciddiyetine, adalet ve insan hakları çağrılarına kendimi kaptırırdım. Ancak bu kez beni çeken mesaj değil, konuşmacının tertemiz kıyafeti, önündeki tertemiz su bardağı ve yanındaki meyve suyu şişesi oldu. O anda tek düşünebildiğim bir su şişesini doldurmak için uzun kuyruklar, şişe meyve suyunun unutulmuş lüksü ve düzgün bir duşun nadir deneyimiydi.

Bu hafta Gazze için uzun zamandır beklenen ateşkes anlaşması nihayet açıklandı. Anlaşma Pazar günü yürürlüğe girecek.

Çarşamba günü anlaşma açıklandığında Deyr el-Belah'taki el-Aksa hastanesindeydim. Bu ana tanıklık etmek için hem hayatta kalmanın hem de kaybetmenin mekânı olarak hafızama kazınmış bir yeri seçtim.

Orada onlarca röportaj yaptım ve hedef alınan Filistinlilerin yanı sıra İsrail saldırılarından kaçmak için hastaneye sığınan Filistinlilerin ifadelerini topladım.

Abluka altındaki bölgedeki neredeyse tüm hastaneler gibi bu hastane de sivillere karşı işlenen vahşetin bir tanığı olarak duruyor ve İsrail ordusunun avlusundaki derme çatma çadırlarda yaşayan yerinden edilmiş sivilleri hedef alıp diri diri yaktığı bir katliama sahne oldu.

Geri dönüş arayışı

Ateşkes ilanından kısa bir süre önce ve sonra, aralarında yerinden edilmiş kişiler, gazeteciler ve hastaların da bulunduğu dokuz Filistinliyle hastanede görüştüm. Ateşkes yürürlüğe girdiğinde yapmak istedikleri ilk şeyi sordum. Cevapları ortak ve dokunaklıydı: Kuzey Gazze'deki evlerine dönmek.

Dışarıdan bakan biri için bu cevap tipik, hatta tahmin edilebilir görünebilir. Ancak bu yerinden edilmiş insanların arasında yaşamış - ve 15 aydan uzun bir süredir onlardan biri olan - biri için akıllara durgunluk veriyor.

Savaşın başından beri yerinden edilen bizler, İsrail'in Gazze'nin kuzeyinde kalanlara nasıl davrandığını yakından izledik.

İsrail, zorla yerinden etme emirleri, aç bırakma, toplu katliamlar ve ayrılmayı reddedenlerin sahada infaz edilmesi yoluyla Gazze'yi sakinlerinden boşaltma hedefini acımasızca sürdürdü. Güvenli olması gereken “insani bölgelerde” bile, Gazze'nin kuzeyindeki amansız şiddetin yanı sıra saldırılar ve katliamlar devam etti.

İsrail'in tahliye emirlerine uymak hiçbir zaman güvenli bir seçenek gibi gelmedi. Gazze'deki Filistinliler için gerçek her zaman her an hedef alınabilecekleri oldu.

Ateşkesin ilan edilmesinden iki gün önce, Filistinliler nefeslerini tutmuşken, Deyr el-Belah'ın en kalabalık mahallelerinden birinde eşekli bir arabacı yanımdan geçti.

“Shujaiya, Rimal, Tal al-Hawa'ya!” diye seslendi, bir yıldan uzun bir süre önce zorla yerinden edildiğimiz Gazze Şehri mahallelerini sayıyordu. Sanki insanları oraya götürecekmiş gibi bağırıyordu; bu, Gazze'de son bir yıldır yerinden edilenler arasında yaygın bir davranış.

Parmaklarım bilinçsizce çantama uzanıp İsrail ordusu tarafından kapısı havaya uçurulan Gazze'deki evimin anahtarlarını bulurken gülümsedim. Bu anahtarlar hep benimle kaldı - bir gün onlara tekrar ihtiyacım olabileceğine inanmam için kendimi kandırmanın küçük, bilinçaltı bir yolu.

Belki de bu yüzden, uluslararası alanda tanınan bir soykırım karşısında bile Gazze'deki Filistinlilerin geri dönüş fikrine sarılmalarını bu kadar akıl almaz buluyorum - çünkü 15 ay süren amansız terör, bombalama, açlık ve yok etme, evlerin moloz yığınına dönüşmesi ve tüm toplumun yok edilmesinin ardından, eve dönme duası her zaman hayatta kalma duasından önce geldi.

*Maha Hussaini, Gazze'de yaşayan ödüllü bir gazeteci ve insan hakları aktivistidir. Maha, gazetecilik kariyerine İsrail'in Temmuz 2014'te Gazze Şeridi'ne düzenlediği askeri harekâtı haberleştirerek başladı. Serbest gazeteci olarak yaptığı çalışmalarla 2020 yılında prestijli Martin Adler Ödülü'nü kazandı.