Devrim Sonrası Bir Yıl: Suriye'de Rejim Değişikliğinin İlk Yılında Neler Yaşandı?

Merve Gürbüz / Fokus+

8 Aralık 2024’te, 61 yıl boyunca ülkeyi yöneten Beşşar Esed liderliğindeki Baas Partisi rejiminin çöküşüyle, 1963’ten bu yana sürmekte olan siyasi düzen tarihe gömüldü. 

Başkent Şam’ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla başlayan bu süreç, ülkenin birçok bölgesinde muhalif grupların ilerleyişi, halkın sokaklara dökülmesi ve yeni bir dönemin başlama umuduyla karşılandı.

Rejimin yıkılmasıyla birlikte, yıllardır savaş, baskı ve göç nedeniyle evlerinden ayrılmak zorunda kalan Suriyeliler için geri dönüş kapısı aralandı. Türkiye’de ve Avrupa’da yaşayan insanlar coşkuyla bu “özgürlük” anını karşıladı.

Yeni dönemde öne çıkan hedefler ise ülkenin yeniden inşası, güvenlik ve istikrarın sağlanması, farklı etnik ve dini gruplar arasında uzlaşı, siyasi geçiş sürecinin yönetilmesi ve uluslararası toplumla yeniden ilişki kurulması oldu.

Peki ya devrim sonrasında neler oldu? İşte gün gün Suriye’de Esed rejiminin düşüşü sonrası gelişmeler...

8 Aralık 2024

Suriye’de 61 yıllık Beşşar Esed rejimi 8 Aralık 2024 sabahı muhaliflerin başkent Şam’ı ele geçirmesiyle çöktü.

Muhalif güçler Baas Partisi’nin uzun süren iktidarına son verirken, Esed ailesi dönemi sona erdi ve Esed’in yurt dışına kaçtığı bildirildi.

Rejimin çöküşüyle ülkede yeni bir dönemin başlangıcı ilan edildi.

25 Ocak 2025

Şam’da günlük yaşam normale dönmeye başladı. 

Rejimin devrilmesinden sonra halk şehir sokaklarında dolaşmaya ve işlerine geri dönmeye başladı.

Pazar yerleri açıldı, toplu taşıma ve altyapı hizmetleri işlemeye devam etti. Şehirde onarım çalışmaları sürerken vatandaşlar sosyal hayatlarını yeniden inşa etti.

10 Mart 2025

Suriye hükümeti ile SDG arasında kapsamlı bir mutabakat imzalandı.

17 Mart 2025

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 9 Aralık 2024 – 16 Mart 2025 arasındaki gönüllü geri dönüş verilerini açıkladı. Bu dönemde Türkiye’den Suriye’ye geri dönen Suriyeli sayısının 145.639’a ulaştığını bildirdi.

Yılmaz, bu sayıların savaş sonrası normale dönüş hızını gösterdiğini vurguladı.

13 Haziran 2025

Yılmaz, gönüllü geri dönüşlerin devam ettiğini belirterek 8 Aralık 2024’ten bu yana toplam 273 binin üzerinde Suriyelinin ülkelerine döndüğünü açıkladı.

Türkiye’nin göç yönetimi merkezleri aracılığıyla düzenli ve onurlu dönüşlerin gerçekleştirildiği bildirildi.

13 Ağustos 2025

Türkiye ile yeni Suriye yönetimi arasında savunma işbirliği anlaşması imzalandı. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Suriye Savunma Bakanı Murhef Ebu Kasra arasında imzalanan “Ortak Eğitim ve Danışmanlık Mutabakat Muhtırası” ile askeri eğitim, danışmanlık ve donanım desteği konularında koordinasyon sağlanacağı duyuruldu.

7 Eylül 2025

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 8 Aralık 2024’ten bu yana 474.018 Suriyelinin Türkiye’den ülkelerine gönüllü geri döndüğünü bildirdi.

29 Eylül 2025

Yerlikaya, Esed rejiminin devrilmesinden itibaren Türkiye’den Suriye’ye dönüş yapan Suriyeli sayısının 509.387’ye ulaştığını açıkladı.

5 Ekim 2025

Yeni kurulan Suriye yönetimi döneminin ilk yasama organı için Halk Meclisi seçimleri yapıldı. Rakka, Süveyda ve Haseke illeri dışında kalan 11 ilde gerçekleştirilen seçimlerde toplam 210 milletvekilliği için 1574 aday yarıştı.

31 Ekim 2025

İstanbul’da düzenlenen TRT World Forum 2025’te Suriye’nin yeniden inşası masaya yatırıldı. 

Forumun “Suriye’nin Yeni Şafağı: Yeniden İnşa ve İstikrar için Yol Haritası” başlıklı oturumunda Suriye Enformasyon Bakanı Hamza El Mustafa, “Bugün burada Enformasyon Bakanı olarak yeni Suriye’yi temsil ediyorum” dedi.

1 Kasım 2025

Yerlikaya, 8 Aralık 2024 tarihinden itibaren Türkiye’den Suriye’ye gönüllü dönen Suriyeli sayısının 550 bini aştığını duyurdu.

Öte yandan yetkililer, dönüşlerin devam etmesi için destek hizmetlerini sürdürdüklerini belirtti.

10 Kasım 2025

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile görüştü. 

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ve ABD Başkanı Donald Trump

Şara, görüşmenin amacının Suriye-ABD ilişkilerini yeniden inşa etmek olduğunu vurguladı.

12 Kasım 2025

Şara, Washington Post’a verdiği röportajda Suriye’nin istikrarının ekonomiyle bağlantılı olduğunu vurguladı. 

“İstikrar ekonomiyle, ekonomi ise yaptırımların kaldırılmasıyla ilgili” diyerek Suriye ekonomisinin toparlanması için yaptırımların sona ermesi gerektiğini belirtti.

21 Kasım 2025

ABD yönetimi, Suriye’ye uygulanan Sezar yaptırımları kapsamında altı aylık yeni bir muafiyet kararı verdi.

23 Kasım 2025

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani, İngiltere’de yaptığı açıklamada İsrail ile barış müzakereleri için Tel Aviv’in 7 Aralık 2024 öncesi sınırlara çekilmesi gerektiğini belirtti.

“Topraklarımız işgal altındayken anlaşma olmaz” diyen Şeybani, İsrail’in geri çekilmesinin ardından ancak barış anlaşması imzalanabileceğini vurguladı.