1. YAZARLAR

  2. Musa Özgün

  3. TSK'nın Modernizasyonu İsrail'e Emanet

TSK'nın Modernizasyonu İsrail'e Emanet

Kasım 1997A+A-

Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiler, diğer bölge devletlerinin tepkilerine rağmen giderek daha üst seviyelere taşınıyor. O kadar ki, Batılı gazetelerde çıkan ve Türk medyasına da yansıyan haberlerden, İsrailli ve Türk savunma yetkililerinin düzenli olarak ve genellikle ABD'li bir temsilcinin de hazır bulunduğu toplantılar yaptıklarını ve stratejik planları beraber değerlendirdiklerini öğreniyoruz.

Türkiye-İsrail ilişkilerinin en önemli boyutunu şüphesiz askeri ilişkiler oluşturuyor. İki ülke arasındaki askeri ilişkiler 1995'te, Ankara'nın İsrail jetlerine Türkiye üzerinde eğitim uçuşu yapmasına izin veren anlaşmaya imza atmasıyla sıcaklaşmaya başlamıştı. Çok masumane gibi görünen bu anlaşmayla başlayan ilişkiler "Türkiye-İsrail Askeri Eğitim ve işbirliği Anlaşması" çerçevesinde gelişti ve bugünlere gelindi.

Ekim ayı ortasında İsrail Genelkurmay Başkanı Ammon Lipkin Şahak'ın Türkiye'ye gelmesi ilişkilerin ulaştığı zirve nokta oldu. Şahak, Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı'nın resmi konuğu olarak Türkiye'ye geldi ve Genelkurmay'da uzun süredir yapılmayan "A tipi" törenle karşılandı. Askeriye, Şahak'ı memnun edebilmek için elinden geleni yaptı, Genelkurmay Başkanı Karadayı Şahak'ın tüm görüşmeleri sırasında ona eşlik ederek bir an olsun yanından ayrılmadı. Ayrıca aynı günlerde mahkemesi sonuçlandırılan Nurettin Şirin'e verilen onyedibuçuk yıllık ağır hapis cezası da siviller tarafından Şahak'a bir armağan olarak sunuldu.

Şahak Türkiye'de olduğu müddet içerisinde bazı askeri ve savunma sanayii tesislerinde incelemeler yaptı. Bunların yanısıra Türk ordusunun modernizasyonu çerçevesinde Türk savunma sanayinin büyük ihaleleri için lobi yaptı. İsrail'in pek yakından ilgilendiği ve milyarlarca doların söz konusu olduğu bu ihalelerden en önemlilerini F-5 tipi savaş uçaklarının modernizasyonu, ortak tank üretimi ve füze alımı oluşturuyor.

Halihazırda, F-4 tipi 54 savaş uçağının modernizasyonu 650 milyon dolar karşılığında İsrail savunma sanayine emanet edilmiş durumda Bu gelişinde, İsrail Genelkurmay Başkanı 48 adet F-5 tipi savaş uçağının modernizasyonu hakkında teklif verdi. F-5'lerin modernizasyonu için Fransa, Almanya ve ABD de İsrail'le rekabet halindeler.

Şahak'ın ziyaretinin önemli nedenlerinden biri de Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nın 1000 tanklık ihalesinden pay kapabilmekti. Türk Savunma Sanayi'nin en büyük projelerinden biri olan bu proje, seçilecek modele göre 4-7 milyar dolar arasında bir maliyete sahip olacak. Şahak, İsrail silah firması Sibat tarafından üretilen ve dünyanın en gelişmiş tankları olduğu kabul edilen (fakat Güney Lübnan'da Hizbullah'ın hallaç pamuğu gibi attığı ve bu nedenle İsrail'in bir kenara atmayı düşündüğü) Merkava III tanklarının İsrail lisansıyla Türkiye'de üretimi için teklif getirdi. 1998 yılının ilk yarısında sonuçlanacak ihale için 9 yabancı, 22 Türk firması bilgi ve doküman gönderdi. Bu şirketler arasında Fransa, Almanya, ABD, İtalya ve Rusya'dan silah şirketleri İsrail'in Sibat firmasıyla rekabet ediyorlar. Dev ihaleyi alacak olan firma yerli partneri ile üretimi Türkiye'de yapacak. Bu proje ile TSK'ya 2005 yılına kadar 1000 tank teslim edilecek. Böylece mevcut ABD yapımı M-60 tankları ile NATO standartlarının gerisinde kalmış tank filosunun yenilenmesi amaçlanıyor.

Şahak'ın ziyareti sırasında, Güney Kıbrıs'ın Rusya'dan aldığı S-300 füzelerine karşılık Türkiye'nin İsrail'den almaya karar verdiği füzelerin alımının hızlandırılması ve yeni siparişler verilmesi kararlaştırıldı. Karadan havaya fırlatılan S-3OO'lere mukabil İsrail'e sipariş verilen ve 100 milyon dolara mal olacak Popeye (Temel Reis) füzeleri, 100 km. menzilli ve havadan havaya ve havadan karaya atılabiliyor. TC, İsrail'in modernize etmekte olduğu F-4 uçaklarına takılmak üzere ortak üretim için pazarlık yaptığı bu füzelerden S-300'lere karşı acilen 70 adet almaya karar verdi. Daha gelişmiş ve daha uzun menzilli Popeye II ve Dalile füzelerinin alımı konusunda da görüşmeler yapıldı. ABD ve İsrail hava kuvvetlerinin kullandığı Popeyeler elektrooptik özellikleri sayesinde bir binanın kapısını vurabilecek kadar keskin bir hedef vurma özelliğine sahip.

Şahak ayrıca pilotsuz keşif uçağı satışı, İsrail uydusu aracılığıyla doğrudan iletişim sağlanması, İsrail'deki Galile şirketi tarafından üretilen hafif piyade silahlarına ilişkin teklifler verdi. Bölge devletlerinin yoğun tepkisine yol açan ve süresiz ertelendiği ilan edilen, Doğu Akdeniz'de yapılması planlanan Türkiye-İsrail-ABD üçlü tatbikatı konusu gündeme gelmesine ve mutlaka gerçekleştirileceğinin açıklanmasına rağmen zamanı ile ilgili bir tarih telaffuz edilmedi.

Bölge devletlerinin tepkilerinin adeta inadına derinleştirilen ilişkilerin bir sonraki ayağını İsrail Savunma bakanı İzak Mordehay'ın Türkiye'ye gelişi oluşturacak. Mordehay'ın gelmesiyle askerler arasında varılan uzlaşma muhtemelen siyasi olarak da onaylanacak. Ve böylece, Türkiye her geçen gün bölgede biraz daha soyutlanırken, İsrail Türkiye üzerinden sağladığı açılım sayesinde daha da hırçınlaşacak.

BU SAYIDAKİ DİĞER YAZILAR