Kaynak: History.com
Çev: Melike Bars / Haksöz-Haber

Kara Panter Partisi olarak da bilinen Kara Panterler, Afro Amerikan topluma karşı polis şiddetine dur demek için 1966 yılında Huey Newton ve Bobby Seale tarafından kurulan bir siyasi örgütlenmedir. Siyah bere ve siyah deri ceketler giyen Kara Panterler, Oakland ve diğer ABD şehirlerinde silahlı vatandaş devriyeleri teşkilatlandırdı. Kara Panterler Partisi'nin 1968’deki zirvesinde yaklaşık 2000 üye vardı. Örgüt daha sonra iç gerilimler, ölümcül silahlı çatışmalar ve örgütü zayıflatmayı amaçlayan FBI’ın karşı istihbarat faaliyetleri sonucunda geriledi.

Kara Panterler'in Tarihi

Kara Panterler Partisi kurucuları Huey Newton ve Bobby Seale, 1961’de Kaliforniya Oakland'daki Merritt Koleji’nde henüz öğrenciyken birbirleriyle tanıştılar. Her ikisi de kolejin 1800’lerde Kaliforniya'ya gelen öncüleri onurlandıran, ancak Amerikalıların batıya yerleşmesinde Afro-Amerikalıların rolünü göz ardı eden 'Öncü Günü' kutlamasını protesto etti. Seale ve Newton, siyahi tarihini sınıflarda anlatmayı amaç edinen Negro History Fact Grubu'nu (Zenci Tarih Hakikatleri Grubu) kurdu. Siyah milliyetçisi Malcolm X'in suikastı ve San Francisco'daki polislerin Matthew Jonson adında silahsız bir siyahi genci vurarak öldürmelerinin ardından Newton ve Seale Kara Panterler'i kurdu. Başlangıçta Nefsi Müdafaa Kara Panterler Partisi olarak isimlendirilen örgüt 1966’da kuruldu. Kara Panterler’in ilk faaliyetleri öncelikle Oakland ve diğer şehirlerdeki siyahi topluluklara karşı polis faaliyetlerinin izlenmesini içeriyordu. Birtakım sosyal programlar başlattıkça ve siyasi faaliyetlerde bulundukça popülerlikleri arttı. Kara Panterler, Los Angeles, Chicago, New York ve Philadelphia dahil olmak üzere büyük azınlık topluluklarına sahip şehir merkezlerinden geniş çaplı destek aldılar. 1968’de Kara Panterler’in ülke genelinde yaklaşık 2000 üyesi vardı.

Siyasi Faaliyetler ve Sosyal Programlar

Newton ve Seale, partinin görüşünü oluştururken Marksist ideolojiden yararlandılar. “Ten-Point” (On Madde) Programında kuruluşun felsefi görüşlerini ve siyasi amaçlarını ana hatlarıyla belirlediler. Ten-Point Programı, polis şiddetine derhal son verilmesi, Afro-Amerikalılar için istihdam ve herkes için toprak, konut ve adalet çağrısında bulundu. Kara Panterler, siyahi gururu, toplum kontrolünü ve sivil hakların birleştirilmesini vurgulayan daha büyük Siyah Güç hareketinin bir parçasıydı. Kara Panterler genellikle bir çete olarak tanımlanırken, liderleri, örgütü daha çok Afro-Amerikalı’yı siyasi makamlara görevlendirmeyi hedefleyen bir siyasi parti olarak gördü. Bu cephede başarısız oldular. 1970’lerin başlarında, FBI’ın karşı istihbarat çabaları, suç faaliyetleri ve grup üyeleri arasında çıkan iç anlaşmazlıklar Kara Panterler Partisi'ni siyasi bir güç olarak zayıflattı. Ancak Kara Panterler, okul çocukları için ücretsiz kahvaltı programları ve ABD'deki 13 Afro-Amerikan topluluğunda ücretsiz sağlık klinikleri de olmak üzere birtakım popüler topluma yönelik sosyal programlar başlattı.

Kara Panterler, Şiddet ve Tartışmalar

Kara Panterler, polisle karşılaştıkları çok sayıda şiddet olayına karıştı. İddialara göre kurucu Huey Newton, 1967’de Oakland polis memuru John Frey'i öldürdü. Newton, 1968’de, kasten adam öldürmek suçundan hüküm giydi ve 2 ila 15 yıla kadar hapse mahkum edildi. Temyiz mahkemesi kararı, daha sonra mahkumiyeti tersine çevirdi. Kara Panter gazetesinin editörü Eldridge Cleaver ve 17 yaşındaki kara panter üyesi ve sayman Bobby Hutton, 1968’de Hutton'un öldüğü ve iki polis memurunun yaralandığı polisle yapılan çatışmanın içinde yer aldı. Parti içindeki çatışmalar da genellikle şiddete dönüştü. 1969’da, Kara Panter üyesi Alex Rackley diğer Kara Panterler tarafından polis muhbiri olduğu düşünülerek işkence edilerek öldürüldü. Kara Panter muhasebecisi Betty Van Patter1974’te dar edilerek öldürülmüş olarak bulundu. Kimse bu ölümle suçlanmadı ancak birçok kişi bu olaydan parti liderliğinin sorumlu olduğuna inanıyordu.

FBI ve COINTELPRO1

Kara Panterler’in sosyalist mesajı ve siyah milliyetçi söylemi onları COINTELPRO adlı gizli bir FBI’ın karşı istihbarat programının hedefi haline getirdi. 1969’da FBI, Kara Panterler’i komünist bir örgüt ve ABD hükümetinin düşmanı olarak ilan etti. FBI'ın kurucusu ve ilk başkanı J. Edgar Hoover 1968’de Kara Panterler’i “ülkenin iç güvenliğine karşı en büyük tehditlerden biri” olarak adlandırdı. FBI, siyah milliyetçi gruplar arasındaki mevcut rekabetleri kendi çıkarına kullanarak, Panterler’i zayıflatmaya çalıştı. Ayrıca “Çocuklar İçin Ücretsiz Kahvaltı Programı” ve Kara Panterler tarafından başlatılan diğer sosyal programları zayıflatmak ve dağıtmak için çalıştılar. 1969’da Chicago polisi, evlerinde uyuyan Kara Panter Partisi üyeleri Fred Hampton ve Mark Clark'ı vurarak öldürdü. Polisin Kara Panter Partisi üyeleriyle şiddetli bir silahlı çatışma olarak tanımladığı olayda yaklaşık 100 mermi atıldı. Fakat daha sonra balistik uzmanları bu mermilerden sadece birinin Panterler tarafından geldiğini belirledi. FBI, baskını yönetmekten sorumlu olmasa da, daha sonra federal bir büyük jüri, büronun baskına yol açan olaylarda önemli bir rol oynadığını belirtti. Kara Panter Partisi 1982’de resmen dağıldı.

Yeni Kara Panter Partisi

Yeni Kara Panter Partisi, 1989 yılında Dallas, Texas'ta kurulan siyah milliyetçi bir örgüttür. Orijinal Kara Panter Partisi üyeleri, Yeni Kara Panter Partisi ile orijinal Kara Panterler arasında hiçbir ilişki olmadığını söylüyor. Amerika Birleşik Devletleri Sivil Haklar Komisyonu ve Güney Yoksulluk Hukuk Merkezi, Yeni Kara Panter Partisi'ni bir nefret grubu olarak nitelendirdi.

* Amerikan siyasi örgütlerinin araştırılması ve itibarsızlaştırılmasını amaçlayan bir dizi yasadışı proje