Bu yazı Tamara Nassar tarafından The Electronic Intifada Podcast’te yayınlanan videodan kesitler halinde düzenlenerek yazılmıştır.

Ulusötesi denizcilik şirketi Maersk, İsrail'in yerleşimleriyle bağlantılı şirketlerden fiilen el çekeceğini açıkladı.

Bu ayın başlarında Maersk'in resmi web sitesinde yayınlanan duyuruda, BM İnsan Hakları Ofisi (OHCHR) tarafından yürütülen ve Doğu Kudüs de dâhil olmak üzere işgal altındaki Batı Şeria'daki İsrail yerleşimlerine dâhil olan şirketlerin yer aldığı bir veri tabanına atıfta bulunuldu.

Danimarkalı şirket, “Batı Şeria ile ilgili taşımaların yakın zamanda gözden geçirilmesinin ardından, İsrail yerleşimleriyle ilgili tarama prosedürlerimizi daha da güçlendirdik, buna tarama sürecimizi OHCHR'nin yerleşimlerde faaliyet gösteren işletmelerle ilgili veri tabanıyla uyumlu hale getirmek de dâhil” dedi.

İsrail'in işgal altındaki Filistin ve Suriye toprakları üzerindeki yerleşimleri uluslararası hukuka göre yasadışıdır ve Uluslararası Ceza Mahkemesi bunların inşasını savaş suçu olarak soruşturmaktadır.

Sessiz sedasız yapılan açıklama, geçen yıl “Mask Off Maersk” kampanyasını başlatan Filistin Gençlik Hareketi tarafından bir zafer olarak nitelendirildi. Kampanya, denizcilik şirketini Gazze'deki Filistinlilere yönelik ABD-İsrail soykırımına suç ortaklığı yapan askeri kargo taşımacılığını durdurmaya ve ABD ve İsrail savunma bakanlıkları ile sözleşmelerini feshetmeye çağırıyordu.

“İsrail ve Hamas arasındaki çatışmanın başlamasından bu yana ve çatışmanın tırmanmasıyla birlikte, tarama ve uyum önlemlerimizi güçlendirdik,” dedi şirket.

“Politikalarımızla çelişen iş prosedürlerini tespit ettiğimizde ya da bunlardan haberdar olduğumuzda, uygulamayı durdurarak, prosedürü değiştirerek ve uluslararası standartlara olan bağlılığımızla uyumlu hale getirmek için başka düzeltici önlemler alarak derhal yanıt veriyoruz.”

19 Haziran'da Maersk, İsrail ile İran arasındaki savaşı gerekçe göstererek İsrail'deki Hayfa limanındaki faaliyetlerini geçici olarak durdurma kararı aldığını açıkladı.

F-35 Savaş uçakları

Her iki haber de The Electronic Intifada'nın yardımcı editörü Nora Barrows-Friedman'ın, grubun Maersk'in Amerikan yapımı F-35 savaş uçaklarının İsrail'e tedarik zincirindeki ayrılmaz rolünü ortaya koyan en son raporunu tartışmak üzere PYM'nin iki üyesiyle bir bölüm kaydetmesinin ardından geldi.

San Francisco Körfez Bölgesi'nde yaşayan bir toplum örgütleyicisi ve yazar olan Nadya Tannous, özellikle İsrail ile İran arasında yaşanan ve Amerikan savaş uçağının İsrail tarafından kullanıldığı son askeri çatışma ışığında, F-35'in “hem ABD hem de İsrail'in dünyadaki diğer uluslara karşı hava hâkimiyetinde” nasıl kullanıldığını tartıştı.

Hawa, F-35'in “dünya genelinde bu jet için parça ve bileşen üreten pek çok ülkeyi kapsayan devasa tedarik zincirinden” bahsetti. Hawa, “nihai jetlere erişebilen tek ülkelerin ABD ile birlikte Batı emperyal koalisyonunda yer alan ülkeler olduğunu” da sözlerine ekledi.

“İsrail'in yaptığı şey, kendisini tam da bu F-35 programının merkezinde bir aracı olarak konumlandırmak oldu.”

Hawa, uçağın karmaşık ve yüksek bakım gerektiren yapısının, Maersk'in taşınmasına yardımcı olduğu parça ve bileşenlerin sürekli tedarikini gerektirdiğini açıkladı.

Kampanya, Maersk'in bu parçaları taşımak için kullandığı limanlardaki aksaklıkları hedef aldı.

Hawa, bir Maersk gemisinin Fransa'da Mersaille yakınlarındaki Fos-sur-Mer limanına yanaşmasında birkaç saatlik gecikmeye neden olan bir aksaklığın aslında “Maersk'in bu limanı tüm Akdeniz tedarik zincirinden tamamen çıkarmasına yol açtığını” açıkladı.

"Gemi oradan Kazablanka'ya gitti ve burada Fas'taki hareket tarafından kitlesel protestolarla karşılandı. Bu da geminin limana yanaşmasının 40 saatten fazla gecikmesine neden oldu," diye ekledi Hawa.

İsrail'in 40'tan fazlasına sahip olduğu F-35 uçakları Gazze Şeridi'nde kullanılmış olsa da, İsrail ordusunun onları öncelikli olarak kullanacağı yer burası değildir.

Raporun araştırmacıları son zamanlarda bir bilginin farkına vardılar.

Hawa, “F-35'i bir silah olarak özel kılan şey, gizli mod olarak bilinen modda çalışabilme yeteneğine sahip olması” dedi.

Diğer şeylerin yanı sıra bu özellik jetin “yerden ya da diğer jetler tarafından hedef alınmaktan kaçınmak için daha esnek olmasını” sağlıyor.

Bu, İsrail'in Gazze'deki soykırımının doğası gereği gerekli olan bir özellik değil.

Hawa, “İsrail hava kuvvetleri büyük ölçüde jetlerinin hedef alınması konusunda endişelenmek zorunda kalmadı,” diye ekledi. “Bu, Filistin'deki direnişin sahip olduğu bir kabiliyet değil.”

Araştırmacılar birkaç ay önce F-35 uçağının sözde gizlilik modu için gerekli olan “yüzey analistlerini” içeren bir sevkiyat fark ettiler.

“Kendimize şunu sorduk: İsrail ordusu neden bu kadar büyük bir yüzey analisti sevkiyatına ihtiyaç duyuyor ve bu sevkiyat bir Maersk gemisiyle denizaşırı bir konteynerle yapılıyor?” Hawa şunları söyledi:

“Bence şimdi geriye dönüp baktığımızda, bu bize bunun İran'la bölgesel bir tırmanma için aldıkları ileriye dönük planlama kararının bir parçası olduğunu gösteriyor” diye ekledi.

İsrailliler yüzey analistlerini “İran'a karşı gizli modda hareket etmelerini sağlamak için kullanacaklardı.”