Cezayir'de yaklaşık bir aydır süren kitlesel gösteriler karşısında ordunun yumuşak müdahalesi sonucunda, Abdulaziz Buteflika'nın 20 yıl önce başlayan dört dönemlik cumhurbaşkanlığı birkaç gün önce sona erdi.

Protestoların sembolü haline gelen Merkez Postane Meydanı'nda ise hala bazı göstericiler gün içinde toplanmaya, sloganlar atmaya ve dövizler taşımaya devam ediyor.

Güvenlik güçleri barışçıl seyreden gösterilerin etrafında bekliyor ancak müdahale etmiyor. Meydana yakın bazı dükkanların vitrinlerinde, Cezayir bayrakları, bayraklarla süslenmiş yerel kıyafetler satılıyor.

Cezayir'de Buteflika'nın istifası sonrasındaki ilk cuma gününde kutlamaların yanı sıra devletin zirvesinde ve yönetiminde köklü değişim talebiyle geniş katılımlı gösterilerin yapılması bekleniyor.

Ülkenin resmi medyasında ise Cezayir'in 90'larda yaşadıkları "kara dönem" şeklinde nitelendirilerek, buna ilişkin endişeler dile getiriliyor.

Cezayir'in "karanlık dönemi"

Cezayir'in 1988 yılında yaşanan kitlesel protestoların ardından açılım olarak planlanan çok partili sistem denemesi maalesef "kara dönem" isimli yılların kapısını araladı.

Cezayir'de 1990'lı yıllarda yapılan seçimlerde İslami Selamet Cephesi'nin (FIS) zafere doğru gitmesi sonucunda, ordu ve rejim seçimleri iptal etti. Cezayir, İslami gruplar ve güvenlik birimleri arasında on yıl boyunca sürecek 200 bin cana mal olacak kanlı ve kirli bir iç savaşa sürüklendi.

Cezayir'de 1999 yılında cumhurbaşkanı seçilen Buteflika ise bu dönemi sonlandıran isim olarak anıldı.

Başlattığı ulusal uzlaşı planı, genel af gibi adımların yanı sıra, dış politikada Batı ile uzlaşı ve ekonomik entegrasyon gibi atılımlar yapan Buteflika'nın adı "kara dönem" şeklinde nitelenen 90'ları noktalayan isim olarak Cezayir resmi tarihine yazıldı.

Göstericiler 90'ların hayaletlerinden korkmuyor

Cezayir'de Buteflika'nın sonunu getiren protestolar sırasında ordunun ve rejimin, "ayaklanmaların 90'ların karanlık dönemini geri getirmemesi" mesajı öne çıktı.

Bugün nüfusun yüzde 60'tan fazlasının 30 yaş veya altı olduğu ifade edilen Cezayir'de, sokağa dökülenler karanlık dönemin geri gelmesi endişelerini gerçekçi bulmadıklarını vurgularken, yaşanan değişimi olumlu gördüklerini anlattı.

Arap coğrafyasında, insanlarla siyaset konuşurken, muhataplarının kulaklarına ne kadar eğildikleri, seslerinin tonunu düşürdükleri ve ne sıklıkla çevreyi kontrol ettiklerinden, rejimlerin otoriterlik seviyesi anlaşılır. Bazı ülkelerde bu seviye o kadar yüksektir ki insanlar siyaset konusunu açmak bile istemez.

Eskiden kamusal alanda ülke meselelerini konuşmaktan imtina eden Cezayirliler için ülkenin içinden geçtiği son birkaç aylık dönemin ardından bu durum değişmişe benziyor.

Cezayirli Mühendis Visam Bumeza (38), AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Cezayir'de 90'ları yaşayan nesil değişti. İnsanlar ayrı bir bilince ulaştı. Karanlık dönemi yeniden yaşamamız mümkün değil." dedi.

Cezayir rejiminin, kara dönemi sonlandırmak istediğinde Buteflika'yı öne sürdüğünü ve Buteflika'nın da rejimin istediği değişimi Cezayir'e getirdiği yorumunu yapan Bumeza, Buteflika'nın rejim tarafından "ülkeye barış getiren bilge lider" gibi yansıtılması tezine katılmadığını paylaştı.

Bumeza, Buteflika'nın Cezayir rejiminin sadece vitrini yani görünen kısmı olduğuna işaret ederek, şunları söyledi:

"Cezayir'de güç diye isimlendirilen rejim, çok katmanlardan oluşuyor. Bu herkes tarafından biliniyor. Buteflika son dönemde adeta bir kukla gibiydi. Ama yine de protestolar sonucunda istifa etmesi ileriye doğru bir adım."

Butefika'nın göreve getirdiği ve son yıllarda güvenlik bürokrasisini emrine verdiği Cezayir Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih'in, Buteflika'yı görevden uzaklaştırmasına dair ise Bumeza, yüzünde gülümsemeyle "Bu da kaderin cilvesi." ifadelerini kullandı.

"Cezayir'in liderleri zamana yenik düşecek"

Cezayir'in güneyindeki Bicaye kentinden üniversite öğrencisi Sarah Bilhalil (27) ise bugünün Cezayirlilerinin 90'lardan farklı koşullara sahip olduğu değerlendirmesini yaptı.

Cezayir'in 1963'teki bağımsızlık döneminden bugüne ülkeyi yöneten neslin giderek yaşlandığı ve sonunda zamana yenik düşecekleri yorumunu yapan Bilhalil, "Değişim belki yıllar, on yıllar alabilir ama ileriye doğru adım attık artık geri dönüşü yok." diye konuştu. (AA)