1. HABERLER

  2. İSLAM DÜŞÜNCESİ

  3. Buhari ve Müslim’in sahihlerinde Üç tür Hadis Çeşidi
Buhari ve Müslim’in sahihlerinde Üç tür Hadis Çeşidi

Buhari ve Müslim’in sahihlerinde Üç tür Hadis Çeşidi

İmam Şafi, hadislerin her birisinin bağımsız olarak ele alınmasının gerekliliğini, ısrarla ifade etmektedir. O’na göre her bir rivayet müstakil bir değerdir, biri diğerini değerlendirmede ölçü olamaz.

11 Mayıs 2020 Pazartesi 04:27A+A-

Abdulhakim Beyazyüz’ün yazısı:

Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla. Yüce Allah’a hamd, sevgili resulüne de selam olsun. Önceki yazımızda Buhari ve Müslim’in sahihlerine dönük iki temel yaklaşımdan bahsetmiş, hamasetçi ve kutsayıcı yaklaşımdansa, İlmi ve makul yaklaşımı daha isabetli bulduğumuzu ifade etmiştik. İlmi ve makul yaklaşımın ise, peygamberimizin sünnetini tespit etmeye çalışan muhaddislerimizin emeğini yok saymadan ve saygıdeğer konumlarını unutmadan, eserlerindeki rivayetleri kritik etmeyi gerektirdiğini ifade edebiliriz. İnşallah bizde bu ölçüler içinde, gücümüz yettiğince Buhari ve Müslim’in sahihlerindeki hadislerin, metin tenkidi açısından kaça ayrılabileceğinin üzerinde durmaya çalışacağız.

Buhari ve Müslim’in sahihlerindeki rivayetleri değerlendirirken, her bir rivayeti diğer rivayetlerinden bağımsız olarak değerlendireceğimizi baştan belirtelim. Zira sahihayn ifadesinden de anlaşılacağı gibi, bu rivayetlerin her biri için sahih olma iddiası söz konusudur. Nitekim ehli hadis çizgisinin önderlerinden İmam Şafi, hadislerin her birisinin bağımsız olarak ele alınmasının gerekliliğini, ısrarla ifade etmektedir. O’na göre her bir rivayet müstakil bir değerdir, biri diğerini değerlendirmede ölçü olamaz. Biz ise rivayetlerin tüm versiyonlarını göz önünde bulundurup, yeni bir metnin inşa çabasının gerekliliğine inanmakla beraber, bunun yerinin böyle bir yazı olamayacağını düşünüyoruz. Bu nedenle, kesin sahih değildir dediğimiz bir rivayetin, başka bir versiyonun sahih olması, bu usulümüze göre tezat olmadığı bilinmelidir. Aynı şey tersi bir durum içinde geçerlidir. Zira biz sahih olma veya olmama kanaatimizi ele aldığımız rivayet için, diğer rivayetlerden bağımsız olarak veriyoruz. Zaten bu yazıdaki amacımızda sahihayn diye isimlendirilip kutsanma pozisyonuna yükseltilen bu eserlerimizin değerli olmakla beraber, birçok kabul edilemeyecek rivayetleri de içerdiğini fark ettirmektir. Bu rivayetlerin tümünü birlikte değerlendirip, rivayetlere eklenilenleri atmak, çıkaranları eklemek ve rivayetin gerçek anlamını ortaya çıkarmak, konunun uzmanı olan âlimlerimiz için gerekli olmakla beraber, ilk önce sahihayn’ın da bu tür bir çabayla anlaşılmaya muhtaç olduğunu görmek gerekmektedir. (Rivayetlerde böyle bir metin inşasını zorunlu kılan faktörler ve rivayetlerin, ne derece ciddi ravi etkilerine maruz kaldıklarına dönük geniş bilgi için bakınız.)

Yazının Devamı >>>