1. YAZARLAR

  2. Mehmet Özgen

  3. Hakikatin Şahitliğini Yapmak

Hakikatin Şahitliğini Yapmak

Eylül 1991A+A-

Dünya görüşümüzün, pratik ve sosyal hayatımızın esas belirleyicisi olan ilahi vahy, kendisine inananlara müslüman (vahye teslim olmuş) ismini uygun görmüş ve kendilerine vahye teslim olmuşlar olarak pratik hayatlarında tartışmasız tek olan hakikate (vahye) şahitlik etme görevini yüklemiştir. Vahye (Kur'an'a) inanıp, onu pratiğe geçirmek; sosyal, siyasal, iktisadi ilişkilerimizde sadece vahyi yaşamaya çalışmak onun hayatımızdaki tek doğru olduğuna gerçekte şahitlik (tanıklık) etmek demektir, ilahi doğruya inanıp tanıklık edebilmek "Rabbimiz biz indirdiğine inandık ve Rasule uyduk. Böylece bizi şahidlerle yaz." (3/AI-i Imran 53) diyenlerle birlikte olabilmeye çalışmak manasına gelmektedir.

Doğrunun (vahyin) şahitliğini yapma sorumluluğu, kendilerine müslüman ismini layık gören insanlar üzerinde Kur'an'ın yüklemiş olduğu ve islam dininin ilk temel taşı durumunda olan. bir sorumluluktur. Bu ismi (müslüman) ve bu sorumluluğu (şahitlik etme) Kur'an belirlemiştir. "Size müslüman ismini, Rasul size siz de insanlara ŞAHİT olasınız diye verdi." (22/Hac 78). Bugün dünyanın bir çok yerinde bulunan sayıları 1 milyara varan insanlar bilindiği gibi kendilerine müslüman isminin verilmesini kabul etmekte, bundan hoşlanmakta, hatta övünmektedirler. Ancak her ismin tekabül ettiği bir hakikat/vakıa vardır, isim her zaman karşılığı olan o hakikate işaret eder. Kelimelerle ifade edilen bu isim, zihinde iz bırakan hakikati çağrıştırır. Zihne gelen hakikat, oradan da eyleme geçmek suretiyle kendini gerçekleştirir. Eylem yoluyla kendini ifade eden hakikat zihnin bir parçası olarak kişiliği tamamlar. Zihne isim olarak gelen, henüz isim olarak kalan hakikat' eyleme geçerek karşılığını bulur, cisim kazanır, somutlasın böylece isim eksik kalmamış, kendisini tamamlamış olur. Hakikatin zihinde sadece isim olarak kalması ve eylem dünyasına (hayata) inmemesi halinde, Kur'an nazarında bir anlam ifade etmez. Örneğin, haksızlığa çıkılması gerektiğini biliyor olabilirsiniz; hatta gözünüzün önünde israil'in Filistinli çocuklara yaptığı işkence ve zulme tanık olabilirsiniz. Ancak bu zulmü tel'in etmedikten, mazlumun yanında olmadıktan sonra, bu zulmü biliyor olmanız, sadece bilmek ile yetinmeniz yeterli olamayacağı gibi Kur'an nazarında kınanmayı da hak etmiş olursunuz.

Zihninizdeki Kur'an vakıasından öğrendiğimiz tevhidi bilgi, zulmü tel'in etmek, mazlumun yanında olmak, zulmü devirip mazlumu kaldırmak ve zulme asla meyil etmemek gibi doğrulardır. Bu doğruları eylem hayatımıza geçirdiğimiz zaman, bu doğruları yaşamış ve bu zulmün karşısında tevhidi tavrın tanıklığını yapmış oluruz. Diğer açıdan zulmü tescil edip duyurmak konusunda görevimiz vardır. Bir zulme tanıklık (şahitlik) edebilmek ise o zulmü ortaya çıkarmak, o zulmü duyurmak, o zulümden habersiz olan insanlara tanıklık ederek haberdar etmektir. Korkmadan yapacağımız doğru tanıklık, zalimin mazluma zulüm ettiğine fikir, söylem ve davranışlarınızla şahitlik etmeniz; zalimin işini zorlaştırmasına, mazlumun yalnız olmadığını görmesine ve zalimin işinin zorlaşmasına sebep olacaktır. işte bu gerçek düşünüldüğünde bizim kendimize müslüman isminin verilmiş olmasını alıp, bunu kabul edip, müslüman isminin gereği olan hakikati (vahyi) yaşamak yoluyla şahitlik etmememiz halinde üstlendiğimiz isim anlamsız kalacaktır.

Daha önce de ifade ettiğimiz gibi, Kur'an'da şöyle buyurulmaktadır: "Rasul'ün size şahit olması, sizin de inananlara şahit olmanız için size müslüman ismini veren odur." (22/Hac 78).Ve insanlar soracaktır: Madem sizin inandığınız şeyler doğrudur da, öyleyse niçin önce siz yaşamıyorsunuz? Ve Rabbimiz buyurmaktadır: "Biz sizi insanlara şahid (örnek) olmanız için vasat ümmet kıldık; Resul de üzerinizde bir şahid olsun." (2/Bakara 143)

Bu ayetlerden de açıkça anlaşılacağı üzere bize müslüman (vahye teslim olmuşlar) isminin verilmesine etken olan faktör, bizim insanlara şahit olmamızdır. Bizim insanlara şahit olma fonksiyonumuz da, bizim Resul'ü kendimize şahit (örnek) alma, onu vahyin pratik örneği olarak görebilme fonksiyonuna bağlanmıştır. Bu durumda müslüman ismini almak iki önemli sorumluluğu beraberinde getirmektedir. Birincisi; Rasul'ü vahyin pratik öncüsü olarak bilmek,'tanımaya çalışmak. Rasul'ün vahyi nasıl, hangi aşamalarda, ne şekilde pratize ettiğini kavramak, ikincisi ise, Rasul'den vahyi ne şekilde pratize ettiğini örnek alarak, vahyi (Kur'an'ı) okuyup öğrenmek ve onu yaşadığımız ortamda yeniden pratize etmek yani yaşamak, diğer insanlara örnek olmaktır.

"Allah, melekler ve adaleti yerine getiren ilim sahipleri ondan başka ilah olmadığına şahitlik etmişlerdir." (3/AIi imran 18). Bu ayetten anlaşılıyor ki ancak adaleti yerine getiren, adil olmaya çalışan, isimleri hakkıyla kavramış, ilim sahipleri Allah'tan başka ilah olmadığına tam olarak şahitlik edebilirler. Burada önemli olan iki eksen vardır. Adalet ve ilim sahibi olma. Bunu, bildiğimiz doğruyu hiç bir kınayıcının kınamasından korkmadan söylemek ve yaşamak olarak özetleyebiliriz. Başka bir ifadeyle isimlerin hakkını vermek, onların hakkını çalmamak... Bu durumda hakikate şahit olabilecek kimselerde aranması gereken iki önemli özelli bilgi ve adalettir. Dünyada olup bitenlerden bilgisi olan birinin, adil olmaması -örneğin korktuğundan dolayı zalimi duyurmaması gibi hakikate şahitlik yapmasına engel bir durumdur.

Hakikate şahitlik yapmak, hakikati gizleyip onu örtmemekle olur. Nitekim Kur'an'da Ehl-i Kitap için "Ey Ehl-i Kitap! Siz şahid olup dururken ne diye Allah'ın ayetlerini (hakikatlerini) inkar ediyorsunuz. Hakkı batıl ile örtüyor, hakkı bildiğiniz halde onu gizliyorsunuz." (3/AI-i İmran 70-71) buyuruyor. O günün Ehl-i Kitabı kendi bilgileri ile ayetlerin Allah'tan olduğuna şahid oldukları halde, menfaatları icabı ayetleri yaşayarak onların Allah'ın ayetleri olduğuna şahitlik etmek istemiyorlardı. Günümüz müslümanları da tıpkı Ehl-i Kitab'ın o günkü bilenleri gibi, "Ey iman edenler, Allah için şahidler olarak adaleti ayakta tutun." (4/Nisa 135) ayetlerini okumaktadırlar. Dünyadaki müstazaflara yapılan zulme, sömürüye şahid olmakta, hakikatin yerini şirkin aldığını görmekte, bilmekte ve duymaktadırlar. Ve tevhidi bilinç ve tavır düzeyine ulaşamamış birçok müslüman vahyin ayetlerini okuyup, bunların Allah'tan olduğunu ifade etmekte; ancak yine de zulme meyi etmekte doğruyu gizleyip, yanlışı söylemekten sakınmamaktadırlar. Hayatlarında ayetleri yaşayarak şahitlik yapmamak ve zulme boyun eğip, doğru ile yanlışı birbirine karıştırmaya devam edip durmaktadırlar. Oysaki Kur'an onların özelliklerini sıralarken "Onlar yalana şahitlik etmezler." (25/Furkan 72) demektedir.

Şahitlik tanıklık yapmak, hazır bulunmak (Müfradat, s. 383), olayı yaşamak demektir. Onun için başkasından duyduğun bir şeyle islam hukukuna göre herhangi bir konu için şahitlik yapılmaz. Şahitlik kavramında olayı yaşamış olmak esastır. Söz konusu olan vahyin Allah'tan olduğuna inanıp inanmama olduğundan yine vahyi yaşayarak, yaşamak suretiyle ona şahitlik etmek esastır. Bizler yaşamak suretiyle ancak insanlara örnek olabiliriz. Bizim vasat bir ümmet olmamız da yine insanlara şahit (örnek) olmamıza bağlanmıştır. "Böylece sizi insanlara şahit olmanız için vasat bir ümmet kıldık. Resul de size şahittir." (2/Bakara, 143).

Kur'an diğer insanlara doğruları yaşamak suretiyle örnek olmamızı istemektedir. Doğruları yaşamak bireyden başlar, ümmet olarak yaşamaya kadar gider. Biz diğer insanları doğruları yaşadığımız, yaşayarak örnek olduğumuz zaman etkileyebiliriz. Bu etkileşim, bizlerin bireysel olmaktan kurtulup ümmet olma şuuru ile bir aile gibi işleri aksatmadan birbirimize sahip çıkarak yaşadığımız zaman daha da etkili olacaktır. Bizler doğruların ve yanlışların var olduğu bir dünyada yaşıyoruz. Bir mü'min için dünyada mutlak iki esas değer vardır. Doğru ve yanlış, Hak ve Batıl.,. Bu iki değerin ortası yoktur. Bir mümin doğruyu bilmeli, ona inanıp yaşamalı, doğrunun örnekliğini yapmalıdır. Yanlışı ise, doğrunun yanından uzak tutmalı, doğru ve yanlışın, Hak ile Batılın arasındaki çizgileri kesin olarak belirlemelidir. Doğru ile yanlışı birbirine karıştırma yanlışına düşmemelidir. Müminin görevi doğruların şahitliğini yapmaktır. Bir doğrunun yanına bir yanlış konuldu mu artık doğrunun şahitliğini yapmak ortada kalmaz. Çünkü Hak ile Batıl arasındaki çizgileri vahiy belirlemiştir ve ikisinin ortası da yoktur. Dünyada olan huzursuzluklar, çatışma ve savaşların temeli, batılın batıl ile yaptığı iç savaşlar bir kenara bırakılırsa, Hak ile Batıl arasındaki mücadeleden kaynaklanmaktadır. Bu Hak ve Batıl mücadelesinde sadece iki taraf vardır, bir üçüncüsü yoktur. Onun için saflar ikidir: Ya doğruların yanında yer alıp, onu yaşayıp onun örnekliğini yapmış olursun; ya da yanlışı yaşamakla yanlışın yanında yer alıp onun örnekliğini yapmış olursun. Hem hakkın, hem de batılın yanında yer almak da yine batıldır.

Vahy, bulunduğumuz coğrafya nerede olursa olsun, hangi koşullarda olursak olalım bizden her zaman doğruların sözcüsü, yaşayıcısı, örnekleyicisi, kısaca hakikatin şahidi olmamızı istemektedir. Coğrafya, sınır, uzak ve yakınlık, sınıf gibi ayırımlar doğrunun sözcüsü olmak konusunda bize engel teşkil etmemelidir. Kudüs'te, Eritre'de, Peşaver'de, Cidde'de, Bağdat'ta, İstanbul'da, ümmetin bireylerine veya herhangi bir sınıfına yapılan zulmüne sessiz kalmak, dünyanın her hangi bir yerinde yapılan haksızlığa karşı tanık olduğumuz halde dilsiz kesilmek, haksızlık karşısında susan şeytan konumuna düşmek demektir.

Bugün ümmetin her parçası üzerinde müstekbirler değişik zulüm, yalan, sömürü çeşitlerini uygulamaktadırlar. Her gün yeni komplolar ümmet üzerinde kurulmakta, yeni hesapların arkası kesilmemektedir. ABD öncülüğünde Dünya müstekbirliği islam'a savaş açmış bulunmaktadır, buna karşı müminler hayatlarındaki doğruları iyi tespit etmeli, yanlışlarından ayırmalı. Nerede ve nereli olursa olsun doğruların sözcüsü olmalıdırlar. Doğruların yaşayan şahidi olmalı, müstekbirlerin zulüm ve sömürüleri karşısına dikilmelidirler. Biz müslümanlar zulme karşı çıkmak, mazlume sahip çıkmak örnekliğini yaşayarak gösterebilirsek zulme karşı çıkma konusunda diğer insanlara örnek olmuş oluruz.

Zulme karşı çıkmak hakikatin ancak bir parçasıdır. Hakikatin bütünü elimizdeki Allah'ın kitabıdır. Onu okumalı, pratik hayatımızda uygulayacağımız doğruların çıkarımını bu ilahi kitaba dayanak yapabilmeliyiz. Bunu ne kadar sık yaparsak, günlük karşılaştığımız olaylarda acaba hangisi doğru, hangisi yanlış tereddüdüne o kadar daha az düşeriz. Hayatın sorunlarına cevap, Kur'an'da ve doğruların şahidi olmamızdadır.

BU SAYIDAKİ DİĞER YAZILAR