Fatih Demir / HAKSÖZ HABER

2021 yapımı Rus propaganda filmi “Sky”, sivilleri bombalayan katil Rus pilot Albay Oleg Anatolyevich Peshkov’un hikayesini övünçle anlatıyor.

Sky filmi, Suriye'deki Rus askeri pilotları ve 2015 yılında bir Su-24'ün Türkiye-Suriye hava sahasında vurulması hakkında Igor Kopylov tarafından yazılan ve yönetilen 2021 Rus aksiyon filmi olarak gösterime girdi.

Türkçeye "Gökyüzü" olarak çevrilen filmde, Rusya’nın Suriye’deki bombardımanları meşru kılınırken, Rusya’nın propaganda filmleri neden var diye sordurttu.  

Film geçtiğimiz günlerde Suriye'nin Halep kentinde gösterime girmişti. Peshkov’un kullandığı savaş uçağı binlerce Suriyeli sivilin yaşamını yitirmesine neden olmuş ancak hikayede Peshkov bir kahramana dönüştürülmüştü.

Türkiye Hava Kuvvetleri'ne ait F-16’lar, Su-24 uçağını sınır hattı boyunca takip etmiş, defalarca sınır ihlali ikazında bulunmuş ve gerekli görüldüğü için de vurarak düşürmüştü.

Bu olay sonrası Rusya adeta Türkiye’ye üstü örtülü bir savaş ilan etmiş, Türkiye’nin Ege denizindeki teknelerine savaş gemisinden ateş etmiş, İdlib’deki karakolların çevresine bombalar bırakmış, gümrük mallarını sınırdan geri çevirmiş, ekonomi ambargo politikaları izlemiş ve son olarak 2020 yılında 33 askerin katledildiği bir hava saldırısı düzenlemişti.

Türkiye’ye ait iki F-16 savaş uçağı, 24 Kasım 2015 tarihinde hava sahasını ihlal eden Rusya’ya ait Sukhoi Su-24M tipi savaş uçağını düşürmüş pilot da paraşütle atladıktan sonra yaşamını yitirmişti. Bu olay sonrası Rusya şaşkına döndüğü kadar Türkiye’de de siyaset içi farklı tartışmalar ve gerginlikler yaşanmıştı. 

Vurulan Su-24M tipi Rus Hava Kuvvetlerine ait uçak, Suriye sınırının içine doğru düşerken o anlar kaydedildi. 

Gökyüzü adlı propaganda filmi ilk olarak pilotun ölmesinin yıldönümünde Hmeymim askeri üssünde gösterime alındı. Halep'te Rus askerleri ve bazı Rus uyruklulardan oluşan bir izleyici kitlesi, filmi ücretsiz olarak izleme imkanı buldu.

Yönetmenliğini Rus yönetmen Igor Kopylov'un üstlendiği "Sky" filminin yapımcılığını Trix Media Film Company, Rusya Savunma Bakanlığı işbirliğiyle ve Russia-1 TV kanalının katılımıyla birlikte gerçekleştirdi.

Aktör Igor Petrenko, (pilot) Peshkov'u oynuyor ve ünlü oyuncu Ivan Batarev, denizci Yüzbaşı Konstantin Murakhtin olarak görünüyordu.

Filmin sahneleri 2020'nin sonlarında Kırım'da ve Rus ulusal savunma merkezi de olan Lipetsk savaş pilotu okulunda ve Suriye'deki Hmeymin askeri üssü de dahil olmak üzere Suriye ve Rusya'daki fiili askeri tesislerde çekildi.

Trix Media'nın yapımcısı Inessa Yurchenko, Rusya'da düzenlediği basın toplantısında, "Sky" filminin Rusya'nın Suriye'deki askeri operasyonlarının hikayesini anlatan ilk film olduğunu söylüyordu.

Suriyeli gazeteci ve film yönetmeni Yasir Bedevi, Al-Monitor'a, “Filmin fragmanı bize Rusya'nın propagandanın en güçlü sanat biçimi olan film yapma amacının, askerlerini savaş alanında göstermek olduğunu gösteriyor. Kahramanlar olarak lanse edilen pilotlar ve askerler, Suriye’de terörle mücadele adı altında bir misyon yürütüyormuş gibi anlatılıyor. Açıkçası, bu doğru değil! Öldürülen pilot, hastaneleri ve okulları hedef almak ve binlerce çocuğu ve kadını öldürmek için gelişmiş bir savaş uçağıyla uçuyordu.”

Yönetmen Bedevi, Seyircinin sempatizanlarla sınırlı olduğunu, savaşçılar ve aileleri arasındaki taraftar şeklindeki desteğine dikkat çekiyor ve pilotun şiddet içeren misyonunu asil olarak göstermeye çalıştıklarını ifade ediyordu. Bedevi film sektörünün neden bu alanı tercih ettiğine dair de, “Tehlikeli bir emsal teşkil ediyor ve yönetmenleri ve yapım şirketlerini bu tür filmlerde çalışmaya motive ediyor” dedi.

Birkaç ay önce başka bir Rus propaganda filmi olan "Palmira", kızı bir terörist grubun propagandasına kanan ve Suriye'ye taşınan Dağıstanlı bir doktorun hayat hikayesini anlatıyordu. Doktor kızını kurtarmak için bir yolculuğa çıkıyordu. Filmin yönetmeni Ivan Bolotnikov, Rus haber ajansı Sputnik'e, hikayenin ahlaki olarak dünyayı kurtarmanın ‘bir adamı kurtarmakla başladığını’ söyleyerek filmi masum kılmaya çalışıyordu.  

İstanbul merkezli Jusoor Araştırma Merkezi araştırmacılarından Muhammed el-Sukari Al-Monitor'a Rus propaganda filmleri ile ilgili şu yorumda bulundu: “Rusya, Suriye'deki söylemini ve politikasını desteklemek için, Rusya'yı Suriye'ye müdahale etmeye sevk eden ana hedefleri çarpıtarak elinden gelen her şeyi yapıyor. Moskova'nın, etkisini güçlendirmek ve Suriye halkından bazılarının güvenini kazanmak için filmi Arapça'ya çevirmesi oldukça mantıklı. Özellikle de rolü değiştiğinden ve Suriye'nin güney ve kuzeydoğusunda arabuluculuk yapmaya başlamasından ötürü Rusya’nın bu hamlesi neyi amaçladığını daha iyi anlatıyor. Ayrıca bu filmin insan haklarını destekleyen ve uluslararası istikrarı savunan bir ülke olduğunu ispatladığını ve uluslararası imajını geliştirmeye katkıda bulunacağını umuyor.”

Rus Sukhoi Su-24M uçağı 24 Kasım 2015'te Suriye'nin kuzeyinde bir Türkiye savaş uçağı tarafından düşürüldü. Uçağın pilotu ve navigatörü paraşütle yere indi. Pilot Peshkov, muhalif gruplar tarafından hemen vurularak öldürüldü. Diğer pilot hayatta kaldı ve Rus özel kuvvetleri daha sonra onu kurtarıp Hmeymim askeri üssüne götürdü.

Dört gün sonra, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye'ye ekonomik yaptırımlar uygulamaya başladı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Haziran ayı sonlarında olay için ‘özür diledi.’

Kasım 2018'in sonlarında, bir Rus mahkemesi dokuz Suriyeliyi Peshkov'u öldürmekten gıyaben mahkum etti. 2020'nin sonlarında Hmeymim üssüne pilotun ve savaşın anlamına binaen bir hatıra plaketi yerleştirildi ve Şubat 2021'de de pilotun bir heykeli dikildi.

*Bu yazı Mohammed Hardan'ın Al Monitor'de yayımlanan makalesinden alınan kimi verilerle desteklenmiştir.