Çinli aşı üreticisi Sinovac Biotech, ürünlerini pazara sunmada başarılı bir şirket. 2003’te SARS aşısının klinik denemelerine ilk başlayan şirketti, 2009’da domuz gribi aşısını ilk geliştiren de oydu.

2019’un sonlarında Çin’de ortaya çıkan ve tüm dünyayı saran yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını için de aşıyı ilk bulan şirketlerden biri yine Sinovac Biotech oldu.

Şirket, gelişmekte olan ülkeler statüsündeki Türkiye, Brezilya, Endonezya gibi ülkelere aşısını satmaya hazırlanıyor. Hatta satışlar için ön protokoller imzalandı bile. ABD ve Almanya’da geliştirilen aşıların aksine ev buzdolaplarının sağladığı soğutma koşullarında saklanabilen aşı, başka seçeneği olmayan Türkiye gibi ülkeler için bir zorunluluk halini aldı.

Sinovac, geliştirdiği bu aşıya Coronavac adını verdi. Türkiye’de Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Coronavac için Türkiye’nin Çin ile 10 milyon dozluk bir anlaşmaya vardığını açıkladı. Bakanın ilk açıklamalarına göre bu aşılar, 11 Aralık’tan itibaren Türkiye’ye gelmeye ve uygulanmaya başlayacaktı. Ancak başlangıç tarihi şimdi biraz ileriye atılmış gibi görünüyor.

Rüşvet bulutları

Coronavac aşısını geliştiren Sinovac Biotech şirketinin üzerinde ise kara bulutlar dolaşıyor.

Washington Post, mahkeme kayıtlarına dayanarak, Sinovac Biotech’in CEO’sunun Çin’in ilaç düzenleme ve onaylama kurumuna geçmişteki aşı onayları için birçok kez rüşvet verdiğini yazdı.

Sinovac şirketi, dosyalarda, savcılarla işbirliği yaptığını ve suçlanmadığını söyleyerek CEO’sunun dahil olduğu rüşvet davasını kabul etmişti.

Mahkeme kararlarına göre, 2015-2018 yılları arasında Çin mahkemelerinde en az 20 yetkili ve hastane çalışanı Sinovac çalışanlarından rüşvet aldığını itiraf etti. Yang soyadlı bir Sinovac satış görevlisi, 2017’de güneydeki Guangdong eyaletinde, “Aşı endüstrisinde, aşılarımızı kullanmaya teşvik etmek için genellikle sorumlu kişiye bir komisyon veririz” demişti.

Yang, 2011’den 2015’e kadar 5 bin 351 doz Sinovac’ın Hepatit A aşısı satın alan hastanenin çalışanlarından birine ödül olarak “her zamanki nakit zarflarla” 2 bin 441 dolar komisyon verdiğini itiraf etti.

Sinovac henüz etkinlik verilerini yayımlamadı, bu da geliştirdiği aşının koruma düzeyini belirsizleştiriyor. Rakip Moderna ve Pfizer aşılarının yüzde 90’dan fazla etkili olduğu kesinleşmişti. (Serbestiyet, Karar)