HAKSÖZ HABER

Taliban 1996'da Afganistan'daki yönetimi ele geçirdiğinde ülkedeki birçok tarihi eseri dinamitlerle parçalamıştı.

Taliban, Afganistan'da ABD'yi yenilgiye uğratarak 15 Ağustos 2021'de bir kez daha kontrolü ele aldı. Haliyle Taliban'ın tarihi eserlere ilişkin tutumu da merak ediliyordu. 

Yaklaşık 37 yıldır Afganistan Ulusal Müzesi’nde çalışan Muhibzade, bir ay önce ziyaretçilerine kapılarını açan müzeyle ilgili Anadolu Ajansı'na konuşarak Taliban'ın yeni yaklaşımından bahsetti. 

Muhibzade, Afganistan’da ilk müzenin 1919 ila 1929 yıllarında ülke emiri Emanullah Han döneminde başkent Kabil'deki Baği Bala (Yukarı Bahçe) bölgesinde bir binada kurulduğunu, söz konusu binada kraliyet ailesine ait mücevherlerin, el yazması kitapların, bayrak ve el dokuması giysilerin sergilendiğini belirtti.

Baği Bala'daki müzenin yaklaşık 60 yıl önce bugünkü ulusal müzeye taşındığını anlatan Muhibzade, "Emanullah Han, Afganistan’daki tarihi yerlerde arkeolojik araştırmalar yapmak üzere dönemin Fransa hükümetiyle anlaşmıştı. Bu kazılardan çıkan parçalar buraya getirildi. Yüz bin adet tarihi eseri koruyorduk. 1992-1995 yıllarındaki iç savaş döneminde hem müze binası hem de eserler çok zarar gördü. Bina bombalandı, binlerce eser bu dönemde yurt dışına kaçırıldı." dedi.

Karzai döneminde ülkenin tarihi Avrupa tarafından yağmalanmıştı

Muhibzade, mevcut müze binasındaki yer sınırlılığı nedeniyle tarihi eserlerin bir kısmının sergilenemediğini ve depolarda tutulduğunu dile getirerek, "Eski devlet başkanı Hamid Karzai döneminde yurt dışına kaçırılan eserlerin yurda dönmesi için çok çaba gösterdik. Çabalarımız sonuç verdi ve 10 bin civarındaki tarihi eseri ülkeye getirdik." diye konuştu.

Yaklaşık 4 ay önce ülkede kontrolü ele alan Taliban yönetiminin müzeyle ilgili tutumuna değinen Muhibzade, "Taliban yönetiminin iktidarı ele geçirdiği ilk günlerde müze kapanmıştı fakat Taliban yönetimi müzeye veya tarihi eserlere hiçbir zarar vermedi." şeklinde konuştu.

Bir asır önce kurulan müzenin yerleşkesinde 10'dan fazla silahlı Taliban mensubu nöbet tutuyor.

Müzeyi gezen ziyaretçilerden Kabil dışından gelen medrese hocası Muhammed İshak Hanefi, müzedeki eserlerin korunması gerektiğini söyledi.

Hanefi, "Bu tarihi eserleri görmek için birkaç arkadaşla Celal Abad’dan geldik. Bu eserler sadece bize ait değil, tüm İslam dünyasına aittir. Bu eserleri korumalıyız. Dünyada sadece savaşla değil, kültür ve sanat eserlerini koruyan insanlar olarak anılmak istiyoruz." ifadelerini kullandı.

Müzeye öğrencilerini getiren Hatemun Nebiyyin Üniversitesi İktisat Fakültesi Dekanı Dr. Gulamrıza Resuli de Kuşan İmparatorluğu (M.S.30-375), Ahameniş İmparatorluğu (M.Ö 550-M.Ö. 329) ve İslam tarihine ait eserlerin yer aldığına işaret ederek, "Afganistan bugün olduğu gibi geçmişte de birçok millet ve kavimlerin yaşadığı bölge olmuştur. Tüm dünyaya şunu söylemek isterim ki biz kendi kültür ve kültür bilincimizden vazgeçmeyeceğiz." dedi.