2014’ün aralık ayında TRT’de gösterime giren Rafadan Tayfa çizgi filminin, Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın, 2011 yılının ekim ayından başlayarak, “Bizim Bahçe Dergisi”nde her ay düzenli yayınlanan ve sonrasında kitaplaştırılan “Fikri İle Hayri” köşesindeki karakterler ile birebir benzerlik gösterdiği ortaya çıktı. Çizgi film, Fikri ile Hayri hikâyelerinin tüm karakterleri, olay örgüsü ve mahalle ortamıyla neredeyse aynı.

ÇOCUKLAR VE VELİLER FARK ETTİ

25 yılını edebiyata vakfeden ve 130’dan fazla kitabı bulunan Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın katıldığı okul programlarında, öğrenci ve veli okurları tarafından, Fikri ile Hayri konulu hikâyelerin Rafadan Tayfa çizgi filmi ile benzeştiği tekerrüren kendisine söylenince olay ortaya çıktı.

Bunun üzerine yazar, ilgililere gerekli uyarılarda bulundu ama dikkate alınmayınca telif hakları ihlali ve haksız rekabet yaptıkları iddiasıyla TRT, Yapımcı İsmail Fidan ve İSF STUDIOS hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Hayri tiplemesi ve diğer tiplemeleri içeren ticari ürün, materyal kullanımının önlenmesi, çizgi filmin, gösteriminin oyununun, kitaplarının; tanıtım ve reklamının yapıldığı her türlü dijital mecra dahil tanıtım malzemesi, reklam, broşür, afiş basılı evrak ve benzeri her türlü mecradan kaldırılması istendi.

“6 KARAKTER BİRBİRİYLE AYNI”

Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın avukatları Av. Muhiddin Boran ve Av. Melahat Boran ise, karakterlerin özelliklerinin, işlenen temaların, tiplemelerinin, genel konseptin, Rafadan Tayfa çizgi filmiyle birebir/ayırt edilemeyecek derecede aynı olduğunu söyledi.

Av. Muhiddin Boran ve Av. Melahat Boran, karakterler arasındaki benzerlikleri şöyle anlattı:
“Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın HAYRİ karakteri: Yemek yemeyi çok seven, aklı fikri yemekte ve afacanlıkta olan, okulla ve sorumluluklarıyla arası açık, bir an önce büyümek ve hayatı kısa yoldan kazanmak isteyen, ileride pastacı ve aşçı olmayı hedefleyen şişman, komik, sempatik, hikayenin merkezindeki çocuktur.

Rafadan Tayfa’daki HAYRİ karakteri: İsmi, görüntüsü, çizgi filmin merkezinde oluşu, olaylara kattığı renk, konuşması, yiyeceklerle olan kurduğu cümleleri, hayalleri (gelecekte aşçı ve pastacı olmak istemesi) esprileri, kısaca hal ve davranışlarıyla müvekkilin Hayri karakteriyle tıpatıp aynıdır.

HAYRİ karakter tiplemeleri aynı olduğu gibi yaşları, giyimleri, yüz ve tip hatları, mimikleri, olaya tepkileri birbirinin ikizi gibi aynıdır. Bu çizgi filmin hedef kitlesi çocuklar olduğu düşünüldüğünde, karakterleri birbirinden ayıramayacakları açıktır. Ve çocuklar bu benzerliği birebir aynı diye ifade etmektedirler.

Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın FİKRİ karakteri: Adı gibi fikir üretmeyi seven, büyüdüğünde bilim adamı olmak isteyen, derslerle özellikle fenle arası iyi, fikir ürettiği gibi liderlik yönü de güçlü, sorun çözen ve kendini fikir ve düşünce adamı, yani fikir arkeoloğu olarak tarif eden, hikâyeleri birinci ağızdan anlatan hikayenin merkezindeki ikinci çocuktur.

Rafadan Tayfa’daki MERT karakteri: Müvekkilin Fikri karakteriyle birebir benzerlik göstermektedir. Mert de bilime, matematik ve fene meraklı, çizgi filmde düşünceleriyle var olan, bilim adamı olmak isteyen ve liderlik vasfı üstlenmiş önemli ikinci karakterdir.

Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın BİLGE karakteri: Fikri’nin ablasıdır. Akıllı ve akılcı bir kız olan Bilge kendinden küçük olan Fikri ile Hayri’nin başında bir gözetleme kulesi gibidir. Tatlı sert, onları yönlendirir ve hatalarında uyarır. Lakabı, evin hanım ablasıdır. Çocuklar ondan çekinir ve değer verirler. Birçok hikâyede zor zamanlarda ortaya çıkar ve Fikri ile Hayri’nin sorunu çözmelerine yardım eder.

Rafadan Tayfa’daki SEVİM karakteri: Müvekkilin Bilge karakteriyle birebir benzerlik göstermektedir. Sevim de hemen her müşkül durumda çocuklara direktifler veren, onları iyi ve doğru olana yönlendiren ve mahallenin sevilen ablası rolündedir.

Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın ELİF karakteri: Hayri’nin kardeşidir. Kendinden küçük olması hasebiyle Hayri’nin çok ciddiye almadığı ama kendini abisine sıkça hatırlatmaya çalışan sevimli kız çocuğudur.

Rafadan Tayfa’daki HALE karakteri: Rafadan Tayfa’daki Hayri’nin kardeşi de bir kızdır. Hale adındaki bu karakter, müvekkilin Elif karakterine benzemektedir.

Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın PEHLİVAN NECMİ karakteri: Uzun boylu ve sporcu bir çocuktur. Fikri ile Hayri’nin yakın arkadaşıdır. Hikayelere sıkça dahil olur.

Rafadan Tayfa’daki KAMİL karakteri: Müvekkilin Pehlivan Necmi karakteri de spor yapması, uzun boylu ve iri yarı olması Rafadan Tayfa Çizgi Filmi’ndeki spora düşkünlüğüyle meraklı Kamil karakterine benzemektedir.
Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın Kedi CİMCİME karakteri: Mahallenin sevimli kedisi. Zaman zaman hikâyelerdeki hayvan unsurunu tamamlamaktadır.
Rafadan Tayfa’daki Köpek YUMAK karakteri: Çizgi filmdeki yer aldığı sahneler ve konularla Müvekkilin Cimcime karakteri ile aynıdır.

TESADÜF OLAMAZ

Nehir Aydın Gökduman’ın hikâyelerinde geçmekte olan mahalle bakkalı, top oynanan boş arsa, zaman zaman çocuklara nizamat veren komşu amcalar ve çocukların örnek aldığı ağabeyler de Rafadan Tayfa’da benzer şekliyle kullanılmaktadır. Diğer yan karakterlerin de ayniyet derecesinde benzer oldukları ve bu benzerliklerin tesadüf olmayacağı açıktır. Yine yardımcı karakterlerin temel kurgusu aynı olup küçük farklılıklar gösterseler dahi, ana karakter ve yardımcı karakter ilişkileri, yardımcı karakterlerin film içerisindeki fonksiyonları dikkate alındığında bütün olarak yardımcı karakterlerin de müvekkilin yardımcı karakterlerinden esas alınarak tasarlandıkları bariz anlaşılmaktadır.”

HAPİS VE PARA CEZASI

Av. Muhiddin Boran ve Av. Melahat Boran, şüphelilerin suç teşkil eden eylemlerine ilişkin cezai yaptırımlar hakkında şu bilgileri verdi:

“Fikir ve Sanat Eserleri (FSEK) Kanunu madde 71 uyarınca hak sahibinin izni olmaksızın; bir eseri herhangi bir şekilde çoğaltan, herhangi bir şekilde dağıtan, yayan, ticaret konusu yapan, umuma ileten, yayımlayan ya da hukuka aykırı olarak işlenen veya çoğaltılan eserleri satışa arz eden, satan, kiralamak veya ödünç vermek suretiyle ya da sair şekilde yayan, ticarî amaçla satın alan, ithal veya ihraç eden, kişisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran ya da depolayan kişi hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

Başkasına ait esere, kendi eseri olarak ad koyan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır. Bu fiilin dağıtmak veya yayımlamak suretiyle işlenmesi durumunda hapis cezasının üst sınırı beş yıl olup, adli para cezasına hükmolunamaz. Bir eserden kaynak göstermeksizin iktibasta bulunan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır.

Diğer yandan, bu ihlal Türk Ticaret Kanunu (TTK) kapsamında haksız rekabet teşkil etmekte olup TTK 64. maddesine göre ise haksız rekabet fiillerinden birini kasten işleyenler, şikâyet üzerine ceza mahkemesince bir aydan bir yıla kadar hapis veya beş yüz liradan 10 bin liraya kadar adli para cezasıyla veya her ikisiyle birlikte cezalandırılırlar.

Ülkemiz ilim ve edebiyatını, milli değerlerimizi, kültürümüzü ve sanatımızı uluslararası arenada tanıtılmasını sağlayan, kültür elçiliği yapan eser sahibi müvekkil; çok zor yetişen değerli bir yazardır. Onun eserinin, hukuka aykırı olarak kullanılmasından, işlenmesinden, temsil edilmesinden, umuma iletilmesinden vb. madden ve manen zarara uğramıştır.

RAFADAN TAYFA’NIN İL İL GÖSTERİMİ DE HUKUKA AYKIRI

Tüm maddi ve manevi zararlardan dolayı da şüpheliler hakkında şikayetçi olmak zarureti hasıl olmuştur. Şüphelilere Kartal 23. Noterliği 12.04.2017 tarih, 10189 yevmiye nolu ihtarname göndererek hukuka aykırı eylemlerin durdurulmasını ve sona erdirilmesini talep etmişsek de; sonuç alamamış tam tersine halen çizgi filmin yayını, fragmanları, tekrar yayını, tanıtımı yapılmakta ve umuma iletilmekte ısrarla ve kötü niyetle hukuka aykırı eylemlerine devam edilmektedir.

Ayrıca Rafadan Tayfa’nın il il gösterimi yapılarak hukuka aykırı eylemler değişik mecralarda da artarak devam etmektedir.

Çizgi film başka ticari ürünlerde de kullanılarak müvekkilin telif hakları esaslı surette zarar görmekte ve tamiri imkansız hasarlar oluşmaktadır. Her mecrada kullanımı ayrı bir suç oluşturmakta ve 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca da cezalandırılmalıdır.”

Av. Melahat BORAN
Av. Muhiddin BORAN

Kaynak: Yakamozyakut.com.tr