Beşşar Esed, İran Ulusal Güvenlik Sekreteri Said Celili'yi kabul ederken ve Celili İran'ın desteğini gösterirken güçlü ve rahat görüldü. Ancak Celili'nin Beyrut ve Şam'dan ayrılmasından bir hafta sonra Beyrut'taki El Meyadin kanalı kendisiyle yaptığı mülakatı yayınladı. Celili orada İran'ın Suriye'de geçiş sürecine dış müdahalesiz ve özgür seçimlere dayanılması şartıyla hazır olduğuna işaret etti. Bu açıklamalar Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın Suudi kralından Suriye'nin üyeliğini askıya alan İslam zirvesine katılması amaçlı özel davetine icabet etmek üzere Cidde'ye yönelmesi öncesi geldi.

Celili'nin televizyon mülakatındaki göndermeleri, Tahran'daki kapalı kapılar ardında Esed'in moralini yükseltmek için 'yayınlanandan' çok farklı düşüncelerin ortaya çıktığını teyit ediyor. Suriye'deki istikrarsızlığın ve büyük suikast eylemlerinin son dalgası ışığında İran yönetiminin üyeleri arasındaki tartışma, İslam cumhuriyetinin Arap müttefikine verdiği yardımların boyutu etrafında derinleşiyor. Bu anlaşmazlık son olarak İran Ulusal Güvenlik Konseyi'nde yaşanan bir dizi tartışmaya yansıdı. Bu oturumlarda Celili'nin önerisi, Ali Hamaney'e İran'ın Suriye rejimine verdiği desteğin boyutunun büyük ölçüde düşürülmesi ve Suriye topraklarını Esed'in devrilmesini izleyecek güne hazırlamak için harcanan kaynakların arttırılması tavsiyesinde bulunacağı yönündeydi.

Celili bu tartışmalardan birinde şu pragmatist eğilimini benimsiyordu: Esed rejiminin devrilme ihtimalleri son zamanlarda somut şekilde arttı ve dolayısıyla bir sonraki güne hazırlık yapmak gerekli. Diğer yandan istihbarat başkanı Hüseyin Tayyib gibi devrim muhafızlarından bazı isimler tartışmalarda şahinlerin çizgisine liderlik ediyor, ekonomik ve askeri yardımlar da dahil Esed rejimine yardımların katlanması çağrısı yapıyordu.

Son haftalarda İran yönetiminin toplantıları yoğunlaştı ve hepsi de Suriye'deki şartların kötüleşmesi halinde İran'ın hazırlıkları etrafındaydı. Oturumlarında sonunda Celili kendi biriminin Hamaney'in ofisine Suriye'de rejimin düşmesi durumunda etkin olabilecek 'dost unsurlarla' gizli ilişkiler kurmaya hazırlık noktasında yatırımı arttırmayı öngören bir tavsiyede bulunacağını belirtti. Bu da Esed rejimine gönderilen yardımların düşürülmesini gerektiriyor. Burada Celili ile İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi paralel düşünüyorlar. Hüseyin Tayyib'le temsil edilen şahinlerin yanıtı ise üstlerine tavsiyesinin rejime desteğin katlanması olacağı şeklindeydi. Tartışmalarda istihbarat bakanı Haydar Muslihi ve biriminin üst düzey isimleri Suriye'yle ilgili bilgiler sundular ve isyancıların güçlü olduğunu, rejim güçleri arasındaki moralin eksilmeye başladığını endişeyle gözlemlediler.

Şahinler rejimin durumunun kötüleşmesini İran yönetiminden gizli yardımların katlanması talebinin gerekçesi olarak gördüler, rejimin büyük kentlerde ve özellikle Şam'da kontrolü kaybetmesi endişesini dile getirdiler. Bu yüzden bir Devrim Muhafızı subayı zaman geçmeden rejime yardımların dozunun artmasının önemli olduğu uyarısında bulundu. Subayın dediği üzere Hizbullah unsurları Suriye'de hassas noktaları güvenliğe almaya başladılar ve rejimin zayıf noktalarına yerleştiler. Subay ayrıca Esed rejiminin çökmesi halinde Devrim Muhafızlarının varlığını korumak için Suriye'de güçlerini takviye ettiğini ilave etti.

Bir başka oturumda Dışişleri Bakanı Salihi, Cumhurbaşkanı Ahmedinejad'ın talimatları doğrultusunda ofisinin 2011 yazından beri Esed'in dar halkası dışında muhtemel yeni siyasi liderlerle gizli ilişkiler kurmaya çalıştığını su yüzüne çıkardı. Hamaney'in uluslararası konularda danışmanı Ali Ekber Velayeti bu tartışmalardan bazılarına katıldı. Bir tanesinde temel korkusunu ifade etti. Ona göre Esed rejiminin yıkılması Suudi destekçisi Sünni bir hükümete götürecek. Velayeti'ye göre bu senaryo Sünniler ile Şiiler arasındaki çatışmayı tırmandırabilir ve dolayısıyla İran'ın bölgesel nüfuzunu zayıflatabilir.

Ortada Washington ile Tahran arasında nükleer dosya, İran'ın Körfez'deki rolü, Afganistan, Hürmüz'ün korunması ve Suriye dosyalarında mesafe kat edilen ciddi gizli bir diyalog olduğuna dair bilgiler var. Ancak İran rejimi tehlikeli sağlık çöküşünün izleyeceği hastalık olmadan hayatta kalmanın ilacını bulduğundan emin mi? Şüpheli!

ZAMAN