Fatih Demir / HAKSÖZ HABER

Geçtiğimiz hafta 2,5 milyon tweete ulaşan "Help Turkey" hashtag'i hakkında pek çok kişi yorumda bulundu. Hükümet "Help Turkey" hashtag'i ile paylaşımda bulunanları soruşturacağını duyurdu. Ortada gerçekten bir algı operasyonu mu vardı? "Help Turkey"e karşı bir PR çalışması yapıldığını düşündüren emareler de var mı? 

"Help Turkey" (Türkiye'ye yardım et) etiketi, Türkiye'deki orman yangınlarıyla mücadele için uluslararası yardım çağrısında bulunan insanları içeriyordu.

Orman yangınlarına dair görüntüler; milliyetçi hamaseti, öfke, nefret ve beğenmeme duygularını da harekete geçirerek kısa sürede bir yardım çağrısı gibi görünen "Help Turkey" tagı açılmasına mı neden oldu?

...

Geçtiğimiz yıl Avusturalya’da 6 aya yakın bir süre devam eden yangınlar için yarım milyara yakın bir meblağ “Help Australia” hashtag’i ile toplanmıştı. Ancak bu bilginin “Help Turkey” etiketi ile paylaşılan mesajlar, gönderiler ve yardım talepleri ile ilintili sunulmadığını hatırlatalım. "Help Turkey" hasthtag'i ile atılan tweetlerin neredeyse yüzde 90'ı belli bir öfke ve çaresizliği yansıtıyordu. Yanlış ve doğrulanmamış bilgi ve görsellerin de gerçek veya bot hesaplar tarafından yaygınlaştırıldığını da unutmayalım.  

Avustralya için toplanan yardım PR'ına dair olan bu bilgi Türkiye'deki hükümetin “Help Turkey” etiketi hakkında soruşturma başlattığını duyurmasının ardından dolaşıma sokulmuştu. Bu da iktidara dönük bir çalışma için haber ve verilerin kullanıldığı imajını güçlendirdi. 

Kimileri, hashtag'de oluşturulan mesajın Türkiye'yi zayıf, yetersiz ve çaresiz göstermek için tasarlandığını düşünmeye başladı. Bu, kampanyanın ölçeğiyle birleştiğinde olası bir etki operasyonunun yapıldığı düşüncesini de güçlendirdi. Ancak gerçekçi olmak gerekirse “Help Turkey” hashtag’inin birçok gerçek kullanıcısı vardı.

Yine de bu kaynağı belirsiz kılmaya devam ediyordu. Üstelik karşıt tweetler atılmaya başlanmıştı. Ve bunlar da belirli bir karşıt organizasyonun olduğunu düşündürtüyordu.

"Türkiye'ye yardım et" etiketinin karşısında olacak şekilde Türkiye'deki orman yangınlarıyla mücadele için uluslararası yardım çağrısında bulunan insanları eleştiren: "Güçlü Türkiye" ve "Yardıma İhtiyacımız Yok" gibi tweetler dolaşıma sokulmuştu.

Peki kimler tarafından bu etiketler dolaşıma sokulmuştu?

Sosyal medya üzerinde çalışmalar yürüten Marc Owen Jones, yine sosyal medya üzerinden araştırmaları sonucunda edindiği verileri paylaştı. Tam olarak hangi hesabın başlattığı bilinmeyen hashtag çalışması kısa sürede milyon rakamına ulaştı. 

Bazı hesaplar binlerce kişiye ulaşacak şekilde hazırladıkları Twitter hesaplarından saatlerce aynı mesajı farklı şekillerde paylaşmıştı.  

Marc Owen Jones hazırladığı grafikle, 46 000 benzersiz Twitter hesabından yaklaşık 160 000 etkileşimli bir ağ analizi çıkarmıştı.

Daire içine alınmış yeşil alanda belli bir yoğunlaşma olduğu görülüyor. Bunun sebebi aynı hesaptan atılan tweetlere göre alanda bulunan isimlerin de kalın hale gelmesi. Bu da akıllara buradaki hesapların neden farklı göründüğü sorusunu getiriyor.

Marc Owen Jones verileri çözümlediğinde kimi hesapların “Help Turkey” tweetleri attıktan sonra tweetlerini sildiklerini, isimlerini değiştirdiklerini takipçi sayılarını yüksek tutmaya çalıştıklarını ve izlenmeyeceklerini düşündükleri için yeni bir kimliğe bürünebildiklerini açıklıyor.

Yeni PR veya sosyal medya çalışmasında aynı kişiler daha doğrusu ile aynı hesaplar farklı kişilikler olarak aktif olabiliyorlar.

Aşağıdaki veriler bize hashtag'leri tanıtmak, gündem olmasını sağlamak konusunda gerçekten tutkulu olan kuruluşların çalışmalarda bulunduğunu gösteriyor.

İktidarın dediği gibi bir “aciz gösterme çalışması” olmasa da Türkiye’yi bir şekilde dünya gündemine dahil etme çabası olduğu aşikar.

Aşağıdaki görsellerde Twitter’ın sistemlerinin ve kamuoyunun nasıl manipüle edildiğini @ege20281770 adlı hesabın tavırları ile görebileceksiniz.

Twitter algoritmasının trendi kaydettiği bildiriliyor, ancak hesap sahibi, algılanmayı/yeniden amaçlanmayı önlemek için tweetlerini siliyor.

@ege20281770 adlı hesabın sosyal medya için oldukça ilginç verileri bulunuyor. Hesap (02/08/2021) tarihinde oluşturulmuş olmasına ve 'Help Turkey' hashtag'inde çok fazla tweet atmasına rağmen hesap kimliğinde hiç tweet'i görünmüyor.

Twitter, hala bir tweeti olduğunu söylüyor, ancak gerçekte hiçbiri yok çünkü hesap tweetlerini siliyor.

...

Bu hesabın yanında daha hileli hesapların da verilerini bulabiliyoruz. Örneğin Twitter hesap bilgilerini değiştiren @Badboy2147'ye bakalım. 15 bin takipçisi bulunan hesap görevini icra ettikten sonra kimliğini değiştirerek yoluna devam ediyor.

Hesabına ulaşılamayan kullanıcının, "bir operasyon" için sosyal medyayı kullandığı kanısı güçlendi.

Başka bir örnek vermek gerekirse, burada bir başka hesabın @toprakofficial5'in nasıl @jokerqueenn_ olarak değiştiğini görebiliyoruz. Yaklaşık 7400 hesap bu şekilde isim değiştirerek sosyal medyada hareketliliğe neden oluyor.

Görselde @toprakofficial5 tıklayan Marc, @jokerqueenn_ hesabına yönlendiriliyor. Daha önce @toprakofficial5 olan hesaba verilen yanıtların sitenin ön yükleme kısmında kayıtlı olması bu kullanıcının bilgilerinin daha sonra değiştirildiğini kanıtlıyor.

Ünlü isimlerin de katkıları ile beraber milyonlarca tweetlik bir çalışma birden bire gündem oluyor.

İnsanlara sadece retweet yapmak yerine İngilizce içeriği kopyalayıp yapıştırmalarını söyleyen kim? İnsanların bunu yapmayı bilmeleri mümkün mü? Ayrıca, retweetler de dahil olmak üzere bu İngilizce tweetlerin en az 105.000 örneğini izleyen Owen’ın çalışması sosyal medyadaki hareketliliklerin ve söylemlerin bir dizi organizasyonel çalışma olabileceğini gösteriyor.

Sosyal medya önemli bir güç olduğu kadar manipülasyon için de oldukça elverişli bir atmosfere sahip. Özellikle Twitter’ın sosyal medyalar arasında beynin düşünme ve konuşma lobunu etkilediği düşünülerse, hedef kitlelerin Twitter kullanıcıları olduğu söylenebilir mi?