Rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla. Allah’a hamd, Resulüne selam olsun. Bugünkü yazımızda, Cin kavramının Kur’an’daki kullanımı üzerinde duracağız.

Cin kelimesinin kök anlamlarına bakalım;

Cenne-yecünnu: Gece kararmak, ölüyü kefenlemek, örtmek, kapatmak.

Cenne-yecinnu: Gizlenmek, saklanmak.

Ecenne-yecinnu-icnanen: Birini deli etmek, aklını almak, karanlık basıp örtmek, örtmek, gizlemek, kefenlemek, gömmek.

El-cenanu: Kalp, her şeyin içi, ruh, gizli iş, gecenin karanlığının şiddeti.

El-cennetu: Ağaçlı bahçe,meyvelik, Allah’ın müminlere vaat ettiği mükafat yurdu.

El-cinnetu: Cin,cin taifesi.

Cinnetu: Delilik, cinnet.

El-cünne: Kalkan,siper,kadının baş ve yüz örtüsü.

El-cenin: Kabir, örtülmüş şey, rahimdeki çocuk.

El-cinnu: Cin.

El-cannu: Cin, bir çeşit yılan anlamlarına gelmektedir.

Cinin kendisinden geldiği kökün sözlükte hangi anlamlarına geldiğini ifade ettikten sonra, bu anlamlarıyla Kur’an’da kullanıldığı yerlerden örnekler verelim;

(Yılan anlamında)

فَلَمَّا رَاٰهَا تَهْتَزُّ كَاَنَّهَا جَانٌّ وَلّٰى مُدْبِرًا وَلَمْ يُعَقِّبْ“ (Mûsâ attığı) asâsının küçük bir yılan gibi titreştiğini görünce (korkudan) arkaya dön(üp kaç)dı, geri dön(üp bak)madı (bile).” (27/10) (gecenin karanlığının etrafı kaplaması anlamında) فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ “Üzerine gece karanlığı basınca,” (6/76) اَفْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِبًا اَمْ بِهٖ جِنَّةٌ

(delilik anlamında)"Allah'a karşı yalan mı uydurdu, yoksa onda delilik mi var?"(34/8). (deli anlamında) وَيَقُولُونَ اِنَّهُ لَمَجْنُونٌ"Hiç şüphe yok o bir delidir" diyorlar.”(68/51) (bahçe anlamında) مُصْبِحٖينَ اِنَّا بَلَوْنَاهُمْ كَمَا بَلَوْنَا اَصْحَابَ الْجَنَّةِ اِذْ اَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّهَا“Ve Biz o (günahkar)ları (sadece) sınayacağız, tıpkı ağaçtaki meyveleri ertesi gün kesinlikle toplayacağına yemin eden bazı bahçe sahiplerini sınadığımız gibi;”(68/17) (kalkan ve örtü anlamında)

اِتَّخَذُوا اَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبٖيلِ اللّٰهِ“Onlar yeminlerini kalkan yapıp (insanları) Allah'ın dininden alıkoydular.”(58/16) (Cenin anlamında)”اِذْ اَنْشَاَكُمْ مِنَ الْاَرْضِ وَاِذْ اَنْتُمْ اَجِنَّةٌ فٖى بُطُونِ اُمَّهَاتِكُمْ “Sizi, topraktan yarattığında da ve analarınızın karnında ceninler iken de, en iyi bilendir.”(53/32)

Kur’an’da kavram anlamıyla ise cin; duyu organlarıyla algılanamayan, insandan önce, dumansız ateşten yaratılan, akıl ve irade sahibi olan, cinsiyetleri olan, kulluk için yaratılan ve ahirette tercihlerine göre cennet veya cehenneme girecek varlık anlamında kullanılmaktadır. Kur’anda cinin sözlük anlamıyla kullanıldığı yerler olduğunu ifade etmiş ve bunlara yukarıda örnekler vermiştik. Cinin Kur’an’da kavram anlamıyla kullanıldığı yerlere bazı misaller verelim;

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْاِنْسَ اِلَّا لِيَعْبُدُونِ “Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.”(51/56),وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ“Cin tâifesini de evvelce bir dumansız ateşten yaratmıştık.”(15/26)النَّارِقَالَ ادْخُلُوا فٖى اُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ فِى “Allah, şöyle der: "Sizden önce gelip geçmiş cin ve insan toplulukları ile birlikte ateşe girin”(7/38) Ayrıca şu ayette de Cin kelimesi kavram anlamında kullanılmıştır; “Andolsun biz, cinler ve insanlardan, kalpleri olup da bunlarla anlamayan, gözleri olup da bunlarla görmeyen, kulakları olup da bunlarla işitmeyen birçoklarını cehennem için var ettik. İşte bunlar hayvanlar gibi, hatta daha da aşağıdadırlar. İşte bunlar gafillerin ta kendileridir.”(7/179)

Cinlerin insanlarla benzeşen ve ayrışan boyutları nelerdir?

Cinlerin insanlarla benzer olan boyutlarını şöyle sıralayabiliriz;

a-) Cinler de insanlar gibi akıl ve irade sahibidirler.(7/179)

b-)Cinler de insanlar gibi cinsiyet sahibidirler. (55/56,74)

c-)Cinlerde insanlar gibi kulluk için yaratılmış mükellef varlıklardır. (51/56)

d-)Cinlerde insanlar gibi dünyada bir kısmı kâfir ve bir kısmı mümindirler.(72/11)

e-)Cinler de insanlar gibi, tercihlerinin doğal bir sonucu olarak cennete ya da cehenneme girecektir. (7/38) (Cinlerin cennetteki durumlarından bahsedilmemesi, bu kitabın cinleri değil, insanları merkezine almasından kaynaklanmaktadır. Yoksa bazılarının iddia ettiği gibi, cinlerin cehenneme girmelerine rağmen, cennette giremeyeceklerine dair yanlış söylemlerin ilmi bir değeri yoktur. Zira böyle bir durum Yüce Allah’ın adaletine, merhametine ve kullarına(ins ve cinn’e) iyilik yapmayı kendisine yasa haline getirdiğine dair açık beyanlarına(6/12) ters düşecektir.

f-)Cinlerde insanlar gibi gaybı bilmezler. (34/14)

g-)Cinlere de insanlara gönderildiği gibi, peygamberler gönderilmiştir.(6/130) Ayetteki رُسُلٌ مِنْكُمْ ifadesinden ve Allah’ın her topluma onlardan ve onların özelliklerine sahip elçiler göndermesinden anlıyoruz ki cinlere de, cin peygamberler gönderilmiştir. Nitekim melek peygamber isteyen müşriklere “De ki: "Eğer yeryüzünde, (insanlar yerine) yerleşip dolaşan melekler olsaydı, elbette onlara gökten bir melek peygamber indirirdik."(17/95)diye buyruluyor. Dolayısıyla kanaatimizce Hz. Muhammed cinlere peygamber olarak gönderilmemiştir. Zira Hz. Peygamber bir insandır ve bir insanın onları görme, iletişim ve etkileşime geçme imkânı yoktur. Bu durumda olan bir varlığın ise onlara elçi olarak gönderilmesi mümkün değildir. Nitekim ayetlerden Nebi (a.s.)’ın cinlerin kendisini dinlediğinden haberinin bile olmadığını, bu durumun sonradan kendisine vahiyle iletildiğini görebiliyoruz. Dolayısıyla 6/130 ayetinin işaret ettiği gibi, cinlere de tıpkı insanlar gibi, onların cinslerinden elçiler gönderildiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Cinlerin Kur’an’ı dinlemeleri ve hayran kalmalarında ise şaşılacak bir şey yoktur. Zira bütün insanların dini İslam olduğu gibi, cinlerin de dini İslam’dır ve cinler Kur’an’da ki bu evrensel mesajlara hayran kalmışlardır.

Cinlerin insanlardan farklı olan özelliklerini de şöyle sıralayabiliriz;

a-) İnsanın duyularıyla algılayamayacağı bir yaratılışla yaratılmıştır. (“ Çünkü o ve taraftarları, (kendilerini göremeyeceğiniz yerden) sizleri görmektedir.(7/27)”)

b-)Cinler insandan farklı olarak dumansız ateşten yaratılmıştır.(15/26)
c-)Cinler, insandan çok daha hızlı ve güçlüdürler.(27/39, 27/17, 72/8,9, 67/5)

d-) Büyük bir ihtimalle insandan daha uzun bir ömre sahiptirler. Zira eğer ışık hızı veya buna yakın bir hızla hareket etme yeteneğine sahiplerse, zaman boyutu onlar için kısalaşacağından, bize göre daha uzun bir yaşam süresinin onlara verilmiş olabileceğini tahmin edebiliriz.

Cin kavramını Kur’an’a göre değerlendirmeye gelecek yazımızda da devam edeceğiz inşallah. Sözlerimizin sonu Allah’a hamdır. Her hususta isabet ancak yücelerin yücesi Allah’a mahsustur. Rabbimizden çabalarımızı kendisine yakınlaşma vesilesi kılmasını niyaz ediyoruz.