Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, Türkiye ve AB üyesi ülkelerdeki kamu görevlilerinin kılık kıyafet düzenlemesine ilişkin olarak Bakanlar Kurulu’na bir rapor sundu. Bağış, raporunda, başörtüsü yasağının yönetmelikle düzenlenmesinin anayasaya aykırılık teşkil ettiğini, Fransa hariç diğer 26 AB ülkesinde devlet memurları için herhangi bir kılık-kıyafet zorunluluğu ya da yasağı bulunmadığını belirtti.

Bakan Bağış’ın raporunda, Türkiye’de Kamu Görevlilerinin Kılık Kıyafet Düzenlemesi’nin Milli Güvenlik Konseyi (MGK) döneminde, 12 Eylül 1980’den 6 Aralık 1983 tarihine kadar geçen yaklaşık 39 aylık sürede yapıldığına dikkat çekildi. MGK döneminde pek çok hayatî konuda yüzlerce kanun, kanun hükmünde kararname (KHK), tüzük ve yönetmelik çıkarıldığı belirtilerek, bunların birçoğunun halen geçerliliğini koruduğu vurgulandı. Başörtüsü yasağına temel teşkil eden ‘Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik’in 16 Temmuz 1982 tarihinde çıkarıldığı belirtilen raporda “Gerek 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda, gerekse diğer bir başka kanunda, kamu görevlilerine yönelik başörtüsü yasağını öngören hiçbir düzenleme mevcut değildir” denilerek, bayan devlet memurlarına yönelik başörtüsü yasağının hukukî kaynağını kanunun değil, 8/5105 Sayılı Yönetmelik’in oluşturduğu ve bu durumun anayasaya aykırılık içerdiği belirtildi.

AB’de Fransa Hariç Başörtüsü Serbest

AB’ye üye 27 ülkeden yalnızca Fransa’da kamuda kılık kıyafet yasağının olduğu belirtilen raporda, Fransa’da kamu görevlilerinin dinî simge ve semboller taşımasını yasaklayan doğrudan yasal bir düzenleme bulunmadığı, ancak Fransa’da idarenin tarafsızlığı ilkesinden dolayı, kamu hizmeti verenlerin dinî sembol kullanamayacağı konusunda öteden beri bir fikir birliği olduğu kaydedildi. AB üyesi ülkelerdeki kamuda kılık kıyafet düzenlemesinin detaylarıyla ele alındığı raporda, “Fransa hariç diğer 26 ülkede devlet memurları için herhangi bir kılık kıyafet zorunluluğu ya da yasağı bulunmamaktadır” denildi.

Yalnızca Almanya’nın bazı eyaletlerinde öğretmenlerin başörtüsü ile görev yapmasının, Hollanda’da belli meslekleri icra edenlerin belli kıyafetleri giymesi ve aksesuarları taşımasının ve Danimarka’da yargıçların duruşmalara herhangi bir dinî veya siyasi sembol ile girmesinin yasaklandığına dikkat çekilen raporda, “Dolayısıyla, tüm kamu görevlilerinin dinî semboller taşımasını yasaklaması anlamında Fransa, üye ülkeler arasında bir istisna oluşturmaktadır” denildi.

“Yasak Başörtülü Kadınlar Aleyhine”

“Kadınların başlarını örttükleri için sınırlamaya tabi tutulması; çalışma haklarını, düşünce özgürlüklerini ve mahremiyetlerini ihlal eden bir ayrımcılık olarak görülmelidir. Nitekim Türkiye’de kamu görevlilerine yönelik uygulanmakta olan başörtüsü yasağı, kadını toplumdan soyutlayarak dar bir alana hapsetmektedir. Zira ayrımcı uygulamalar başörtülü kadınların eğitim, çalışma ve siyasal hayatın dışında bırakılmasına neden olmaktadır. Yasak, statü ve güç açısından hizmetlere, kaynaklara, imkânlara ulaşmada, başörtülü kadınlar aleyhine ciddi bir eşitsizlikle sonuçlanmaktadır” denilen raporda Türkiye’de bunun için mevzuat değişikliğine ihtiyaç duyulmadığı da vurgulanarak şu ifadelere yer verildi: “Açıklandığı üzere halihazırda uygulanmakta olan başörtüsü yasağının meşru bir dayanağı bulunmamaktadır. Kıyafet ayrımcılığının sona erdirilmesi için temel hak ve hürriyetleri kısıtlayan yönetmeliklerin değiştirilmesi, genelgelerle temel hakların kısıtlanamayacağı, hiç kimsenin kaynağını anayasadan almayan bir yetkiyi kullanamayacağı hukuki gerçeğinin kabul edilmesi yeterli olacaktır.”