Nijerya'da silahlı çeteler tarafından 2019'un ilk yarısında düzenlenen saldırılarda bin 460 kişinin hayatını kaybetmesi ülkedeki güvenlik sorununu tekrar gündeme getirirken, uzmanlar, silahlı çetelerin gerekli önlemler alınmazsa Boko Haram'dan bile tehlikeli olabileceği uyarısında bulunuyor.

Son yıllarda soygun ve insan kaçırma gibi nedenlerle düzenlenen silahlı saldırıların, ülkenin en güvenli bölgesi kabul edilen kuzeybatı eyaletlerinde gerçekleşmesi dikkati çekiyor.

Eğitim sisteminin bozulması, aile yapısının zedelenmesi, ekonomik sorunlar, silahlı örgütlerin faaliyetlerine karşı etkili çözüm bulunamayışı ülkedeki güvenlik sorununu kötüleştiren en önemli faktörler arasında sıralanıyor. 2008'de çoban ve çiftçi çatışmalarıyla başlayan sorunlar 2015'ten itibaren insan kaçırma ve soygun girişimlerine dönüştü.

Ülkede 2019'un ilk yarısında silahlı çeteler tarafından düzenlenen saldırılarda bin 460 kişi yaşamını yitirdi.

Geçen ay 14 Türkiye vatandaşının kaçırılmasından da silahlı çeteler sorumlu tutuluyor.

Sahel Bölgesi Güvenlik Yönetim Merkezi Müdürü Kabir Adamu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son yıllarda Zamfara, Sokoto, Katsina, Taraba ve Kaduna eyaletlerinde faaliyet gösteren silahlı çetelerin ülkenin en büyük sorunlarından biri haline geldiğini söyledi.

Silahlı çetelerin zamanla yöntem değiştirdiğine dikkati çeken Adamu, "Silahlı kişiler ya da çeteler ilk önce çobanlara saldırarak hayvanları çaldılar. Zamanla bu tür saldırılar daha profesyonel hale gelmeye başladı ve bu örgütlerin sayısı arttı. Bugün artık fidye için insan kaçırıyorlar." şeklinde konuştu.

Adamu, hayvanları çalınan ve saldırıya uğrayan Fulani çobanların da kendilerini korumak ve intikam almak için silah temin ettiklerini ve böylece bölgedeki olayların kitlesel kanlı çatışmalara dönüştüğünü dile getirdi.

"Silahlı çeteler Boko Haram'dan daha tehlikeli olabilir"

Silahlı çetelerin amacının başlangıçta iyi anlaşılmadığına vurgu yapan Adamu, "Medya, başlangıçta silahlı kişilerin saldırılarını çobanlar ya da Fulanilere mal etti. Gerçeğe bakacak olursak bu olayın mağdurları en çok Fulani'dir." diye konuştu.

Adamu, çete üyelerinin adalete teslim edilmemesi halinde olayların daha da tehlikeli bir hal alabileceği uyarısında bulunarak, şöyle devam etti:

"Silahlı çeteler Boko Haram'dan bile daha tehlikeli olabilir. Boko Haram da ilk ortaya çıktığında, bölge halkı saldırıları kimin yaptığını bilse de 'çocuklarımızdır, kardeşlerimizdir ve akrabamızdır' mantığıyla onları adalete teslim etmekten kaçındı. Sonucunda bugün Boko Haram büyük bir sorun haline geldi. Mesela Zamfara'daki olaylara baktığımızda çoban ve çiftçiler iç içe yaşıyorlar. Bu insanlar birbirlerini tanıyor ama suçluları adalete teslim etmiyorlar. Silahlı kişiler de çoban ve çiftçi çatışmalarından yararlanarak saldırılarına devam ediyor."

"Silahlar siyasiler ya da güvenlik güçlerinden temin ediliyor"

Adamu, halkın dolaylı desteğinin yanı sıra yargı sistemindeki sorunların da silahlı çetelerin işlerini kolaylaştırdığının altını çizdi.

Libya'daki güvenlik açığının Sahel bölgesinin silahlanmasına neden olduğuna dikkati çeken Adamu, "Yakalanan bazı çete üyeleriyle konuştuğumuzda bazı güvenlik güçleri, bürokrat ve siyasetçi kimliğiyle tanınan kişilerden silah temin ettiklerini itiraf ettiler. Ayrıca silahların yurt dışından yani Libya'dan geldiğini söylüyorlar. Nitekim Muammer Kaddafi'nin devrilmesinden sonra ortaya çıkan güvenlik boşluğu nedeniyle Sahel bölgesine çok fazla silah yayılmaya başladı." diye konuştu.

Adamu, alınması gereken önlemlerle ilgili "Adalet sistemi düzeltilmeli, istihbarat güçlendirilmeli çünkü iyi istihbaratçı bulunduğu zaman, silahlı kişilerin kim olduğunu ve kimlerin onlara destek verdiğini ortaya çıkarabilir. Çünkü bazı insanlar bu silahlı kişilere destek veriyor ve kendi menfaatleri için kullanıyor. Son olarak da güvenlik güçleri arasında iş birliği olması lazım." ifadesini kullandı.

İnsansız hava araçlarıyla önlem

Nijerya Devlet Başkanı Muhammed Buhari, ülkedeki güvenlik krizinin çözümüne yönelik farklı adımlar atıyor. Bölgenin ileri gelenleriyle iş birliği yapılması, insansız hava araçlarının kullanılması ve adam kaçıranların ölümle cezalandırılması alınan önlemler arasında yer alıyor.

Nijerya hükümeti saldırıların en fazla yaşandığı Zamfara eyaletinde krizin çözümüne yönelik ek bütçe çıkarma kararı aldı.

Nijerya polisi ise suç oranının yüksek olduğu bölgelerde operasyonlar düzenliyor.

Nisan ve temmuz ayları arasında düzenlenen "Puff Adder Operasyonu" kapsamında 2 bin 504 çete üyesi yakalandı, fidye için kaçırılan 207 kişi kurtarıldı ve bin 360 silah ele geçirildi. Operasyonlar ağustos ayında da devam etti ve 53 çete üyesi öldürüldü.