Dün sabah uyandığımızda, Ankara’ya endeksli yaşayanların en büyük merakı YAŞ Kararları, daha doğrusu Albay Dursun Çiçek’in durumuydu. Terfi ederse Ergenekon’un topluma koyduğu posta...

Eğer emekli edilirse kurumun kendi kendine arınması...

 Ya da “ne şiş yansın ne de kebap” seçeneğiyle hareket edilirse de mevcut durumunun korunması söz konusuydu.

 YAŞ açıklaması bu yaklaşımla beklendi.

Emekliye sevk edilmeyen, terfi de ettirilmeyen Dursun Çiçek için Genelkurmay, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda sadece bir adet piyade amiral kadrosu olması nedeniyle, Çiçek’in durumunun “değerlendirmeye” alınmadığını açıkladı.

 Günün ikinci bomba konusu ise TBMM Başkanlık seçimiydi ama birinci turdan bir sonuç alınamayacağı biliniyordu.

***

 Gündem bu iki konu etrafında örülürken, ben de önceki gün açıklanan enflasyon rakamlarının detaylarında koşturuyordum. Fiyatlar genel düzeyindeki gerilemeden, bir anda fiyatı yüzde 25 artan patatese, oradan da “toplumsal resme” bakmaya çalışıyordum.

 Talepteki azalma nedeniyle sekiz ay aralıksız düştükten sonra Haziran ayında yıllık bazda yüzde 5.73’e yükselen enflasyon, Temmuz’da yönünü yine aşağıya çevirmişti. Enflasyon, Temmuz’da Tüketici Fiyatları Endeksi’nde (TÜFE) yüzde 0,25 artmış, Üretici Fiyatları Endeksi’nde (ÜFE) ise yüzde 0.71 düşmüştü.

 Böylece 1965 yılında hesaplanmaya başlanan yıllık enflasyon Temmuz ayında TÜFE’de yüzde 5.39’a gerileyerek, 1970’ten bu yana son 39 yılın en düşük seviyesini görmüş oldu.

 Temmuz’da yüzde -3.75’e gerileyen ÜFE de yine son 59 yılın en düşük rakamına ulaşmıştı.

 Bunu nasıl açıklamak gerekiyordu?

 Yaz bolluğu mu, dermansız kalmış kitlelerin parasızlığından iç talep daralması mı?

 Fiyat artışları duruyor diye mi sevinmeli, hiç kimse hiç bir şey alamadığı için fiyatlar düşüyor diye dövünmeli miydik?

***

 Bütçenin bu yılsonunda GSMH’nin yüzde 6’sı oranında açık vereceği...

 Para politikasının genişlediği...

 Faizlerin de tepetaklak düştüğü bir ortamda enflasyonun düşmesinde “mevsimin” payı ne, “talep daralmasının” rolü ne?

 Merkez Bankası “enflasyonun uzun bir süre düşük seyrini koruyacağını” öngörüyor. İç tüketimdeki nispi toparlanmaya dikkat çekse de, yatırımlardaki yavaşlamaya ve işsizlikteki artışa da vurgu yapmaktan geri durmuyor.

Demek ki durum hiç de sarih değil.

 Ben gıdadaki fiyat düşüşünü sadece yaz mevsiminin bereketine değil, çok konuşmadığımız ekonomik krizin hanelerdeki yakıcı etkisine de bağlama eğilimindeyim.

***

 Bu arada “etin” esamesi okunmuyor ama “patates” almış başını gitmekte...

 Hayırdır, “et yoksa, patates yesinler” durumu mu?

 Avrupa Birliği ülkelerinde 62 kiloya ulaşan yıllık kişi başına kırmızı et tüketiminin, Türkiye’de 12 kilo civarında bulunduğunu biliyoruz.

 Buna karşın...

 Avrupa ve diğer gelişmiş ülkelerde yıllık kişi başına ortalama 86 kilo olan ekmek üretimi Türkiye’de 112 kiloya kadar ulaşıyor. Onlar ekmek-et dengesini tutarken, biz ekmeğe abanıp, eti kırk yılda bir bulur bir halde gözüküyoruz.

 Bunları zaten biliyoruz da, patatese ne oluyor? Ünlü tarihçi Fernand Braudel, toplumsal etkileri açısından patatesin İngiltere’den Kıta Avrupa’sına gelişini, o dönemdeki bitmek bilmeyen Yüz Yıl Savaşları’ndan çok daha önemli görür.

***

Peki, hazret acaba neden fiyatını çeyrek oranında katladı?

 İmdadıma Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürü Ali Karaca yetişti...

 Türkiye’nin toplam 7,3 milyon ton olan patates üretimi esas Eylül ayında başlıyormuş.

 Şimdi piyasadakiler ise Mayıs, Haziran, Temmuz ayındaki “turfanda” patateslermiş... Ve o nedenle de pahalıymışlar.

 Artış oradan kaynaklanıyormuş.

 Aslında zam şampiyonu olan patates değil, “yaş patates”...

***

Görüyorsunuz...

 “YAŞ” kararlarından başladık, “yaş patatese” geldik. Askeri vesayet rejimlerinin doğal menüsü olan askeri atama konularının yerini, “ekonomik zorlukların boyutları” aldığında yırtacağız...

 O zaman bürokrasinin Ankara’da saltanat kayığında yer tutma yarışı önemini kaybedecek, Türk halkının ekonomik zenginliği konusu da olması gereken yere terfi edecek...

***

 Bakalım gelecek yıl deniz Piyade Albay Dursun Çiçek’in durumu ne olacak?

STAR