Tora Bora Peştun dilinde Kara Toz anlamına geliyor. Burası Afganistan'ın doğusundaki Nangahar eyaletinde bulunan Akdağlar'ın (Safed Koh) en yüksek kısmında yer alan bir mağaralar silsilesidir. Savunmaya, gizlenmeye, saklanmaya son derece uygun, bazıları birbirlerine tüneller vasıtasıyla bağlı, yakın modern tarihe de adı geçmiş bulunan bu silsile, bugünlerde Amerikan siyasetinde yıllar sonra çeşitli şekillerde yeniden söz konusu olmuş bulunuyor.

Nitekim, Başkan Obama, geçen hafta Afgan planını açıkladığı West Point Askerî Akademisi'ndeki uzun konuşmasının bir yerinde isim telaffuz etmeden Tora Bora'ya atıfta bulunmuş şöyle demişti:

'Irak'ta zor kazanılan kilometre taşlarına ulaştık; ama bu arada Afganistan'daki durum da kötüye gitmiş bulunuyor. El Kaide liderlik kadrosu, 2001 ve 2002 yıllarında sınırdan Pakistan'a kaçarak bu ülkede emin bir sığınak tesis etti.'

Başkan Obama'ya ilaveten Tora Bora, bugünlerde aynı zamanda bir Senato raporunun da konusu haline gelmiş bulunuyor. Ekleriyle birlikte tamamı 43 sayfa olan bu raporun adı 'Yeniden ele alınan Tora Bora: Bin Ladin'i yakalamada nasıl başarısız olduk ve bu bugün niye hâlâ önemli?' şeklinde çevrilebilir. Rapor, başkanlığını Senatör John F. Kerry'nin yaptığı Senato Dış İlişkiler Komitesi için hazırlanmış. Üzerindeki tarih 30 Kasım 2009. Üç ana bölümden meydana gelen bu raporda Tora Bora konusu enine boyuna, ayrıntılarıyla ele alınıyor ve bir de sonuca varılıyor.

Bizim bu köşede 8 yıl önce de anlattığımız Tora Bora konusu kısaca şöyle: Amerika ve müttefiklerinin Afganistan'a müdahalesinin başlamasından sonra El Kaide lideri Usame Bin Ladin ve üst düzey kadrosu yaklaşan hasım güçler karşısında Tora Bora'ya kaçıp burada saklanmaya başlarlar. Esasen Tora Bora, Ladin'in Afgan Cihadı zamanında üslendiği ve saklandığı bir yerdir. Hatta burasının o zamanlar CIA'nın yardımıyla tahkim edildiği, düzenlendiği de söylenir.

Ladin ve kadrosunun Tora Bora'da bulunduğunu haber alan CIA burasını hedef seçer. Bu çerçevede Amerikan hava kuvvetleri silsileyi ve çevresini günlerce ağır bombardımana tabi tutarlarken aynı zamanda özel kuvvetlere mensup askerler Afgan Kuzey İttifakı milisleriyle birlikte Tora Bora'ya karşı bir kıskaç ve imha operasyonu da başlatırlar. Bu özel kuvvetlerin arasında İngiliz SAS ve bazı kaynaklara göre Alman KSK mensupları da vardır. Kıskaç operasyonu birkaç gün sürer, ancak sonuçta başarılı olmaz ve Ladin ve kadrosu Tora Bora'dan bitişik Pakistan'a kaçmayı başarırlar.

Kıskaç operasyonunun başarısız olmasında operasyonun yetersiz kuvvetle icra edilmesi, Afgan güçlerinin beceriksiz olmaları ve sınırın Pakistan tarafının önceden kontrol altına alınamaması gibi faktörler rol oynar. Bu faktörlerin en belirleyici olanının başında da bölgede yeterli güç olmasına rağmen Amerika'nın operasyonu sadece 100 kadar özel kuvvet askeri ile icra etmesi, böylece bu yetersiz gücün Ladin'in kaçış yolunu tıkayamadığı gelir.

Önümde duran söz konusu rapor da bu hususu ayrıntılarıyla ve yeni bilgilerle ortaya koymakta ve Tora Bora fiyaskosunun sorumlusu olarak başta Bush, Savunma Bakanı Rumsfeld ve zamanın Merkez Kuvvetleri Komutanı General Franks'ı olarak işaret etmekte ve şu önemli sonucu zikretmektedir: "İşi o zaman bitirme konusundaki başarısızlık bugün devam etmekte olan başkaldırının zeminini hazırlamıştır."

Bu sonuç esasen Bin Ladin kadrosunun Pakistan'a kaçmasını önleyemeyen Bush yönetimini bugün yaşananlardan sorumlu tutmakta, Tora Bora fiyaskosunun Amerika'ya çok pahalıya mal olduğunu ileri sürmektedir.

Tora Bora bugünlerde işte bu anlattıklarımla Amerika'nın yeniden gündemine gelmiştir. Tora Bora, Amerika açısından elbette hem siyasi ve hem de askerî bir fiyaskodur. Ancak, bu fiyaskonun saklanmayıp tartışılması, hatta Senato raporuna konu olması Amerika bakımından da önemli bir artı değer olup bu ve benzeri fiyaskoları halkın öğrenmesi ve ders alınması bakımından da ayrıca son derece önemlidir elbette.

Tora Bora fiyaskosu unutulan ama önemli bir konudur velhasıl...

ZAMAN