Önce hapishane baskını, ardından 10 civarında köyü ele geçirme operasyonu. Taliban'ın son bir haftada gerçekleştirdiği iki önemli eylem, dikkatleri bir kez daha Afganistan'a çevirdi.

Ve herkes sormaya başladı, "Taliban geri mi dönüyor?" diye.

Elbette sadece bu iki eyleme bakarak "Evet, Taliban geri dönüyor." demek doğru değil. Ancak bu yargı, eylemlerin "planlı" ve "nokta atış" özelliğine sahip olma niteliğini de ortadan kaldırmıyor.

Tam tersine...

Taliban'ın yeniden toparlandığını ve "savunma" stratejisinden vazgeçip kalabalık gruplar halinde "taarruz" aşamasına geçtiğini gösteriyor.

Tabii bir de "güvenlik ve istikrarı" temin etmek amacıyla 2001'de Afganistan'ı işgal eden ABD'nin bugüne kadar uyguladığı politikaların pek işe yaramadığını da...

***

Herkesi şaşkına çeviren ilk eylem Taliban'ın Kandahar'daki Sarposa Hapishanesi'ne yaptığı "şok" baskındı. Saldırıda 15 Afgan askeri ile 7 gardiyan hayatını kaybetti.

Afganistan Adalet Bakanlığı, 1052 mahkûmun kaldığı hapishaneden 886 kişinin kaçtığını açıkladı. Kaçanlar arasında 380 Taliban mensubu da var.

Taliban'ın bu kadar "sofistike" bir eylemi kusursuz planlama ile nasıl gerçekleştirdiği tam anlaşılamadan, asıl şaşırtıcı gelişme hapishane baskınından 3 gün sonra yaşandı.

Taliban 500 kişilik bir kuvvetle, Kandahar'ın 20 km. kuzeybatısındaki Arghandab Vadisi'nde 10 civarında köyü ele geçirdi. Üç köprüyü havaya uçurdu.

***

Peki neden Arghandab?

Arghandab, Afganistan'ın ikinci büyük şehri olan 450 bin nüfuslu Kandahar'ın güvenliği açısından kritik öneme sahip bir "geçiş" bölgesi. Ortasından Arghandab nehri geçiyor. Verimli topraklara sahip bölge meyve ağaçlarıyla da meşhur.

Ama bu vadiyi önemli kılan asıl özelliği ise Kandahar kilidini açan "anahtar" niteliğine sahip olması. Burayı ele geçiren Kandahar'ı kolayca kontrol etme imkânına kavuşuyor çünkü.

1979 yılında Afganistan'ı işgal eden Sovyet ordusu, Arghandab Vadisi'ni denetimi altına almak için çok uğraşmış; ama burayı ele geçirememişti. Bu hedefine ulaşmak için yaptığı her hamle sonrası ağır kayıplar vermişti.

Taliban'ın Afganistan'da işgal güçlerine karşı psikolojik üstünlüğü ele geçirebilmesinin yolu Kandahar'dan geçiyor. Zira bu "öğrenci" hareketinin ilk filizlendiği yer olarak Kandahar, Taliban için çok önemli. Bu şehri kontrol edebilmeleri için de Arghandab'daki mevcut dengeleri kendi lehlerine çevirmeleri gerektiğini çok iyi biliyorlar.

Taliban'ı böyle kalabalık bir grupla vadideki köyleri ele geçirme operasyonuna sevk eden temel amil de bölgedeki iki önemli ismin art arda hayatını kaybetmesi zaten.

Taliban'a karşı mücadele eden bölgenin önemli isimlerinden Molla Nakip, geçen yıl ekim ayında kalp krizi sonrası vefat etti. İki hafta sonra da Taliban, kalabalık bir grupla Arghandab Vadisi'ne gelerek varlığını hissettirdi.

Bu yılın şubat ayında da bölgenin güvenliğinden sorumlu polis kumandanı Abdülhâkim Can'ın Kandahar'daki bombalı saldırıda hayatını kaybetmesi, Taliban'ın Arghandab'da "yoklama" çekmesini iyice kolaylaştırdı.

***

Taliban'ın Kandahar'ı ele geçirmek adına "sondaj" yaptığını fark eden Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai'nin Pakistan'a "sınır ötesi operasyon" tehdidinde bulunmasını, bu açıdan bakıldığında, bir kenara not etmekte fayda var.

Bir de "Taliban" kitabının yazarı Ahmed Raşid'in Herald Tribune'e verdiği demeçte, Pakistan ordusu ile istihbarat teşkilatı ISI'nın Hindistan'a karşı "stratejik varlık" olarak uzun yıllar Taliban'a destek verdiğini söylemesini de...

Görünen o ki Pakistan ile Afganistan arasındaki "Taliban" çatışmasını daha çok konuşacağız.

Zaman gazetesi