İsrail basını ve uzmanları Suriye’deki halk hareketlerinin mahiyetini ve rejimin geleceğini tartışıyor. Beşşar Esad halk hareketlerinin sonunda Mübarek gibi koltuğunu terk eder mi yoksa Kaddafi gibi direnir mi? Deyr-i Zur’da nükleer tesislerinin saldırıya maruz kalmasına veya Lazkiye’deki konutunun İsrail uçakları tarafından tacizine ses çıkarmaz ama halkının gösterilerine gerçek mermi ile karşılık verir. İsrailli analizcilerin çoğunluğu, Beşşar Esad’ın kolay kolay iktidarını terk etmeyeceği ve dolayısıyla Suriye açısından Mısır seçeneğinin veya modelinin söz konusu olmadığında birleşiyorlar. Moşe Mauz isimli İsrailli uzman Beşşar Esad’ın halka Kaddafi gibi çok sert yöntemlerle karşılık vereceğini düşünüyor. Nitekim, öyle de oluyor. Yine 8/4/2011 Cuma günü halkın gösteri yapmasına karşı Beşşar rejimi orantısız bir güç kullandı ve onlarca kişi milislerin saldırısına kurban gitti. Suriye halkı İsrail’e karşı veremediği kurbanları Beşşar rejimine karşı veriyor. Obama Suriye’deki Beşşar rejiminin güce başvurma politikasını ‘iğrenç şiddet’ olarak nitelendirmiştir. İsrailli Suriye uzmanlarına göre, Beşşar şimdi iktidarda kalma mücadelesi veriyor ve bu uğurda elinden ne gelirse yapacak. Uyguladığı yöntemlerden birisi ‘havuç ve sopa’ politikasıdır. Bazı reformlar vaat etmekte ve teşvikler sunmakta ise de bunlar tatmin edici, yeterli, derin ve şümullü değildir. Dolayısıyla halkın taleplerine karşılık vermekten son derece uzaktır. Suriye rejimi bir azınlık iktidarıdır. Bu iktidarın iç çekirdeği Al-i Esat tarafından temsil edilse de dış çekirdeğini ailenin mensup olduğu geniş daire olan Nuseyriler teşkil etmektedir.

¥

Anlayacağınız iç çekirdek dış çekirdeğe dayanıyor ve onunla takviye oluyor. Bu durumda Esad rejimini yıkmak mezhebi, dini ve toplumsal kutuplaşmaları da tetikleyeceğinden dolayı daha da zorluk arz etmektedir. Meselenin en çetrefil atrafı budur. Azınlık iktidarı ve mezhep iktidarı olmasına rağmen kendisine karşı çıkanları mezhepçilik yapmakla suçlamaktadır. Mezhepçilik zemininde hareket etmesine rağmen karşıtlarını mezhepçi gibi göstermektedir. Bu durumda mezhepçilik yapmak değil, mezhepçiliğe tepki göstermek suçlanmakta ve mezhepçilik olarak itham edilmektedir. Suriye rejimi azınlık iktidarı olduğundan bütün hassas mevkiler söz konusu mezhep mensuplarının elindedir. Suriye uzmanı Mauz’a göre, Beşşar iktidarının sarsılması halinde orduyu ellerinde tutan Nuseyriler askeri darbe yapar ve iktidarı devralırlar. Dolayısıyla Beşşar gider ama Nuseyriler kalır. Mauz’a göre, bir başka ihtimal daha var. O da şudur: Müslüman Kardeşler halkı arkalarına ve yanlarına alarak Beşşar’ı ve arkasındaki yapıyı devirir ve değiştirirler. Bu öngörüye katılmak mümkün görünmemektedir. Esasında içeride İhvan-ı Müslimin’in bir gücü yoktur. Zira mensupları ya sindirilmiş ya da vaktiyle soluğu dışarıda almışlardır. Bu durumda, Esad rejimi yıkılacak olursa; bunu örgüt olarak Müslüman Kardeşler’e mal etmek mümkün olmasa da markasına mal etmek mümkün olabilecektir.

¥

Yigal Ziser’e göre ise halkın devrime katılımı düşük bir seviyededir. Şayet 5.5 milyonluk Şam halkı sokaklara dökülse ve caddeleri doldursa o zaman durumun ciddiyeti veya vahameti anlaşılabilir. Rejimin milis gücü olan Cumhuriyet Muhafızları’nın başında Mahir Esat ve ordunun başında yine aynı mezhep mensuplarından Ali Habib bulunmaktadır. Mahir ve Ali Habib gibi isimler Beşşar’ın gitmesinin kendilerinin de gitmesi olduğunu biliyorlar ve buna göre davranıyorlar. Yine İsrailli uzmanlara göre, Nuseyri iktidarının gitmesi halinde Şam halkı kesinlikle aralarındaki Nuseyrileri cezalandıracaktır.

Bir başka İsrailli uzman olan Amos Celbu Parlamento’da Esad’ı dinleyenlerin kendilerinden geçmiş bir halde alkış tufanına tempo tutmalarını Sovyetik bir görüntü olarak görüyor. Oğul Bush iktidarı da erbabı arasında bir nevi Likudnik iktidar olarak görülmüştür. Beşşar da Sovyetik bir liderdir ve adeta alkışlayanları arasında sahte bir ilaha benzemekte ve benzetilmektedir.