1. YAZARLAR

  2. Fikret Ertan

  3. Rusya ve Kırgızistan
Fikret Ertan

Fikret Ertan

Yazarın Tüm Yazıları >

Rusya ve Kırgızistan

18 Nisan 2010 Pazar 00:04A+A-

Kırgızistan'da meydana gelen son siyasi ve sosyal kargaşa birçok ülkede endişelere yol açtı. Komşu ülkeler, Çin, Amerika ve elbette Rusya bunlar.

Ancak bunlardan en çok endişeye kapılan da Rusya oldu.

Nitekim, Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev bu endişeyi çok aşikâr bir şekilde Amerika'da Brookings Enstitüsü'nde konuşurken ortaya koydu ve şöyle dedi: "Kırgızistan'ın güney ve kuzey olarak iki parçaya ayrılması tehlikesi mevcuttur. Bu ülke iç savaşın eşiğindedir. Tanrı korusun, eğer bu olursa teröristler ve aşırılar her türü bu boşluğu doldurmak için harekete geçecektir. Bu tür ihtilaflar sırasında radikal ve aşırılar için uygun ortam ortaya çıkar ve sonra Kırgızistan yerine karşımıza ikinci bir Afganistan çıkar. İşte bu yüzden bu durumun üstesinden gelmeleri için Kırgız ortaklarımıza yardım etmek görevimiz olmalıdır."

Medvedev'in bu ürkütücü sözleri ve son olarak Başbakan Putin'in "Kırgızistan'da ekonomik ve sosyal alanda durum kritiktir. Geçici yönetim bizden yardım istedi. Biz de bu konuda hazırlık yapıyoruz." şeklindeki demeciyle Rusya'nın bu ülkeye nasıl baktığı, ne kadar önem verdiği kendiliğinden belli oluyor ve bu da kendini en çok bu ülkedeki askerî varlığıyla hissettiriyor. Esasen, Kırgızistan, Rusya'nın Orta Asya'daki askerî varlığı bakımından Tacikistan'dan sonra ikinci konumda bulunuyor. Kara kuvvetleri bakımından Tacikistan (7-8000 Rus askeriyle) birinci konumda olsa da hava kuvvetleri bakımından Kırgızistan birinci konumda halen. Bu da elbette Kant Hava Üssü sayesinde mümkün oluyor.

Rusya'nın Sovyet sonrası Orta Asya'da açtığı ilk hava üssü olan Kant, 2003 yılı Ekim ayı sonlarında resmen faaliyete geçen başkent Bişkek'in 20 kilometre doğusunda ve Amerikan Hava Kuvvetleri'nin 2001 yılından bu yana kullandığı Ganci-Manas Hava Üssü'nden sadece 50 kilometre kadar uzaklıkta bulunuyor ve şeklen ve resmen her ne kadar 'Ortak Güvenlik Anlaşması'na göre faaliyete geçmiş olsa da esasen bir Rus hava üssü olarak görülüyor.

Birkaç yıl önceki bilgilere göre, üste 150 kadar hava teknisyeni ve pilot ile 5 adet Sukoy-25 avcı-bombardıman savaş uçağı, 2-3 adet MI-8 saldırı helikopteri ve 4 adet L-39 savaş uçağı bulunuyordu. Bu sayılar muhtemelen zaman içinde artmış da olabilir; zira 3 yıl kadar önce Rus Hava Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Vladimir Mihaylov, üste görevli askerî personel ve uçak sayısının 3 misli artırılacağını söylemişti. Bu bakımdan bugün Kant Üssü'nde muhtemelen önemli bir Rus askeri hava varlığı bulunduğu söylenebilir.

Nitekim, son olaylar sırasında Rusya Kant Üssü'ne hava indirme tümeninden iki tabur asker sevk etmişti. Rus hava indirme birlikleri Komutanı Korgeneral Vladimir Şamanov da bu birliklerin ülke istikrar kazanana kadar üste kalmaya devam edeceklerini açıklamıştı. Kant Üssü'ne ilaveten Rusya'nın Kırgızistan'ın doğusundaki Karakol ve kuzeyindeki Karabalta bölgelerinde de askerî varlığı olduğu söyleniyor, hatta güneyin önemli şehri Oş yakınlarında bir kara üssü kurmaya hazırlandığı da ileri sürülüyor.

Rusya'nın Kırgızistan'a bu kadar askerî önem vermesi elbette bu ülkenin son derece önemli stratejik konumundan dolayı. Rusya kendi sınırlarına çok uzak olmasına rağmen Kırgızistan'ı Çin'e, Kazakistan'a, Özbekistan'a, Tacikistan'a komşu ve Afganistan'a yakın olması, dolayısıyla Orta Asya stratejisinde kilit rol oynaması sebebiyle son derece önemli ve vazgeçilmez bir stratejik değer olarak görüyor. Ayrıca, ülkedeki Amerikan üssü dolayısıyla Amerika'nın bölge planlarından da tedirginlik duyuyor, buna kendi askerî varlığıyla adeta karşılık veriyor.

Bütün bu mülahazalara ilaveten bugün Kırgizistan'daki Rus sivil varlığını da korumayı amaçlıyor. Bugün Kırgızistan'ın nüfusunun yaklaşık yüzde 10'u Rus. Rusya, yeni askerî doktrininde dışarıdaki Rus varlığını koruyacağını taahhüt etmiş, gerekirse bu yolda askerî müdahaleden de kaçınmayacağını ilan etmişti. Rusya işte bu mülahazalarla Kırgızistan'a çok; ama çok önem veriyor ve burada kalmaya kararlı görünüyor.

ZAMAN

YAZIYA YORUM KAT