İnönü Üniversitesi Bilgi ve Erdem Topluluğu hanımlara yönelik " Ramazan Sohbetleri" programının ikincisini İlahiyat Fakültesi Camii Seminer Salonunda Arş. Görevlisi Sümeyye Bulut ile "Kur'an'daki Dua Ayetleri" konusunu gerçekleştirdi.

Sümeyye Bulut sözlerine:

Ramazan olması münasebetiyle dua konusunu tercih etmek istedim dedi. Çünkü son zamanlarda bir şeylere kapılıp gidip özellikle dua etmeyi unutur hale geldik. Öncelikle dua nedir, duanın adabı nedir, Kur'an bize nasıl dua yapmayı öğretir bunların üzerinde duralım, diyerek başladı.

Duanın adabına bakacak olursak. Allah Teâlâ Kuran'da peygamberler üzerinden veya salih kimseler üzerinden onların dilinden dualar söylüyor ve bu dualar bize örnek teşkil ediyor. Biz onların ettiği duaları örnek alarak nasıl dua edilir bunu öğrenmeye çalışıyoruz. Örnek verecek olursak:

-Meryem Suresinin ilk ayetlerinde Hz. Zekeriya'nın bir duası var. "O Rabbine hida ettiği zaman gizlice, yani içine kapanarak dua etti."

-Araf Suresinde " Rabbinize dua edin, mütevazi bir şekilde başını önüne eğerek, alçak gönüllülükle ve yine gizli bir şekilde dua etmek."

Yani burada 2 şey öğrendik. Dua ederken ilk olarak alçak gönüllülükle, başımızı önümüze eğerek, acizliğimizi bilerek dua edeceğiz. İkinci olarakta gizli bir şekilde dua edeceğiz. Peki neden gizli bir şekilde dua etmemiz gerekiyor dersek. Çünkü sıkıntılarımız problemlerimiz mahrem ve sır meselelerdir. Bunları Allah'a açarken gizli bir şekilde dua ediyoruz. Yine başka bir ayette:

-Sabah akşam dua etki gafillerden olma. 

Yani dua için herhangi bir vakit biçmiyor Allah Teâlâ. Tabii ki dua etmenin makbul olduğu zamanları hadislerden öğreniyoruz. Ama dua etmek için, kendimizi Allah'a açmak için bir zaman dilimi söz konusu değil. Gafillerden olma diye geçmiş ayette. Gafil kelimesinin anlamı habersiz olmak demek. Yani kendinden haberin olsun ki ya da Allah'tan haberin olsun ki her zaman uyanıklık halinde ol, gaflet halinde olma.

-İsra suresinde " Dua ederken ister Allah de ister Rahmân de. Hangisiyle dua edersen bütün en güzel isimler onundur. Yani dua ederken Allah ile hangi ismi ile  bağlantı kuruyorsak o şekilde duamızı yapacağız.

-Duanda  bağırıp çağırma veya tamamen sesini de yok etme. Yani bu ikisi arasında bir yol tut.

Burada şunu düşünebiliriz neden içimizden dua etmiyoruz. Yani neden bağırıp çağırma ile sesi tamamen kısma arasında bir orta yol vardır? Çünkü kelimeleri dile döküp ne söylediğimizi bilmeliyiz. Çünkü dil kalbi terbiye eden  bir yoldur. Zamanla kelimeler dili terbiye eder sonrada kalbi terbiye eder. Böyle bir bağlantı vardır.

Yine bir ayette:

- "Eğer duanız olmasaydı sizin ne ehemmiyetiniz vardı." Başka bir hadiste " Dua ibadetin özüdür." Başka bir ayette "Ben cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım." Bunları birleştirecek olursak. Demek ki varoluşun amacı kulluk sonra duanız olmasa size ne diye ehemmiyet vereyim. Hadiste de dua ibadetin özüdür diyor. Yani dua etmek aslında bütün ibadetlerin temelinde olan şey 

Yine başka bir ayette:

-"Rabbimiz dedi ki bana dua edin bende size icabet edeyim. Bana ibadet etmekten kibirlenenler aşağılanarak cehenneme girecekler." Bağlantılı bir ayette de "Eğer kullarım sana sorarlarsa benim hakkımda o kullarıma deki: Ben çok yakınım, onlar dua ettiğinde icabet ederim. O zaman benden icabet istesinler ve bana iman etsinler doğru yolu bulurlar. İki ayette de Allah'ın dualarımızla icabet ettiği geçti. Yani Allah bütün dualara icabet eder ama hepsini kabul etmez. Yani bizi dinliyor Rabbimiz ama istediğimiz her şeyi de bize vermiyor. Ama bize icabet ediyor cevapsız da bırakmıyor. Çünkü kulu hakkında en doğrusunu O bilir. Çünkü biz hayır biliriz ama onun içinde şerler vardır , biz onu şer biliriz ama onun içinde hayırlar vardır dedi.  

İcabet makamına dualarımız ulaşıyor dedik. Peki kabul makamına dualarımız nasıl ulaşır?

Fatiha suresinde Allah'ın bize dua etmeyi öğretmeden önce yapmamız gerekenden bahseder. " Yardım etmeden önce yalnız sana kulluk ederiz, yalnız senden yardım isteriz." Yani duanın icabet makamından kabul makamına yükselmesi için önce ibadet sonra yardım isteme. Çünkü dua etmeden önce yüzümüzün olması lazım. Bunu da kullukla, ibadetle sağlayacağız.

Çok güzel bir örnek vardır Kuran'da: Allah diyor ki; "Allah'tan başkasına dua edenlere herhangi bir konuda icabet edilmez." Allah'tan başkasına dua edenleri Rabbimiz bir benzetme yapmıştır ayetin devamında: Suyun başına giderler ağızlarını açarlar ve o suyun ağızlarına gelmesini beklerler. Şimdi bütün bu ayetlerden duanın adaplarını söyleyelim dedi.

1) Gizlice ve acizliğimizi kabul edip boyun eğerek dua ediyoruz.

2) Dua için bir zaman tayin etmiyoruz. Allah'ın her an bizi duyduğunu bilerek dua ediyoruz.

3) Allah'a dua ederken onun en güzel isimlerini zikrederek ona dua ediyoruz.

4) Bağırarak dua etmiyoruz. Meydan okurcasına dua etmekten kaçınıyoruz.

5) Dua hususunda kibirli olmaktan kaçınıyoruz.

6) Duanın ibadetin özü olduğunu unutmayacağız.

7) Rabbimizin katındaki kıymetimizin yalnızca ona iltica etmeye ,ona sığınmaya bağlı olduğunu bileceğiz dedi.

Bulut Kur'an'daki dua örneklerinden söz ederek sözlerine son verdi:

•Rabbimiz bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi cehennem azabından koru.

•Rabbimiz üzerimize sabır yağdır, ayaklarımızı sağlam bastır ve kafir kavme karşı bize yardım et. 

•Bizden öncekilere yüklediğin gibi  ağır yük yükleme. 

•Ey Rabbimiz! Bizi hidâyete erdirdikten sonra kalbimizi kaydırma. Bize katından rahmet ve inayet bağışla.

•Ey Rabbimiz! bize zalimler topluluğu ile beraber eyleme.

•Bize bu dünyada da ahirette de iyilik yaz! Şüphesiz biz sana yöneldik.

•Ya Rabbi hesap gününde annemi ve babamı bağışla.

•Ey Rabbimiz! Bize katından bir rahmet ver ve içinde bulunduğumuz şu durumda bize kurtuluş ve doğruluğa ulaşmayı kolaylaştır.

•Ey Rabbim! şeytanın vesveselerinden sana sığınırım.

•Ey Rabbimiz! Bize gözümüzü aydınlatacak eşler ve zürriyetler bağışla ve bizi takva sahiplerine önder kıl.

Rabbim senin bana vereceğin  her hayra fakirim. Buradaki fakirde kiminin paraya ihtiyacı olur, kiminin sevgiye ihtiyacı olur. Allah'ım senin bana vereceğin her hayrın fakiriyim, muhtacıyım. 

•Rabbimiz! Bizi ve bizden önce gelip geçmiş imanlı kardeşlerimizi bağışla; kalplerimizde, iman edenlere karşı hiçbir kin bırakma! Rabbimiz! Şüphesiz ki sen çok şefkatli, çok merhametlisin!

Haber: Gülcan Canpolat - Seher Kızılbağ