Irak’ta 7 Mart’ta yapılması kararlaştırılan parlamento seçimlerinde yarışacak listeler arasında seçim koalisyonları yapma dönemi bitme sürecine girdi. Siyasi güçler aynı zamanda, seçimin ardından kurulacak parlamentodaki koalisyonlar için de hazırlık yapmaya başladı. Erbil bu bağlamda, geçen birkaç günde başta eski başbakan İyad Allavi olmak üzere ileri gelen bir dizi Iraklı lideri ağırladı. Kente bundan bir hafta önce de İslam Devrimi Yüksek Konseyi Başkanı Ammar el Hekim gelmişti. Kürt kaynaklar İslam Konseyi, Irak listesi ve Kürt koalisyonu gibi etkin tarafların, siyasi çalışmanın ayrıntılarında değişime gitme amaçlı yeni anlayışların temel hatlarını çizmekte kararlı olduğunu gizlemiyor. Peki ne tür bir değişim olacak bu? Kaynaklar, değişimin Başbakan Nuri el Maliki’yi seçim yoluyla siyasetten çıkarma çabalarını kapsaması ihtimalini uzak görmüyor.

Çalışmaları bitmek üzere olan mevcut parlamento beş etkin siyasi gücün koalisyonunu içeriyor: İki temel Kürt partisi olan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB); iktidardaki İslami Davet Partisi ve Yüksek İslam Konseyi olmak üzere iki Şii partisi; ve Sünni Irak İslam Partisi. Maliki’yle koalisyon içinde bulunduğu diğer güçler arasındaki anlaşmazlıkların dört yıldır boyunca şiddetlenmesi, Amerika’yı ve bazı Iraklıları gerçek değişimin zamanının geldiğini düşünmeye sevk etti. Iraklı gözlemciler, ABD’nin Kuzey Irak Kürt Yönetimi Başkanı Mesut Barzani ve Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El Haşimi’ye değişim çağrısında bulunmuş olmasını da uzak bir ihtimal olarak görmüyor.

Bütün bunların yanında, Irak’taki şartların ayrıntıları itibariyle 2005’deki seçim şartlarına benzemediğini de dikkate almak gerek. Şii oluşum, şu an en belirginleri Abdülaziz el Hekim liderliğindeki Ulusal Koalisyon’un listesiyle Maliki’nin yeni partisinin mistesi arasında dağılıyor. Kürt oluşumu da, KYB’deki zayıflığın Talabani’nin eski yardımcısı Neçirvan Mustafa’nın liderliğini yaptığı Değişim listesinin ortaya çıkmasına yol açan bölünme karşısında artmasıyla birlikte bir dağılma yaşadı. Sünni Arap oluşumundaysa parçalanmışlık acı bir gerçeğe dönüştü. Zira adalet ve soruşturma kurumu onlarca Sünni’yi Baas üyesi olmak ve terörü desteklemek suçlamasıyla seçimlerden uzaklaştırdı.

ABD eskisi gibi güvenmiyor

ABD’nin de güçlerini çekmeden önce Irak’taki iç şartları düzenlemekte ısrarcı olduğuna işaret ediliyor. Ancak Maliki’nin ulusal uzlaşı alanındaki çabalarının somut başarı elde etmekte başarısız olmasının ardından bu hedefe gerçekçi ve ciddi bir katkıda bulunma gücü az.

Aslında tablonun ayrıntıları açık değil. Fakat ABD’nin ve birçok Iraklı gücün, Maliki’yi seçim kanalıyla siyasetten çıkarmak için her imkânı kullanmakta kararlı olması muhtemel. Sünni Araplar Maliki’ye desteği geri çekti; Kürtler, kendilerinin anayasal kazanımlarını hayata geçirmekte ağır davranması sebebiyle başbakana güvenlerini yitirdi. Şii güçlerse, Maliki’nin Irak’ı güçlü bir merkezi devlete dönüştürme eğilimine güvenmiyor. Komşu Arap ülkeleri de Maliki’nin mezhepçi eğilimlerinden rahatsızlık duyuyor. Sözün özü şu ki, Irak’taki temel güçler seçimlerin, Maliki’nin ikinci kez göreve gelmesinin önünü kesmek amacıyla koalisyon inşa etmeleri açısından yasal bir altın fırsat oluşturduğuna ikna olmuş durumda. (Ürdün gazetesi Ghad, 23 Ocak 2010)

RADİKAL