Rusya'nın Avrupa'daki doğalgaz hakimiyetini pekiştirmek için yürütmekte olduğu iki önemli gaz hattı projesi var: Kuzey Akım ve Güney Akım bunlar.

Rus gazını Baltık Denizi'nden Almanya ve ötesine taşıyacak olan Kuzey Akım geçen hafta Finlandiya ve İsveç'in, hattın Baltık'taki kendi ekonomik bölgelerinden geçmesine izin vermesiyle önemli bir ilerleme kaydetmiş bulunuyor. Hat ile ilgili boru ve diğer donanımlar ise halen tedarik safhasında.

Diğer yandan, ikinci önemli proje olan Güney Akım da ilerliyor. Başbakan Putin'e göre, bu hat ile ilgili jeolojik ve sismolojik çalışmalar tamamlanmış bulunuyor. Putin ayrıca Türkiye'nin de hatta onay verdiğini söylüyor.

Hangi hattın daha önce devreye gireceği konusunda ise Putin, "Söylemesi zor; ama ben Güney Akım'ın daha çabuk bitirileceğini düşünüyorum. Kuzey Akım da zamanında tamamlanacaktır." diyor.

Putin'in altını çizdiği gibi Güney Akım, Kuzey Akım'a göre daha çok ve çabuk yol alıyor. Bunu, hattı üstlenen Gazprom'un yaptığı çeşitli genel hamlelerden anlıyoruz. Bu genel hamlelerin sonuncusu geçen mayısta Rusya'nın sayfiye şehri Soçi'de gerçekleşmişti. Rusya Başbakanı Putin ile İtalya Başbakanı Berlusconi'nin hazır bulundukları bir toplantıda projenin ana şirketleri olan Rus Gazprom ile İtalyan ENI ve projede yer alacak bazı ülkelerin şirket yetkilileri, bazı anlaşma belgelerini paraf etmişlerdi.

Rus yetkililer, bu belgelerin projede yer alan şirketler arası ilişki ve anlaşmaları düzenleyen, bunları kurallara bağlayan çok önemli yapı taşı belgeleri olduklarını söylemişlerdi. Bu çerçevede Gazprom ve ENI'ye ilaveten projede rol alacak alan Bulgaristan Enerji Holding'i, Yunan DESFA ve Sırp Serbiagaz şirketleri ile de anlaşmalara varılmıştı.

Bu şirketlerle varılan anlaşmalar, kurulacak ortak şirketlerin yapacakları fizibilite, tasarım, inşa ve işletme çalışmalarının şart ve kurallarını belirlerken Bulgaristan ve Yunanistan ile kurulacak ortak şirketin yüzde 50 eşit pay, Gazprom ile Serbiagaz'ın ise yüzde 51 Gazprom, yüzde 49 Serbiagaz pay esaslarına göre kurulup faaliyete geçirilmeleri karar altına alınmıştı. Ayrıca Bulgaristan Enerji Holding ile varılan anlaşma, Bulgaristan'ın mevcut hattını kendi ihtiyacı için muhafaza ederken proje için ayrı bir doğalgaz hattının inşasını da öngörmüştü. Ancak hattın bir kolunun geçeceği Slovenya ile o zaman bir anlaşmaya varılamamış, müzakerelerin devamına karar verilmişti.

Bu müzakereler geçen hafta sonuçlandı ve Slovenya da Güney Akım'a katılmaya karar verdi. İlgili anlaşma da kısa zamanda imzalanacak ve böylece projede önemli bir safha da gerçekleşmiş olacak.

Slovenya'ya ilaveten Rus hükümetinin tam desteğiyle hareket eden Gazprom, Hırvatistan'ı da hedef alanı içine almış bulunuyor. Nitekim bu sebeple Putin, geçen eylülde Hırvat Başbakanı Jadranka Kosor ve Devlet Başkanı Stipe Mesiç ile baş başa görüşüp bunlara içinde çok cazip unsurlar bulunan bir enerji paketi anlaşması teklif etmişti. Putin'in Hırvat yetkilileri nezdindeki bu girişiminin arkası gelmiş, daha sonraları çeşitli Rus yetkililer aynı konuyu ısrarla gündemde tutmuşlardı. Bugün de bu ısrarlar ve girişimler devam ediyor. Bunların arkasında da Rusya'nın Orta Avrupa enerji pazarını kendi kontrolü altına alma, başka güçleri bölgeden dışlama genel stratejisi yatıyor.

Hırvatistan üzerinden bu stratejinin bir kısmını gerçekleştirmeye çalışan Rusya, bu çerçevede aynı zamanda Bosna-Hersek'i de gözüne kestirmiş bulunuyor. Bu amaçla Rus enerji şirketleri Bosna-Hersek'in Sırp Cumhuriyeti parçası olan Republica Srpska ile enerji alanındaki ilişkilerini geliştirmek için hamleler yapıyorlar. Rus petrol şirketi Zarubeshneft, bu konuda başı çekiyor ve Republica Srpska'daki faaliyetlerini Bosna'nın diğer bölgelerine de uzatmayı planlıyor.

Rusya'nın Güney Akım'ın Balkan ayağı ve ötesi ile ilgili hamle ve planlarını şimdiden iyi izlemek gerekiyor. Bunlar önemli ve bölgenin geleceğini etkileyecek olan hamleler elbette...

ZAMAN