İsviçre'nin Cenevre kentinde yürütülen müzakerler çerçevesinde Suriye rejimi ile Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) heyetleriyle bir araya gelen BM ve Arap Birliği Suriye Özel Temsilcisi El-Ahdar el-İbrahimi, "görüşmelerin eksenini oluşturması amacıyla" taraflara çeşitli sorular yöneltti.

Diplomatik kaynaklardan alınan bilgiye göre, Suriye muhalefeti ve rejim temsilcileriyle görüşen İbrahimi, taraflara, geçiş süreci, oluşturulması düşünülen geçiş yönetiminin yetkisi, yapısı ve işleyişine dair ayrıntılı sorular yöneltirken, krize çözüm bulunması durumunda atılacak adımlara ilişkin konuları da müzakereye açtı.

İbrahimi'nin sorularının yer aldığı "Geçiş Yönetimi; Tartışılması Gereken Öncelikli Konular" başlıklı belgede, "Geçiş yönetimin yapısı, kritik önem taşıyan içişleri, dışişleri ve savunma bakanlıklarının durumu ile diğer bakanlıkların paylaşımı, başkanlık seçimi, bu seçimin şekil ve içerik bakımından ele alınması ayrıca kadınların yönetimdeki temsiliyeti" konuları tartışılıyor.

Geçiş yönetiminin yetkileri

Oluşturulacak geçiş yönetiminin karar mekanizmaları hakkında da temel soruların ortaya konulduğu belgede, güvenlik, ekonomi ve doğal kaynakların yönetiminin özel bir icra kurulu tarafından üstlenilmesi seçeneğiyle ilgili taraflardan görüş isteniyor. 

Geçiş yönetimin görev ve yetkileri hususunda ise bu yönetimin olağanüstü durumlarla ilgili selahiyeti ve yasama yetkisine sahip olup olmayacağı, yönetimin ne şekilde adlandırılacağı, toplantılara kimin başkanlık edeceği ve gündemi kimin belirleyeceği, ihtilaf durumunda ne tür bir çözüm yolu izleneceği soruları yöneltiliyor.

Geçiş yönetiminin diğer devlet kurumlarıyla ilişkilerinin de ele alındığı belgede, devlet kurumlarının yetkilerinin geçiş yönetimine devredilmesi ya da karar alma süreçlerinde ortak hareket edilmesi, bu durumda muhtemel çift başlılık ve yetki çatışmasının nasıl önlenebileceği konuları üzerinde duruluyor.

Belgede, geçiş yönetiminin faaliyetlerinin Anayasa Mahkemesi'nin denetimine açık olup olmayacağı ve üyelerinin dokunulmazlığı konusu da müzakereye açılıyor.

Uzlaşma mı seçim mi?

Geçiş yönetiminin yapısı ve işleyişine yönelik sorular belgenin en dikkat çekici bölümünü oluşturuyor. Bu çerçevede, yönetimde yer alacak kişişlerin taraflar arasında uzlaşma yoluyla mı yoksa seçim mekanizmasıyla mı belirleneceği soruluyor. Bu bağlamda, tarafların aday gösterme hakları, bunun için belirlenecek kriterler ayrıca aday gösterilen isimlerden birinin görevi reddetmesi veya azli durumunda işletilecek prosedüre ilişkin sorular yöneltiliyor.

Ülkedeki çatışmaların durdurulması konusundaki sorular belgedeki önemli bir bölümü teşkil ediyor. Bu sürecin aşamalı bir şekilde mi yoksa acilen mi gerçekleştirileceği, muhtemel ihlallerle ilgili olarak tarafların ne gibi teminatlar verebileceği tartışılıyor.

İbarahimi'nin taraflara yönelttiği sorular arasında, silahlı grupların, taraflar arasında varılacak siyasi anlaşmalara katılmaları, Cenevre-2 Konferansı'na katılmayan grupların bu sürece ne şekilde dahil edileceği de yer alıyor.

Suriye'deki yabancı unsurlar

Suriye'deki yabancı unsurlar ve silah akışı konusunda ise şu sorular yöneltiliyor:

"Bu unsurların geri çekilmesi nasıl sağlanacak? Bölgeye silah akışını durdurmak için neler yapılabilir? Terör gruplarının eylemlerinden vazgeçmeleri ve ülkeyi terk etmelerini sağlamak için ne tür adımlar atılabilir? Terör gruplarıyla mücadele konusunda muhaliflerle nasıl bir işbirliği yürütülebilir?"

Belgede son olarak, krize çözüm bulunması halinde silahların nasıl toplanacağı, yeni bir silahlanmaya ne şekilde engel olunacağı, silahlı gruplara katılan kişilerin ne kadar sürede topluma entegre edilebileceği ve bu konuda ne tür yardımlar sunulabileceği soruları da müzakereye açılıyor.

AA