1. YAZARLAR

  2. Fikret Ertan

  3. Gazprom'un bugünkü hali...
Fikret Ertan

Fikret Ertan

Yazarın Tüm Yazıları >

Gazprom'un bugünkü hali...

04 Haziran 2009 Perşembe 00:46A+A-

Gazprom bugün dünyanın en büyük doğalgaz şirketi sayılır. Jeolojik aramadan üretime, iletimden depolamaya, işlemeden pazarlamaya kadar doğalgaz ile ilgili bütün faaliyetler şirketin bünyesinde yer alır.

Şirket, bugün dünyanın en büyük doğalgaz rezervlerine sahip bulunuyor. Global bakımdan yaklaşık yüzde 17, Rusya bakımından ise yüzde 60-70 arası bir rezerve sahip olduğu söyleniyor. Toplam rezervinin 29,85 trilyon metreküp olduğu tahmin ediliyor. Bu rezervin bugünkü dolar bazındaki değeri de 190 milyar civarında sayılır.

Doğalgaz üretimindeki payı global bazda yüzde 20, Rusya bazında ise yüzde 85 civarında seyrediyor. Şirket 2006 yılında 556 milyar metreküp doğalgaz çıkarmıştı. 2007 yılında ise bu miktar 548,5 milyar metreküptü. 2008 miktarı ise henüz tam bilinmiyor; ancak 2007'den düşük olduğu kesin. Bu istikrarlı düşüşler de Avrupa'da yaşanan tüketim azalmasından dolayı meydana gelmiş bulunuyor elbette.

Şirket, bugün dünyanın en büyük doğalgaz iletim-dağıtım hatlarına da sahip bulunuyor. Bu hatlar yaklaşık 160 bin kilometre uzunluğunda ve bunlarla şirket 32 ülkeye doğalgaz iletiyor, dağıtıyor.

Bu hatlardan biri malum Karadeniz'in altından geçip Samsun'a ulaşan Mavi Akım hattı. Türkiye, doğalgazının önemli bir miktarını işte bu hattan sağlıyor. Yapım halinde başka önemli hatlar da var elbette. Kuzey Akım ya da Baltık Hattı denen hat ile şirket, başta Almanya olmak üzere birçok Avrupa ülkesine önemli miktarlarda doğalgaz sağlamayı planlıyor. Bu hatta ilaveten şirket, İtalyan ENI şirketi ile Güney Akım projesini yürütüyor. Bu hatla ilgili transit ülke sözleşmeleri de geçen ay tamamlanmıştı.

LNG denen sıvılaştırılmış doğalgaz alanında da Gazprom 2005 yılından bu yana önemli adımlar atmış bulunuyor. Şirket 2005 yılında ilk defa özel tankerlerle Amerika'ya LNG sevk etmişti. 2006 yılında da İngiltere, Japonya ve Güney Kore de şirketten LNG almışlardı. Önümüzdeki yıllarda büyük gelişme göstermesi beklenen LNG alanında da şirket ön sıralarda yer almayı planlıyor ve bu alanda yeni hamlelere hazırlanıyor.

Çoğunlukla doğalgaz devi olarak bilinen, anılan Gazprom aynı zamanda bir ham petrol devi de. Rusya'nın büyük petrol devlerinden Sibneft'e sahip olmasından sonra Gazprom ham petrol rezervleri bakımında bugün dünyanın ya üçüncü ya da dördüncü ham petrol devi sayılır. Birinci dev şüphesiz 263 milyar rezervle Suudi Arabistan, ikinci ya 140 milyar varille İran ya da buna yakın durumda olan Irak. Gazprom'un rezervi ise 120 milyar varil civarında bulunuyor.

Piyasa değeri geçen yıl başlarında yaklaşık 350 milyar dolardı. Bu da Gazprom'u dünyanın üçüncü büyük şirketi haline getirmişti. Birinci şirket 513 milyar dolarla Amerikan Exxon Mobil, ikinci ise 424 milyar dolarla yine Amerikan General Electric şirketleriydi.

Gazprom'un geçen yıl kutladığı 15. kuruluş yılı dolayısıyla bu köşede verdiğim yukarıdaki bilgilerin üretim ve piyasa değeri olanlarının dışında kalanları bugün de doğru. Ancak bu iki konuda Gazprom global ekonomik kriz sebebiyle düşüşe geçmiş bulunuyor. Şirket yetkililerine göre, bu yıl üretim yüzde 7 civarında düşmüş olacak. Ancak uzmanlar bunun daha da yüksek oranda olacağını söylüyorlar.

Piyasa değerine gelince; şirket geçen yılki değerinden yüzde 75 civarında bir kayıpla bugün 120 milyar dolar seviyesine düşmüş bulunuyor. Başka bir deyişle, Gazprom dünya şirket liginde geçen yıl üçüncü iken değer kaybı sonucu bugün 40.lığa kadar inmiş durumda.

Üretim düşüşü dolayısıyla gelirlerindeki azalma ve piyasa değerindeki düşüşe ek olarak bugün Gazprom geçen yıla kadar çok önem verdiği Orta Asya gazı ile ilgili dev problemlerle de karşı karşıya. Bunlar neler, daha sonra yazacağız. Bugün geçen yılın şirket yıldızlarından olan Gazprom'un bugünkü haline bir bakalım dedik. Bunu da bizim en büyük yabancı ticari ortaklarımızdan olan şirketin halinin bizi de yakından ilgilendirmesi dolayısıyla yaptık elbette...

ZAMAN

YAZIYA YORUM KAT