"Askeri araçlar İstanbul'un Fatih ilçesine girmeye başladığı anlarda, Suriyeli mülteciler kendi ülkelerinde yaşadıkları deneyimleri anımsayıp etraflarındakilere ne zaman siper almaları gerektiğini söylüyorlardı.

"Mülteciler hem Arapça hem de Türkçe darbe karşıtı sloganlar da atıyorlardı. Cuma gecesi yaşanan darbe girişimi sırasında, onlar da atılan mermilerden kaçanlar arasındaydılar.

"Erdoğan, destekçilerini sokaklara çıkmaya çağırdığında bu çağrıya yanıt verenler sadece Türkler değildi. Ülkelerindeki iç savaştan kaçmış olan binlerce Suriyeli de Erdoğan'ın çağrısına yanıt verdi.

"Birçok Suriyeli mülteci gibi İstanbul'un Fatih ilçesinde yaşayan Abdullah Hatem "Olay bizim için ölüm kalım meselesiydi. Sadece Türkler için değil, mülteciler için de kader anıydı" diyor.

"Türkiye'nin kentlerinde binlerce kişinin sokaklara çıkması, Erdoğan'ın darbe girişimini bastırmasında çok önemli bir rol oynamıştı.

"Erdoğan yönetimi, Suriye'deki vahşi savaştan kaçanlar için en güvenilir kaçışı sağlamıştı. Yaklaşık 3 milyon Suriyeli Türkiye'ye kaçmış ve ülkenin sosyal dokusunun bir parçası haline gelmişti.

"Suriyeli Abdullah Hatem, 'Genelde Türkiye siyasetini ülkenin iç meselesi olarak görüyorum. Ama Cuma günü durum farklıydı. Yaşananlar Türkiye'ye bağlanmış olan bizler için de önemliydi' diyor.

"Erdoğan'a muhalif kesimler Suriye iç savaşında Türkiye'nin Beşar Esad karşıtlarına desteğini eleştiriyordu. Ayrıca Erdoğan'ın son dönemde açıkladığı Suriyelilere vatandaşlık verilmesi planını da Cumhurbaşkanı'nın kendi tabanını güçlendirme oyunu olarak görüyorlardı.

"Ancak Erdoğan'ın Esad'a karşı kararlı duruşu ve Suriyelilere vatandaşlık verilmesi konusunu gündeme getirmesi Suriyeli mülteciler arasında neden bu kadar büyük bir destek bulduğunu açıklıyor.

'F-16'lar Suriye'deki hava saldırılarını hatırlatıyordu'

"Türkiye'deki televizyon kanallarında darbe girişimi son dakika haberi olarak belirmeye başladığında pek çok Suriyeli de paniklemişti.

"Antakya'da yaşayan bir Suriyeli mülteci olan Tarık Abdülhak, TRT'de darbecilerin açıklaması okunurken dehşet anları yaşadığını söylüyor. Erdoğan'ın devrilmediğinden emin olabilmek için bütün gece uyumamış, haber kanallarını seyretmiş.

"Tarık Abdülhak, 'Başta şimdi ne yapacağım? diye düşündüm. Acaba sınır dışı edilip Suriye'ye gönderilip ölecek miydik? Aileme nasıl bakacağım? diye düşündüm' diyor.

"Fatih yakınlarında oturan bir yardım görevlisi Muhammed ise darbe girişimi haberlerini gördüğü anda ilk tepkisinin bidon bidon su doldurup benzin aramaya çıkmak olduğunu anlatıyor. Suriye'de öğrenilen acı dersler.

"Muhammed, 'F-16'ların üzerimizden geçtiğini duyabiliyorduk. Suriye'deki hava saldırılarını anımsatıyordu. Suyun ya da elektriğin ne zaman kesileceğini bilemiyorsunuz' diyor.

'4 yıl geriye gittim'

"Suriye'de hükümet karşıtı gösterilere de katılmış olan Ukba el Rava, gelişmeleri oturduğu apartman dairesinde takip ederken Erdoğan'dan ve camilerden gelen çağrılara insanların ne kadar çabuk yanıt verdiğini hatırlıyor.

"Rava, 'Dakikalar içerisinde erkek, kadın, öğrenci binlerce kişi sokakları doldurdu' diyor.

"Rava da sokaklara dökülen göstericilere katılmış: 'Sanki 4 yıl geriye gitmiş gibi hissettim. O gece ölseydim sanki Suriye için şehit düşecekmişim gibi geliyordu. Tüm Arap Baharı'nın şehidi olacaktım.

"Rava, Arap Baharı döneminde protestolara katılıp sonra ülkelerini terk etmek zorunda kalmış birçok Orta Doğulunun da Cuma gecesi sokaklarda olduğunu söylüyor.

Yaralılara yardım eden Yemenli doktor girişiminden bu yana her gece pek çok ilde 'demokrasi nöbeti' gösterileri düzenleniyor.

"Fatih'te Yemenli bir doktor sokaklardaki insanların tişörtlerini toplayıp yaralılara yardım etmiş. Aynı Yemen'in başkenti Sana'daki eylemlerde yaptığı gibi.

"İstanbul'da yaşayan Mısırlılar da sokaklara çıkıp 2013'teki askeri darbeye karşı kullandıkları havaya kaldırılmış 4 parmakla yapılan Rabia işaretini kullanmışlar.

"Türkiye'de astronomi eğitimi gören Zehra Sarra adlı Suriyeli, 'Hepimiz Erdoğan'ı çok önemsiyoruz. Çünkü o biz kimsenin umurunda değilken bizi önemsemişti. Türkiye bize kapılarını açtı. Okullarını açtı. Bize bir şans tanıdı' diyor.

'Erdoğan'ı darbecilerin tanklarından korumak için'

"Zehra, darbe girişimi gecesinde sokağa çıkmaya korktuğunu anlatıyor. Ancak Erdoğan'ın 'demokrasi nöbeti' olarak adlandırdığı ve darbe girişimi sonrasında düzenlenen tüm gösterilere katılıyor.

"Urfa'da da daha önce Esad'a karşı çatışmış olan Suriyeli muhalifler sokaklara çıkmış. Erdoğan için savaşmaya hazır olduklarını söylüyorlar.

"Bir Suriyeli gülümseyerek o geceyi anlatıyor: 'Birisi beni arayıp 'Adamlarımız yerlerini aldı' dedi. Bu sefer ne için harekete geçtiniz diye sorduğumda bana verdiği yanıt 'Erdoğan'ı darbecilerin tanklarından korumak için' oldu."

BBC