Yenilenme siyasetin doğasında var. Mevcut milletvekillerinin yarısı listeye giremedi. Bir kısmı da seçilemeyecek yerlerde. 12 Haziran'da Meclis'e tekrar döneceklerin oranı üçte birin biraz üzerinde.

Değişimin en az yaşandığı parti MHP; dışarıdan bir iki takviye yapmakla birlikte omurgasını aynen korudu. Yönetici kadrosu listelerin en önlerinde...

En köklü değişimin yaşandığı parti CHP. Kemal Kılıçdaroğlu partiye damgasını vurdu. Önder Sav gibi bir ismi liste dışında bıraktı. Sav ve Baykal ekibi tamamen tasfiye oldu. CHP'de bir devir kapandı. Peki, yeni bir dönem başladı mı? Bunu sandık ortaya çıkaracak. CHP'yi bekleyen, kaos ya da yepyeni bir devir...

AK Parti'deki değişim de az değil. 167 milletvekili listeye giremedi. 20'si aday olmadı. Rakam 200'e yakın. Sadece düz milletvekilleri değil, aralarında bakan ve parti yöneticileri de var. Hüseyin Çelik dışında bakanlık koltuğunu kaybedenler tekrar aday gösterilmedi. Mersin ve Eskişehir gibi illerin bulunduğu 23 şehir tamamen yenilendi. Büyük değişime rağmen Erdoğan'ın 'a takımı' yerlerini korudu.

Muhalefet partilerinin listelerinde adeta merkez sağa hücum var. Vaktiyle ANAP ve DYP'de siyaset yapmış kimi isimler CHP ve MHP listelerinde. 28 Şubat'ın da önemli isimlerinden Turhan Tayan Bursa CHP'den ikinci sırada. Sümer Oral ise MHP Manisa'dan liste başı... Grup kuracak kadar isim Meclis'te olacak.

Oysa merkez sağ bütün kadrolarıyla birlikte tasfiye oldu. ANAP ve DYP tarihe karıştı. Birleşmeden doğan DP'nin iki partiyle ittifak yapmasına rağmen yüzde 10'luk ülke barajını zorlaması bile güç. Eğer bu isimlerin bir kerameti olsaydı öncelikle merkez sağı düştüğü yerden kaldırmak için harekete geçerlerdi.

Sandığın tasfiye ettiği isimlerin CHP ve MHP'de tekrar dirilmeleri dikkat çekici. İnsan sormadan edemiyor... ANAP ve DYP'de siyaset yapan kimi milletvekillerinin milliyetçi kökenli olduğu biliniyordu. Ya CHP? Bugün sola dümen kıranlar dün acaba merkez sağ partilerde CHP kontenjanından mı bulunuyorlardı?

CHP listesi üzerinde Süleyman Demirel'in etkisi olduğunu CHP'liler de itiraf ediyor. Demirel'in CHP ile flörtü manidar. CHP açısından kabul edilebilir bir durum mu? Merkez sağ isimlerin CHP ve MHP'ye katkısı olacağını sanmıyorum.

Her türlü eleştiriye rağmen muhalefet partileri Silivri milletvekilliğine özel önem gösterdi. CHP, Mustafa Balbay, Mehmet Haberal ve Sinan Aygün'ü; MHP ise Engin Alan'ı seçilecek yerlere koydu. Haberal ve Aygün merkez sağda ikbal aramış isimlerden. Aygün'e parti içinden sert itirazlar yükseldi.

Haberal'ın merhum Bülent Ecevit'in siyaset yaptığı Zonguldak'tan aday gösterilmesi son derece anlamlı. CHP'nin eski lideri Deniz Baykal, Ecevit'in hastaneye yatışıyla başlayan, erken seçimle noktalanan süreci 'sağlık darbesi' olarak yorumlamıştı. Haberal'ın hastanesi de bu sürecin unsurlarından... Ecevit'in koruması önemli iddialarda bulunmuştu. Konu yargıya taşındı.

MHP, sürekli Engin Alan'ın sadece terörle mücadeledeki başarısına vurgu yapıyor ancak Alan hakkında başka iddialar da var. Darbe amacıyla oluşmuş cunta faaliyeti olan 'Balyoz' davasından tutuklu. Alan'ın başörtülülerin fişlenmesi için verdiği yazılı talimatlar seçim sürecinde MHP'nin başını çok ağrıtacak. Silivri hem CHP hem de MHP'nin zayıf karnı. Çetin Doğan, Tuncay Özkan gibi bağımsız adaylar da cabası.

Milletvekili listelerini genel hatlarıyla değerlendirmem böyle. Ayrıntıya ilerleyen günlerde gireriz. Özellikle CHP için söyleyeceklerim çok. Bu adayların CHP'yi sırtlaması mümkün değil, aksine onlar CHP'nin sırtından Meclis'e taşınacak.

Ergenekoncular, merkez sağcılar, üniversite ve bürokrasiden yeni gelen isimlerle bir bütünlüğün sağlanması kolay görünmüyor. Böyle bir grubu zor süreçlerde bir arada tutabilmek güç. Bırakın aynı çatı altında siyaset yapmayı, aynı aracın içinde birlikte İstanbul'a kadar seyahat edemeyecek isimler var.

Bir kenara not edin: CHP listeleri yeni bir partiye gebe gibi...

ZAMAN