Beşşar Esed'in, BM Özel Temsilcisi Kofi Annan'ın 6 maddeden meydana gelen barış planını kabul ettiği söyleniyor.

Bunu söyleyen de bizzat Kofi Annan. Ne var ki, bu konuda Suriye hükümetinden henüz resmi bir açıklama yok. Hükümet ya da Beşşar Esed bu kabul açıklamasını resmen ve açıkça yapana kadar da biz bu konuda ihtiyatlı olacağız. Ne zaman resmi, kendilerini bağlayan bir açıklama yaparlar, o zaman 'kabul ettiler' deriz ve buna göre tavır alırız. Bunu beklerken de söz konusu olan Annan Planı'nın nelerden ibaret olduğunu da bu vesileyle hatırlatırız.

Esed rejiminin geçen kasımda 'kabul ettik' deyip aylarca dünyayı oyaladığı Arap Ligi planına benzeyen 6 maddeli Annan Planı esasen BM Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen bir karara dayanmıyor. Sadece geçen hafta Konsey başkanlık bildirisi olarak Rusya ve Çin dahil bütün üyelerin desteğini almış bulunuyor. Bu bakımdan, karar haline gelmesi için yeniden Konsey'e sunulması gerekiyor. Konsey'i önümüzdeki pazartesi bu konuda bilgilendirecek olan Annan, belki karar yönünde de adım atabilir. Ancak karar olsa da olmasa da Annan'a göre Suriye hükümetinin kabul ettiği planı bütün yönleriyle bilmek, Suriye'nin kabul ettiyse neyi kabul ettiğini görmek gerekiyor. Bu bakımdan biz bugün bu planı bütün maddeleriyle vermeyi uygun gördük. Plan aynen şöyle:

1. Özel Temsilci Annan ile Suriye halkının meşru istek ve endişelerine hitap edecek tamamen Suriyelilerin liderliğindeki siyasi süreçte Özel Temsilci ile birlikte çalışmayı (hareket etmeyi); ve bu amaç için Özel Temsilci'nin daveti halinde (yani talebi halinde) yetkili bir arabulucu tayin etmeyi taahhüt etmeli.

2. Çatışmaları (savaşı) durdurmayı ve sivilleri koruma ve ülkeyi istikrara kavuşturma amacıyla bütün taraflarca hangi şekilde olursa olsun yürütülen silahlı şiddete BM denetimi-gözetimi altında acilen ve etkili biçimde son vermeyi taahhüt etmeli.

Bu amaçla; Suriye hükümeti nüfus merkezlerine (yani şehirlere, kasabalara) yönelik asker sevk hareketlerine, buralardaki ağır silahlar kullanımına derhal son vermeli ve nüfuz merkezleri içlerindeki ve çevrelerindeki askerî yoğunluklarını (yani asker bulundurmalarını, konuşlandırmalarını) derhal geri çekmeye başlamalıdır.

Bu eylemler alanda yerine getirilirken Suriye hükümeti bütün tarafların hangi şekilde olursa olsun yürüttükleri silahlı şiddete sürekli olarak son vermek için BM'nin etkili bir denetim mekanizmasının devreye girmesiyle Özel Temsilci ile birlikte çalışmalıdır (birlikte hareket etmelidir).

Etkili bir BM denetim mekanizması ile birlikte Özel Temsilci ilgili unsurlar ve muhalefetten çatışmalara (savaşmaya) son vermelerini ve bütün tarafların hangi şekilde olursa olsun yürüttükleri silahlı şiddetin sürekli olarak durdurulması için bütün ilgili taraf ve muhalefetten aynı taahhütleri talep edecektir.

3. Çatışmalardan etkilenen bütün bölgelere zamanında insani yardımın yapılmasının temini için ve acil adımlar (tedbirler) olarak hükümetten günde iki saatlik sürenin (yani hükümetin askerî hareketlerini durduracağı) kabul ve yerine getirmesini; bu günlük aranın mahalli seviyeler dahil, hangi vakitlerde, hangi şekillerde (yani modalitelerinin) etkili bir mekanizma ile yürütülmesini ister.

4. Barışçı siyasi faaliyetlerde bulunan yardıma muhtaç şahıs ya da şahıslar dahil, keyfi olarak tutuklanan şahısların serbest bırakılmasının kapsam ve hızının artırılmasını; gecikme olmadan uygun kanallar vasıtasıyla bu tür şahısların tutuklu oldukları yerlerin listelerinin sağlanmasını; uygun kanallar vasıtasıyla bu tür yerlere ulaşımların (yani buralara girmelerin) organize edilmeye başlanılmasını; uygun kanallardan bu tür şahıslarla ilgili yapılacak her türlü yazılı bilgi talep eden müracaatlara cevap verilmesini ya da bu tür şahıslarla görüşme imkânlarının sağlanmasını ya da bunların serbest bırakılmasını ister.

5. Gazeteciler için bütün ülkede hareket (seyahat) hürriyetinin sağlanmasını ve bunlar için ayrımcı olmayan vize politikası izlenmesini ister.

6. Toplanma hürriyeti ve barışçı gösteriler yapma hakkına saygı gösterilmesini ister.

Önemli maddelerinde 'derhal' 'acilen' gibi şartların da bulunduğu bu plan hemen, derhal uygulandığında bir anlam ifade eder. Yok eğer, Esed rejimi hem planı kabul eder görünüp hem de uygulanmasında ayak sürürse, bir kere daha dünyayı kandırmış olacak elbette. Bu arada da Annan uygulama konusunda derhal harekete geçmezse, oyalanıp durursa, Esed rejimini uygulama konusunda uyarmazsa, onun hakkındaki görüşlerimizin değişmesi söz konusu olacaktır elbette.

Bu bakımdan planın akıbetini bekleyip göreceğiz. Bu bekleme de en fazla bir hafta civarında olabilir. Ayrıca önümüzdeki günlerde İstanbul'da yapılacak Suriye'nin Dostları toplantısı da bu planın akıbetinde belli ölçüde belirleyici olacaktır. Annan Planı ve ötesi hakkında bugün ancak bunlar söylenebilir.

ZAMAN