İran ile Amerika arasında ilan edilmiş bir savaş yok; ancak iki ülke arasında gizli ya da moda deyimiyle örtülü bir savaşın yıllardır devam ettiği bir gerçek. Üstelik bu gerçek, yeni olaylarla, gelişmelerle doğrulanıyor da...

Nitekim geçen hafta İran'ın düşürdüğünü iddia ettiği bir Amerikan insansız hava aracı (İHA), bu savaşın kamuoyunda fazla bilinmeyen bir yönünü ortaya çıkarmış bulunuyor.

İlk önce İran Fars haber ajansı ve daha sonra El Alem televizyonu ve diğerleri tarafından yapılan açıklamalara göre, İran ordusu İran hava sahasını ihlal eden RQ-170 Sentinel tip İHA'yı ülkenin doğusunda düşürmüş bulunuyor. El Alem, bu habere ek olarak casus İHA'nın az hasarlı bir şekilde ordu tarafından ele geçirildiğini de belirtiyor.

Birkaç gün süren sessizliğin ardından Afganistan'daki ISAF komutanlığı, yaptığı kısa açıklamada, düşen İHA'nın Afganistan'ın doğusunda görev yaparken düşen silahsız bir Amerikan keşif İHA'sı olabileceğini, operatörlerin söz konusu aracın kontrolünü kaybettiklerini, bu durumu belirlemeye çalıştıklarını belirtiyor.

Bu açıklamanın ardından Amerikan yetkilileri, kendilerine ait bir İHA'nın İran sınırı yakınlarında kaybolduğunu kabul ederlerken, kaybolan İHA'nın tipi hakkında herhangi bir bilgi vermemişlerdi. Ne var ki, Amerikan medyasında çıkan son haberler sonucu bu İHA'nın CIA'in gizli operasyonlarda kullanmakta olduğu radarlara yakalanmayan çok gizli bir istihbarat-keşif-gözlem (İKG) İHA'sı olduğu hemen hemen kesinleşmiş bulunuyor. Konuyla ilgili olarak bir Amerikan gazetesine açıklama yapan adları gizli tutulan yetkililer, bu hususu doğrularken düşen İHA'nın İran'ın elinde olduğunu da teyit ediyorlar.

Bu durumda, düşen ya da düşürülen İHA'nın RQ-170 tip İHA olduğu konusunda fazla şüphe kalmıyor. Eğer İran bu İHA'nın fotoğraf ya da videosunu yayımlarsa ortada hiç şüphe kalmayacak. Bunu niye hâlâ yapmadı, doğrusu söylemesi zor; ancak RQ-170 belki de önceleri iddia ettiği gibi az hasarlı değil. Ya da bu konuda İran'ın başka mülahazaları söz konusu olabilir. Bunu da biz elbette bilemeyiz.

İran, RQ-170'i savunma güçlerinin düşürdüğünü söylüyor. Adını vermeyen bir İranlı yetkili de RQ-170'in siber saldırı sonucu düştüğüne işaret ediyor. Amerikalı yetkililer ise düşürülme ihtimalini göz ardı ediyor, düşmeyi teknik arıza, kontrol kaybı ya da insan hatası ile açıklamayı tercih ediyorlar. Siber saldırı ihtimalini ise mümkün görmüyor, İran'ın bunu yapabilecek teknik yetenek ve imkânlara sahip olmadığını, RQ-170'in haberleşme ve diğer kotlarına nüfuz etmenin neredeyse imkânsız olduğunu iddia ediyorlar.

RQ-170'in hangi şartlarda, nasıl düştüğü ya da düşürüldüğü muhtemelen hiç bilinmeyecek; zira taraflar karşı tarafa ya da başkalarına koz vermemek için bu konuda sessiz kalacaklar. Ne var ki, RQ-170'in kaybının Amerika açısından çok önemli bir kayıp olduğu da aşikâr; zira bu araç, hasarlı ya da hasarsız İran'a önemli bilgiler sağlayacak, aracın sırlarını, özelliklerini öğrenmesini kolaylaştıracak.

Esasen RQ-170'lerin yıllardır Afganistan üzerinden uçarak ya İran sınırı boyunca dolaşarak ya da İran hava sahasına geçerek İran'daki muhtemel askerî hedefleri izlediği, bunlar hakkında önemli bilgiler topladığına da fazla şüphe yok. Çünkü bu tip araçların Afganistan ile ilgili görevler yapmaları düşük ihtimal; çünkü Taliban'ın elinde radar yok; yaklaşık 10 kilometre irtifada uçan bu araçları yerden açılacak ateşle düşürmesi de çok zor. Bu bakımlardan RQ-170'lerin İran'ı hedef aldıkları kolaylıkla söylenebilir.

RQ-170'ler, Amerika'nın gizli tutmaya çalıştığı çok özel İKG araçları. Bunlardan ilki 2007 yılında Kandahar Havaalanı'nda görüntülenmiş, Amerikan Hava Kuvvetleri ise bunların varlığını 2009 yılında kabul etmek zorunda kalmıştı.

Bugün bilinen, açığa çıkan özelliklerini anlatmaya çalıştığım RQ-170 aracı konusu İran ile Amerika arasında devam etmekte olan örtülü savaşın yeni ortaya çıkan bir safhası olarak değerlendirilebilir. İstihbarat, sabotaj, suikast, siber saldırılar gibi alanlarda cereyan eden bu savaş, aynı zamanda bölgesel dengeleri de etkileyebilecek bir savaş. Bu bakımdan bunu biz de elimizden geldiği kadar izlemeye ve anlatmaya çalışıyoruz kısacası.

ZAMAN