İsrail’le Türkiye arasındaki imtiyazlı ilişki birkaç aydır kötüleşiyor. Bugüne dek frenlenen kriz hız kazanıyor ve Ankara’nın diplomasisinin temellerine dair soru işaretleri yaratıyor. Türkiye Başbakanı Tayyip Erdoğan’ın Davos’ta İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’le katıldığı oturumda yaşadığı öfke patlaması, Ankara’daki yön değişikliğinin ilk göstergesiydi.

Erdoğan Gazze saldırısı konusunda İsrail’e sert çıkışlarda bulundu. Amacı açıktı: Kamuoyuna oynamak. Zira sert eleştirileri bölgede de dikkat çekti. Bu tavır Türkiye’nin, İsrail’le iyi ilişkilerine ve İsrail-Suriye dosyasının yanı sıra Filistin sorununda Hamas’la arabuluculuk çabalarına rağmen Müslüman ülkelerin tarafında kalmayı düşündüğünü gösteriyordu.

Erdoğan temmuzda da Çin’deki Uygurların bastırılmasını ‘soykırım’ diye niteleyerek benzer bir tavır ortaya koymuştu. Buradaki niyet de açıktı: Türkiye’yi dünya çapındaki Müslümanların savunucusu olarak göstermek.

İsrail konusunda mesele artık sadece sözlerle de sınırlı kalmıyor. Ankara, her yıl NATO yardımıyla yapılan ortak bir hava tatbikatına katılımını iptal etti. Türkiye ortaklarına, onların kendisine daha çok ihtiyacı olduğunu gösteriyor. Bu İsrail için geçerli, fakat bir ölçüde ABD ve NATO için de geçerli sayılır.

Ankara’nın davranışındaki bu değişikliği iki sebep açıklıyor: İktidardaki ılımlı İslamcı AKP ülke içinde, laik kampın başını çeken ve İsrail’le işbirliğine bağlı olduğu bilinen genelkurmaya iradesini empoze ederek tabanını sağlamlaştırıyor. Uluslararası alandaysa Türkiye bağımsızlığını vurguluyor ve Arap-Müslüman tarafına yanaşıyor.

Peki bunu niye şimdi yapıyor? Dünyanın 17. büyük ekonomik gücü olan Türkiye, bölgede ağırlık istiyor. Avrupa tarafından terk edilmiş bu ülke olarak Ortadoğu’ya yönelirken, Ermenistan’la uzlaşması da Rusya’ya yakınlaşmasına olanak tanıyor.

Bu merkezi rolü elinde tutması açısından, özellikle de İsrail’le ABD’nin önemli askeri tatbikatlarının hemen öncesinde İsrail hava kuvvetleriyle ortak tatbikat yaparak İran’la restleşmeye girmek Türkiye’nin işine yaramaz. (Başyazı, 20 Ekim 2009)

RADİKAL