Birçok ülke Rusya'nın enerji alanındaki hâkimiyetinden ve bu ülkeye olan bağımlılıklarından rahatsızlık duyuyor. Özellikle Avrupa Birliği ve bazı eski Sovyet cumhuriyetleri bu bağımlılıktan kurtulmak ya da bunu en aza indirmek için çeşitli projeler üzerinde çalışıyorlar.

Bu projelerden en önemlisi yıllardır konuşulan Odesa-Brodi boru hattının Polonya'ya kadar uzatılması ve böylece Rusya'nın devre dışı bırakılması. Bu hat geçen hafta Ukrayna'nın başkenti Kiev'de yapılan ve Estonya, Latvia, Letonya, Polonya, Gürcistan, Azerbaycan ve Ukrayna liderlerinin yanı sıra AB Enerji Temsilcisi Andris Piebalgs, BM, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Dünya Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve çeşitli ülkelerden çok sayıda yetkilinin katıldığı iki gün süren zirvede enine boyuna ele alındı.

Hazar-Karadeniz-Baltık Enerji Zirvesi diye de bilinen bu zirve sonrasında açıklanan ortak bildiride tarafların bir 'Hazar enerji alanı' oluşturulması için mutabakata vardıkları belirtilirken hem Ukrayna, hem Gürcistan ve hem de Azeri liderler söz konusu alan ve boru hattı konusunda çok olumlu fikirler ortaya koydular. Esasen son zirve üçüncü zirveydi. İlk zirve Mayıs 2007'de Varşova'da, ikincisi Ekim 2007'de Vilnius'ta yapılmıştı. İlk zirvede hattın Ukrayna'da son bulan Brodi'den Polonya'ya uzatılması çalışmaları yapmak üzere bir proje şirketinin kurulması, ikincisinde de Azerbaycan, Gürcistan, Ukrayna, Polonya ve Letonya'dan meydana gelecek bir ortak şirketin projeyi yürütmesi kararı alınmıştı.

Kiev'deki son zirvede işte bu konuların yanı sıra hatla ilgili son gelişmeler görüşülürken hatla ilgili önemli ilerlemelerin de kaydedildiği anlaşıldı.

Bunlardan en önemlisi Azerbaycan'ın 16 Mayıs günü Gürcistan'ın Karadeniz kıyısında devreye soktuğu önemli bir petrol ihraç terminali. Kulevi'de hayata geçen bu terminal Gürcistan'ın Azeri petrolünü ihraç eden üçüncü ihraç terminali oluyor. Diğer ikisi malum Supsa ve Batum terminalleri. Azerbaycan bu terminallerden petrolünü Gürcü limanlarında tankerlerle dünyaya ihraç ediyor.

Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR'ın çalışmaları sonucu açılan Kulevi terminali Gürcistan'ın Poti Limanı'nın yakınlarında bulunuyor. Kulevi'den 2008-2010 yılları arasında 5 milyon ton ham petrol ve petrol ürünleri sevk edilecek. 2010 yılından sonra da kapasitesinin 10 milyon tona, daha sonraları ise 20 milyon tona ulaştırılması hedefleniyor bugünden. Terminalin ileride sadece Azeri petrolünü değil, Kazak petrolünü de ihraç etmesi planlanıyor.

Kulevi terminalinin açılışı Azerbaycan'ın yurtdışı enerji yatırımlarına başlaması yönünden de son derece önemli bir gelişme sayılır; zira Azerbaycan artık sadece petrol çıkaran ve ihraç eden bir ülke olmaktan çıkıp aynı zamanda petrol ulaşım ve altyapı projelerini yurtdışında da gerçekleştiren ve buna devam edeceği anlaşılan bir ülke olurken Kulevi'den söz konusu Odesa-Brodi hattına petrol sağlamayı da vaat etmiş bulunuyor. Nitekim terminal açılışında konuşan Azeri Başbakan Artur Rasizade ve SOCAR Başkanı Abdullayev bu hususu teyit etmiş bulunuyorlar.

Bunlara ilaveten Azeri lider Aliyev de son Kiev Zirvesi'nde 'Azeri petrolü halen Karadeniz havzasına verilmektedir. Odesa-Brodi hattına da verilebilir. Ancak biz rafinaj, dağıtım da dahil daha geniş bir format içinde işbirliğini ve Azeri petrolünün Ukrayna ve komşu ülkeler pazarlarına girmesini de konuşuyoruz.' diyerek ülkesinin yeni petrol politikasının ipuçlarını vermiş bulunuyor. Bu şüphesiz ki aynı zamanda Odesa-Brodi hattının şansını da artıran önemli bir gelişme.

Odesa-Brodi hattı eğer uzatılabilirse Azeri-Kazak petrolü Polonya'nın Gdansk Limanı'na ulaştırılacak ve böylece Avrupa petrol arenasında Rusya'yı dışlayan yeni bir sayfa açılacak. Bunu bugünden dikkate almak gerekiyor.

Zaman gazetesi