Şu an cuma sabahı. Berlin'deyim. Dün akşam geldiğimden beri otel odamdaki televizyona yapışmış, Mısır'daki son gelişmeleri takip etmeye çalışıyorum.

Mübarek'in gitmesini bekliyorum. Hâlâ koltuğunda olması karşısında büyük hayal kırıklığı içindeyim. Bugün muhtemelen bir milyondan fazla insan Tahrir Meydanı'nda toplanacak ve Mısır devlet başkanının dün gece söylediklerinin yetmeyeceğini ve artık çok geç olduğunu cümle âleme duyuracak. Bugün ile sizin bu yazıyı okuyor olacağınız pazar sabahı arasında geçen sürede ne olacağını elbette kimse bilmiyor. Günün her dakikasını bulunduğu yerden haberleştirebilen bir gazeteci değil de köşeyazarı olmak bazen hakikaten asap bozucu.

Köşeyazarı olarak bir adım geriye çekilip olayları analiz etmem, meselelere dair geleneksel olmayan bir bakış açısı sunmam lazım. Gözlerinizin önünde bir devrim gerçekleşirken bunu yapmanız zor oluyor, zira şu an yazdığınızın iki gün sonra çoktan eskimiş olabileceğini biliyorsunuz. Her neyse, aradaki mesafeyi kapatma çabasıyla, iki yıl önce aldığım bir kitabı okumaya karar verdim: Bruce K. Rutherford'un 'Mübarek sonrası Mısır' adlı kitabı. Dün Berlin'e uçarken başladım ve okuduklarımdan etkilendim. Henüz bitirebilmiş değilim elbet, fakat Rutherford'un 2006-2007 yıllarında Mısır'da yaptığı saha çalışmasına dayanan gözlemleri ve analizleri cidden çarpıcı. Mısır dahilinde yaşanan ve ülkeyi çoktandır Mübarek sonrası döneme hazırlayan değişimler konusunda gayet emin. Rejim, iş dünyası, İslamcı hareket ve çok ilginç şekilde, yargı içindeki reformculara odaklanan Rutherford'a göre bu dahili kuvvetler zaten liberal reformlar istikametinde bastırıyor. ABD'ye tavsiyesi ise şu: Çok fazla burnunu sokma ve hukukun üstünlüğünü güçlendirmeyi, özel sektörün bağımsızlığını artırmayı ve temel haklara dair güvenceleri geliştirmeyi, yani ülkenin adım adım otoriterlikten demokrasiye götürülmesini bu reform yanlısı Mısırlılara bırak.

Rutherford'un vardığı sonuçlar, Mısır devrimini takip edenlerin büyük kısmının ortaya koyduğu gözlemi doğrular nitelikte: bu, kendilerine ne iş ne de hak veren statükodan illallah demiş genç Mısırlıların, Türkler, Amerikalılar ve Hollandalılar ne istiyorsa onu, yani kendileri ve çocukları için özgürlük içinde onurlu bir hayat isteyen her kesimden insanın desteğiyle kalkıştığı, yerli malı bir isyan. Bugün olan bitenlerin toplumda derin kökleri var; o toplum hayatın gerçekleriyle bağını hepten koparmış bir diktatöre korkutularak boyun eğmeyi kabul etmiyor artık.

Ali Bulaç'a Rutherford'un kitabını okumasını tavsiye ederim. Meslektaşım geçen hafta bu sayfalarda beni temelde, Batı'nın kendi dünya görüşünü yoksul Mısırlılara dayatmak için sergilediği haince çabaların parçası olmakla suçlayan bir yazı yazdı. Bulaç'a göre Müslüman Kardeşler konusunda temkinli olmak ve İran modeline pek sempatiyle bakmamak emperyalist bir planın parçası. Bu yaklaşıma iki temel itirazımı izah etmek isterim. Bulaç, doğu 'Garbiyatçılığının' geleneği dahilinde, bütün Batılıların belli ki aynı fikri taşıdığı için mensup olduğu monolitik bir Batı'dan söz ediyor. Bu sorunlu düşünce tarzı uyarınca, Hollandalı olmam sebebiyle beni de, sözgelimi CIA ile aynı kefeye koyuyor. Amerikan gizli servisinin geçmişte istemediği hükümetleri devirmek için sayısız utanç verici teşebbüste bulunduğu doğru. Fakat bu bir Amerikalı veya Avrupalının bütün söylediklerini şüpheli ya da tanımı gereği yanlış kılar mı? Ben de tutup Bulaç'ı sırf hepsi doğulu olduğu için Taliban veya Suudi krallarıyla aynı telden çalmakla suçlasam bundan hiçbir farkı olmaz. Aşırı basitleştirilmiş kategoriler kullanmayı bırakalım.

Fakat daha da önemlisi şu: Bulaç Batı'ya böyle önemli bir rol biçmekle, bu devrimi Mısırlıların yaptığını inkar etmiş oluyor. Onların, özlemini çektiklerinin, (istikameti ister Batı ister Doğu olsun) laik ve dinci otokratlardan arınmış bir gelecek olduğunu CIA'den veya Batılı entelektüellerden öğrenmeye hiç ihtiyaçları yok. [email protected]

ZAMAN