Libya krizinde öne çıkan birkaç ülke var. Bunlar krizin seyrinde, çözüm yolunda çeşitli ağırlıkta roller oynuyorlar.

Amerika, Fransa, İngiltere bu ülkelerden önde gelenler. Bunlara ilaveten bir de nispeten bölgeye uzak, ama önemli bir rol oynayan küçük bir ülke var: Katar. Krizin başından bu yana muhaliflerin yanında yer alan; Kaddafi ve rejimine karşı tavır koyan Katar, bugün sayıları dörde çıkan Milli Geçici Konsey'i Libya halkının meşru temsilcisi olarak tanıyan ülkelerden birisi. Esasen, bu bağlamda ilk ülkeydi. Bu siyasî-diplomatik kararını, ayrıca, Libya'daki uçuşa yasak bölge uygulamasına da dört adet Mirage savaş uçağı göndererek de pekiştirmişti. Bunun yanı sıra Katar bugün Libya muhalif hareketine dolaylı olarak önemli bir malî destek de sağlıyor. Bunu da geçen hafta muhalif hareketin kontrolündeki Tobruk Limanı'ndan 1 milyon varil ham petrolün dünyaya pazarlanmasında rol üstlenerek gerçekleştiriyor.

Geçen hafta Liberya bandıralı, Yunan mülkiyetli Equator adlı tankerle Katar'a sevk edilen ham petrol bugünkü fiyatlarla aşağı yukarı 100 milyon dolar ediyor. Bu petrol muhtemelen İtalya'ya satılacak. Parası da elbette muhalif harekete verilecek. Böylece hareket önemli bir gelir kaynağına kavuşacak, malî özerkliğe doğru adım atacak. Bu parayla hareket acil ihtiyaç duyduğu malzemeleri alacak, memur ve işçi maaşlarını ödeyecek. Belki de bu parayla silah da alacak, kim bilir. Böylece, hiçbir ülkenin yardımına gerek duymadan kendi silahlarını kendisi Libya halkının parasıyla temin edecek. Üstelik, ilk defa yapılan bu petrol satışını muhtemelen başkaları da takip edecek. Böylece, muhalif hareket hem silah temininde ve hem de başka konularda başkalarına el açmayacak güce ve konuma erişecek. İşler böyle gerçekleşirse, muhalif hareketin silahlanmasına karşı çıkanlar karşı çıktıklarıyla kalacaklar ve ayrıca muhalif hareket nezdinde zaten kaybetmekte oldukları puanlarına yenileri de eklenecek.

Üzerinde önemle durduğum muhalif hareketin petrol satışları bugün ve gelecekte Libya krizinde önemli rol oynayacak; zira muhalif hareket Libya Milli Petrol Şirketi ile bağları koparmış, artık Agaco adlı şirketle kendi petrolünü pazarlamaya karar vermiş bulunuyor. Böylece, Kaddafi kontrolündeki petrol şirketi petrol satamazken muhalif hareket kendi petrolünü kendisi satıyor olacak. Bu gelişme, ayrıca 'Libya'ya petrol gözüyle bakmıyoruz' diye konuşup, güya Batılı şirketlerin Libya'nın petrolünde gözü olduğunu, krizin bunun için çıkarıldığını ima edenleri de çok mahcup edecek, çok; çünkü Libya petrolünü eskiden olduğu gibi yine Libya halkını temsilen muhalif hareket satacak. Bir Arap ülkesi olan Katar da buna yardımcı olacak. Keşke bu konuda başkaları da harekete yardımcı olabilselerdi; ama onlar Batı komplolarına takılıp kaldıkları için gerçekleri bir türlü göremiyorlar. Ayrıca, bunlar Libya halkını kendi petrolüne sahip olamayacak kadar zayıf ve güçsüz olarak gördükleri için de bugün söylediklerine ileride çok pişman olacaklar; zira Libya halkını aciz ve yetersiz olarak görmek kimsenin haddine değil.

Bugün, bazı yönlerine temas ettiğim Katar'ın Libya ile ilgili karar ve tavırları krizin muhtemel çözümünde önemli rol oynuyor. Nitekim, bu yüzden bu yazıyı yazdığımız gün Katar'ın başkenti Doha'da Libya Temas Grubu'nun ilk resmî toplantısı yapılıyordu. Avrupalı güçlerin, İslam ülkelerinin, Arap ülkelerinin, Afrika Birliği'nin, NATO'nun ve elbette muhalif hareketin liderlerinin ve diğerlerinin temsilcilerinin katılımıyla başlayan bu toplantı daha çok siyasî amaçlı bir toplantı olarak ve hareketin NATO'dan daha fazla destek istediği, tek bir sonucun çıkmasının çok zor olduğu bir buluşma olarak sonuçlanacak. Bizim dünkü tahminimiz böyleydi. Ne var ki, hangi sonuç çıkarsa çıksın bu ilk toplantı elbette önem taşıyacak. Buna ev sahipliği yapan Katar da hem Kaddafi karşıtı koalisyon ve hem de muhalif hareket nezdinde çok puan toplayacak.

Bugün Libya krizinde önemli rol oynayan (kapan değil) Katar esasen Lübnan krizinde de Türkiye ile birlikte çözüm için rol oynamış, daha önce Sudan-Darfur ihtilafına da müdahil olmuştu. Bu bakımdan Katar'ı eleştirmek kimsenin haddi olamaz. Katar, kriz başladığında tereddüt yaşamayan, tavrını derhal belirleyen bir ülkeydi. Bugün yaptıklarıyla bu çizgisini takip ediyor, muhalif hareket tarafından da protesto değil takdir ediliyor elbette...

Katar-Libya bağlantısı hakkında bugünlük bu kadar...

ZAMAN