Güney Amerika son yıllarda İsrail ile İran arasındaki nüfuz mücadelesinde öne çıkmaya başlamış bulunuyor. Birkaç yıl öncesine kadar İsrail'in diplomatik anlamda çantada keklik şeklinde gördüğü bölgede artık İran da varlığını yaptığı çeşitli hamlelerle hissettiriyor. Bu da şüphesiz İsrail'i rahatsız ediyor, onu bölgeyle daha çok ilgilenmeye, karşı hamleleri yapmaya zorluyor.

Nitekim, bu yüzden Dışişleri Bakanı Lieberman'ın geçen eylül ayındaki ziyaretinden sonra İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Perez de bugünlerde bölgeyi resmen ziyaret ediyor. Perez bir hafta kadar sürecek olan ziyaretinde bölgenin iki önemli ülkesinde çok önemli temaslar yapacak.

Bu ülkelerin ilki Güney Amerika'nın devi Brezilya, ikincisi de Arjantin. Bu ikili, Güney Amerika'da yaşayan Yahudi nüfusun en çok yoğunlaştığı ülkeler. Brezilya'da 100-150 bin, Arjantin'de ise 300 bin civarında Yahudi yaşıyor. Güney Amerika'daki toplam Yahudi nüfus ise 600 bin civarında. Bu nüfus İsrail'e çok önemli avantajlar sağlıyor elbette.

Perez, ziyaretlerini kalabalık ve önemli bir heyetle gerçekleştiriyor. Heyette iletişim ve turizm bakanlarının yanı sıra İsrail'in en büyük tarım, iletişim, su teknolojileri, enerji, medikal donanım, bioteknoloji, güvenlik ve savunma sanayii şirketlerinin 40 CEO'su da bulunuyor.

Ziyaretinin ilk durağında Perez, Brezilya ile ülkesinin ekonomik, siyasi ve stratejik bağlarını güçlendirme ve çeşitlendirmeyi amaçlarken İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad'ın Brezilya'ya bu ayın 23'ünde yapacağı resmi ziyaret öncesinde ön almayı da planlıyor elbette. Esasen İsrail, Ahmedinejad'ın Brezilya ziyaretinden hiç hoşnut değil. Hatta bu konuda Brezilya yetkililerini etkileyebilmek amacıyla İsrail Başhahamı Yona Metzger geçen ay Brezilya'yı ziyaret etmiş, bazı yetkililere İsrail'in ziyaretten duyduğu üzüntüyü ifade etmişti.

Perez salı günü Brezilya Senatosu'nda yaptığı konuşmada Brezilya yönetimini överken aynı zamanda buradan hem Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esed ve hem de Filistin yönetimi lideri Mahmut Abbas'a önemli mesajlar da vermiş bulunuyor. Esed'e "İsrail ile 'önşartsız, aracısız ve gecikmeksizin" doğrudan ve derhal barış müzakerelerine başlaması; Abbas'a da nihai statü konusunda derhal müzakere masasına dönme çağrısı yapmış bulunuyor. Perez, başka İsrailli yetkililer gibi Suriye ile aracısız müzakereler istiyor. Bunu da burada ilgisi dolasıyla bizim ilgililere haber vermiş olalım da bıktıran bu konu kapansın artık...

İkinci durak olan Arjantin ziyareti, Perez bakımından Brezilya ziyaretinden oldukça farklı olacak; zira bu ülkede hem İsrail büyükelçiliği ve hem de Yahudi Kültür Merkezi 1990'lı yıllarda bombalı saldırıların hedefi olmuş, İran ve Hizbullah bunlardan dolayı suçlanmışlardı. Ancak sonuçta haklarında suçlayacak hiçbir delil de bulunamamıştı.

İran bugün Arjantin'de önemli bir nüfuza sahip değil; ama başka Güney Amerika ülkelerindeki nüfuz ve ağırlığı da giderek artıyor. Perez'in ardından Ahmedinejad'ın da ziyaret edeceği Brezilya ile ticareti gelişiyor. Ticaret hacminin yakında 10 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Venezuela ile ilişkilerinin ne kadar sıkı, güçlü olduğunu söylemeye bile gerek yok. Bu çerçevede sadece İran'ın bu ülkede geniş çaplı inşaat, enerji ve otomotiv dallarında önemli yatırımlar yaptığını söyleyeyim, o kadar. Bunlara ilaveten İran Bolivya, Küba, Ekvador ve Nikaragua ile ilişkilerini de artırıyor. Birçok Güney Amerika ülkesine dönük siyasi ve ekonomik hamleler yapıyor, buralarda yatırımlar yapmayı planlıyor. Kısacası, İran kendisine çok uzak bir bölgede giderek birçok alanda nüfuz ve ağırlık kazanıyor. Bu da dediğimiz gibi İsrail'i endişeye sevk etmiş bulunuyor.

İsrail ile İran arasındaki genel nüfuz mücadelesinin pek bilinmeyen Güney Amerika cephesinde durum bugün anlattığımız şekilde...

ZAMAN