Birinci tablo: Rusya Federasyonu: 657 (20,9); Amerika: 583 (18,5); Kanada: 175 (5,6); İran İslam Cumhuriyeti: 121 (3,8); Norveç: 103 (3,3); Hollanda: 85 (2,7); Cezayir: 83 (2,6); Katar: 79 (2,5); Endonezya: 77 (2,4); Çin: 76 (2,4).

Dünya toplamı: 3.149 (100).

İkinci tablo:

Rusya Federasyonu: 187; Norveç: 96; Kanada: 88; Katar: 58; Cezayir: 58; Türkmenistan: 51; Hollanda: 36; Endonezya: 34; Malezya: 22; Nijerya: 21; diğerleri 149.

Toplam: 800.

Üçüncü tablo:

Japonya: 95; Amerika: 84; Almanya: 79; İtalya: 77; Ukrayna: 53; Fransa: 44; İspanya: 39; Türkiye: 36; Kore: 36; İngiltere: 25. Diğerleri: 214.

Toplam: 783.

Bu tablolar yarın tamamı bir basın toplantısıyla dünya kamuoyuna sunulacak olan Milletlerarası Enerji Ajansı'nın (IEA) Dünya Enerji Tahmini 2009 başlıklı yüz küsur sayfalık kapsamlı ve ayrıntılı raporunun ön taslağından derlenen tablolar.

Rapor oldukça pahalı bir rapor sayılır. Nüshası 135 Euro civarında. Çok düşündükten sonra sipariş ettiğim rapor dünya enerji tablosunu, muhtemel gelişmeleri en iyi, en ayrıntılı ve derinlikli bir tarzda ele alıyor. Bunu geçmiş yıllara ait raporlardan iyi biliyorum.

Bu yazının başında ister istemez köşeye uygun olacak tarzda paragraflar halinde verdiğim tabloların birincisi dünya doğalgaz üreticilerini ele alıyor. Ülkelerin yanında belirtilen rakamlar milyar metreküp olarak bu ülkeleri, 2008 üretimlerini veriyor. Parantez içindeki rakamlar da bu ülkelerin üretimlerinin dünya toplam üretiminin yüzde kaçına tekabül ettiğini gösteriyor. İkinci tablo, yine milyar metreküp cinsinden doğalgaz ihracatçısı ülkeleri anlatıyor. Üçüncü tablo ise doğalgaz ithalatçı ülkeleri gösteriyor. Tablolarda verilen rakamlar bu konudaki en iyi derlenmiş, işlenmiş rakamlar elbette. Bu bakımdan bunları iyi değerlendirmek gerekiyor. Esasında bu tablolar genel okuyucunun kolay kolay ulaşamadığı önemli tablolar. Biz de bu yüzden bunları burada veriyoruz bugün.

Tablolar böyle... Taslakta ayrıca dünya doğalgaz piyasalarının son yıllarda 'satıcı piyasalar' durumundan 'alıcı piyasalar' durumuna dönüştüğü sonucuna da varılıyor. Bu sonuç şüphesiz piyasalarda artık söz sahibinin satıcılar değil alıcılar olmaya başladığı anlamına geliyor. Bunun da başlıca sebebi malum dünya doğalgaz toplam talebinin giderek azalma trendine girmesi elbette... Bunda da şüphesiz, enerji tasarruf tedbirlerinin yaygınlık kazanmaya başlaması, yenilenebilir enerji kaynaklarına eskiye göre daha güçlü yönelme gibi unsurlar önemli rol oynuyorlar.

IEA taslağı sonuçta global piyasada doğalgazda bir arz fazlasının ortaya çıkmakta olduğunu söylüyor ve bunun doğalgaz fiyatları üzerinde önemli etkilere yol açacağına işaret ediyor. Taslak ayrıca, mevcut doğalgaz hatları ve LNG denen sıvılaştırılmış doğalgaz terminallerinde önümüzdeki dönemde kapasite fazlası çıkacağına da işaret ederken bunlarda 2015 yılı itibarıyla 250 milyar metreküplük bir fazlaya ulaşılacağını söylüyor. Bu da şüphesiz hem bu hatların geçtiği ülkeleri hem de terminallerin bulunduğu ülkelerinin durumlarını etkileyecek. Ayrıca, hem yeni hat hem de terminallere yapılan ve yapılacak yatırımları da şu veya bu şekilde değiştirecek.

Bunların da ötesinde, global doğalgaz talebinin azalması ve global piyasada arz fazlasının ortaya çıkması elbette dünya jeopolitiğinde önemli sonuçların doğmasına da yol açabilecek. Bu bapta mesela, dünya doğalgaz şampiyonları Rusya, İran, Katar ve diğerlerinin global piyasadaki etkilerinin azalması, bunun da başka alanlara yansıması söz konusu olabilecek.

Bugün burada söz etmeyi uygun ve yerinde bulduğum IEA taslağı global gaz piyasasında doğmakta olan yeni duruma şimdiden işaret ediyor. İlgililer bu yeni durumu mutlaka dikkate almak zorundalar elbette...

ZAMAN