Pakistan Hint Alt kıtasının Müslümanlarla Hindular arasında bölüşülmesinden sonra ortaya çıktı. İdeolojik bir devlet olarak kuruldu. Müslümanların hayatlarını inançlarına göre yaşayabilecekleri bir vatan olarak kuruldu.

Daha öncesinden bölgede böyle bir devlet yoktu. Yeni devletin unsurları da farklı etnik kimliklere sahip Müslümanlar idi. Ancak, 14 Ağustos 1947'de İngilizlerden bağımsızlığını kazanan bu yeni devletin Afganistan'la sınırı sorunlu idi. Kuzeydoğu'dan Güneybatı'ya uzanan ve 2430 km uzunluğundaki bu sınır daha önceden İngilizler tarafından Afganistan'a Durand anlaşması ile dayatılmıştı.

İngilizler gittikten sonra bu sınır Afganistan – Pakistan sınırı olmuş ama Afganlılar buna tarihi ve demografik gerekçelerle itiraz etmişlerdi.

Ortadoğu'yu Hindistan ve Orta Asya'ya bağlayan önemli bir coğrafya diliminde bulunan Afganistan ise 18. Yüzyıl'dan başlayan tarihi bir devlet geçmişine sahiptir.

Antik dönemlerden bu tarafa stratejik önemini kaybetmeyen ve istilacı güçlerin geçiş yolunda bulunan Afganistan Ahmet Şah Durrani döneminde "Afgan İmparatorluğu"na dönüştü. Bu imparatorluk içerisinde bugünkü Pakistan, Kuzeydoğu İran, Kuzeybatı Hindistan ve Keşmir bölgesini barındırıyordu. Afganistan 20. ve 21. Yüzyıl'da üç büyük askeri gücün, İngiltere Krallığı, Sovyetler Birliği ve ABD önderliğinde NATO, istilasını yaşadı ve yaşamaya devam ediyor.

Pakistan kurulduktan sonra iki ülke ilişkileri, büyük oranda Durand hattından dolayı, sıcak olamadı. İki ülke zaman zaman savaşın eşiğine bile geldiler.

Sovyet İşgali döneminde halklar bazında bir yakınlaşma sağlandı. Pakistan beş milyondan fazla muhacire ev sahipliği ettiği gibi, Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordusu'na karşı mücadele veren Mücahitlere yardımların ulaşmasında bir köprü vazifesi gördü. Sovyetler'in çekilmesi sonrasında daha da ileri gidip Afganistan'daki iktidarı belirleme teşebbüsünde bulundu. Ancak evdeki hesabı çarşıya uymadı.

Daha sonra Taliban dönemi, ABD işgali derken günümüze gelindi.

Afganistan ile Pakistan arasındaki sorunların çözülmesinin bir yolu olarak Sovyetlerin Afganistan'ı işgali sırasında ve Ziyaül Hak'ın Pakistan başkanlığı döneminde Afganistan – Pakistan Konfederasyonu gündeme gelmişti.

Ziya ül Hak'ın bir uçak kazasında kurmayları ile birlikte bir uçak kazasına kurban gitmesi, Pakistan'ın hesaplarının istendiği gibi gerçekleşmemesi ardından "konfederasyon" planları unutuldu.

Sovyetlere karşı "Cihad" dönemi Hizbi İslami lideri Gülbeddin Hikmetyar'a "Pakistan'la konfederasyon" sorusunu sorduğumda kendisini de istekli görmüştüm.

İki ülkenin durumlarına bakınca aslında konfederasyon fikrinin hiç de yabana atılabilir bir düşünce olmadığı ortaya çıkmaktadır. İçeriği iki ülke tarafından belirlenmek kaydıyla "konfederasyon"un iki ülkeye faydalarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

Afganistan açısından:

- Bir kara ülkesi olan Afganistan'ın denize rahat ulaşımı sağlanmış olur. Zaten Afganistan bu yönden Pakistan'a bağlıdır. Ticareti ve dış dünyaya açılımı Pakistan üzerinden transit anlaşması ile olmaktadır.

- Kendisi gibi kara ülkeleri olan Orta Asya Cumhuriyetlerinin Hint Okyanusuna ulaşmasında bir köprü vazifesi görür ve aynı zamanda bu cumhuriyetlerin Rusya'ya bağımlılığını azaltır. Afganistan, Pakistan üzerinden denize ulaşan güzergâhın en kısa güzergâh olduğu unutulmamalıdır.

- Pakistan'ın gelişmişliğinden ve kalifiye insan gücünden istifade eder. Zaten tabi kaynakları Afganistan'ı zengin ve müreffeh bir ülkeye yetecek bolluktadır.

- Sınır sorunu çözülmüş olur ve iki ülkenin istemediği unsurlar iki ülke sınırının her iki tarafında da barınamaz.

Pakistan'ın bu konfederasyondan istifadesi ise daha büyük olacaktır:

- Hasım güçlere karşı stratejik derinlik kazanacaktır.

- Afganistan'la arasındaki Durand sınırı anlaşmazlığı ve "Peştunistan" meselesi en azından kısa ve orta erimde gündemden kalkacaktır.

- Orta Asya'ya ulaşımı kolaylaşacaktır.

- Pakistan Hindistan'a karşı güçlü bir eksen oluşturmuş olacaktır.

- Orta Asya'dan gaz ve petrol boru hatları konfederasyonu bir enerji koridoruna dönüştürecektir.

- İki ülke su kaynaklarını etkili şekilde kullanabileceklerdir.

Afganistan'la Pakistan arasındaki konfederasyon iki ülke arasındaki birçok sorunu çözmekle kalmayıp iki ülkenin birlikteliğinden oluşacak büyük bir sinerji ortaya çıkacaktır.

ABD ve NATO'nun Afganistan'dan çıkması sürecinde bu fikir üzerinde ciddiyetle durulması gerektiğini düşünüyorum.

YENİ ŞAFAK