"Başbakan Netanyahu ile görüşmemizde yerleşim ve yerleşim alanları dışında konut inşaatlarının durdurulmasını çok açık biçimde ifade ettim."Bu sözler ABD Başkanı Barack Obama'ya ait. Karşısındaki muhatap ise İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu.

İki liderin 18 Mayıs'ta ABD'deki buluşmasından sonra 'Filistin meselesi' yeniden dünya kamuoyunun gündeminde.

Bu kez tartışmanın odağında yer alan konu ise İsrail'in 1967'de işgal ettiği Doğu Kudüs ve Batı Şeria'da inşa ettiği yerleşim birimleri.

Obama da, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton da bir süredir şu mesajı veriyor Tel Aviv'e:

- Filistin topraklarında Yahudi yerleşim birimleri kurmayı 'istisnasız' durdurmalısın.

Bu uyarı, neden bu kadar önemli?

Çünkü...

Uzun yıllardan sonra 'ilk' kez bir Amerikan yönetimi, İsrail'i yerleşim birimi inşaatlarını durdurması için uyarıyor.

Hem de perdesi 'yüksek' bir sesle...

Ziyaret sonrası Netanyahu hükümetinin 'sembolik' bazı adımlar atarak birkaç 'küçük' yerleşim birimini tahliye etmesi İsrail'in verilen mesajı aldığı izlenimi veriyor.

Peki, bu küçük adımın arkası gelir mi?

Umutlu olmak için çok erken. Zira yerleşim birimlerini tahliye etmek o kadar da kolay değil.

Bu tür tahliyelerin çok 'sancılı' geçtiğini gösteren tarihî vakalar var önümüzde.

Mesela...

İsrail'in 1967'de işgal ettiği Sina Yarımadası'ndaki bir yerleşim birimi 1982'de boşaltılırken yaşananlar onlardan biri.

Yamit adı verilen yerde yaşayan 2 bin 500 kadar Yahudi, inşa ettikleri 600 kadar evi terk etmemişlerdi. Kendilerini tahliye etmek isteyen güvenlik güçleriyle çatışmışlardı günlerce.

Niye?..

Onların inancına göre bu topraklar kutsaldı ve buraların Yahudi olmayanlara verilmesi mümkün değildi.

Yahudiler için hangi toprakların 'kutsal' olduğu hep tartışma konusudur öteden beri. Aynı tartışma bugün de geçerli.

Kudüs'ten sonra onlar için en 'kutsal' topraklar hangisidir sizce?

Tabii ki Batı Şeria.

Yani...

Yahudi terminolojisindeki karşılığıyla Judea ve Samaria...

Dinî inancı güçlü Yahudiler için Batı Şeria kutsal bir mekândır ve asla Filistinlilere verilemez.

Öyle ki...

Burasını kendi mülkleri haline getirmek için hayatlarını yerleşim birimi inşa etmeye adayanlar çıkmıştır zamanla. Daha planlı bir çalışma yürütmek için de Gush Emunim (İnançlılar Bloku) adıyla bir grup da kurmuşlardır 1974 yılında.

Nedir amaç?

- Batı Şeria'da daha fazla yerleşim birimi inşa etmek.

Bugün Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te 120 civarında Yahudi yerleşim birimi var. Yaklaşık 500 bin insan buralarda yaşıyor 42 yıldır.

Yeşiva'larda (medrese) hahamların vaazlarını dinleyip bu toprakların Allah tarafından Yahudilere bahşedildiğini öğreniyorlar.

Dolayısıyla...

Barack Obama'nın 'yeni yerleşim birimleri inşa etmemeleri' talebini kolayca yerine getirmesi mümkün değil Netanyahu'nun.

Fakat getirmek zorunda...

Ya da...

Getiriyor gibi görünmek mecburiyetinde.

Çünkü...

İran'ın nükleer tehdidine karşı koyabilmesi için ABD'nin desteğine muhtaç.

Hâsılı...

Netanyahu, ABD'yi karşısına almamak için 'kaçak' olduğu iddia edilen bazı 'önemsiz' yerleşim birimlerini tahliye edebilir kısa vadede.

Peki bu, Filistin meselesinin çözüleceği anlamına gelir mi?

Elbette gelmez.

Ama...

Bu girişim kutsal topraklardan vazgeçmek anlamına geleceğinden koalisyon hükümetini zor durumda bırakabilir.

Netanyahu'nun işi zor vesselam.

ZAMAN