Suriye devrim günlerinin ilk aylarından itibaren Suriye rejimi ile İran arasında üst düzeyde istihbarat ve güvenlik işbirliğinin varlığı güçlü şekilde dile getirildi.

İşbirliği silah taşıyan İran gemilerinin Tartus Limanı'na varmasıyla zirveye çıkmıştı. Olay, kolaylıkla ispatlanamaz veya yalanlanamaz ancak kulisler arkasında olan bitene ilişkin çok şeye işaret ediyordu.

Irak'ın İran silahlarının Suriye'ye kaçırılması operasyonlarına karışması etrafında son koparılan gürültü boşuna kendiliğinden gelişmedi. Zira Maliki hükümetinin tutumu Suriye devrimi başladığından beri Esed hükümetine verdiği sınırsız destek ile Arap Birliği'nin Suriye rejimine karşı attığı adımları destekleme yönündeki dramatik değişim arasında ölçüsüz bir konumdaydı. Bu durum Maliki'nin Arapların bu ay sonunda yapılması kararlaştırılan Bağdat zirvesine katılımını sağlama girişimi olarak görüldü.

Yalnız olayların akışını takip eden biri, Irak hükümetinin Şam rejimini özellikle başkent Bağdat'ı hedef alan patlama operasyonlarının arkasında olmakla suçladığı yılları unutarak Beşşar Esed rejimine bütün destek şekillerini sunduğunu çok iyi anlar. Irak'ın İran silahlarının Suriye'ye geçiş koridoruna dönüştüğü iddiasını destekleyen birçok kanıt var. Bu iddia öncelikle Şam rejiminin Suriye devrimini mezhepçi, etnik ve ırkçı bir çekişmeye dönüştürme noktasındaki ipoteklerinin etkisiyle mezhepçi çekişmenin dozunun artması ortasında gerçekleşiyor. Ayrıca Maliki hükümeti Esed'den sonra gelecek yeni Suriye yönetiminin Araplara daha yakın ve Tahran rejimiyle koalisyona daha uzak olmasından endişeli. Bu durum Maliki hükümetini üzerinde güçlü şekilde görülen İran baskıları bir yana belirsiz gelecek noktasında endişelendiriyor.

Son Amerikan istihbarat raporları Irak'ın Suriye'ye geçen İran silahlarının güvenlik koridoruna dönüştüğünü teyit etti. Hatta Irak hükümeti Suriye'ye geçmekte olan İran uçaklarının denetlenmesi yönündeki birçok Amerikan talebini geri çevirdi. Bağdat hükümeti bu uçakların İran'dan Suriye'ye gıda kargoları taşıdığını belirtti.

Irak'ın İran silahlarının güvenlik koridoruna dönüştüğünü anlamak zor değil. Irak hükümetinin bütün yaptıkları Suriye rejimi hanesine yazılıyordu. Zira Irak tek bir Suriyeli mülteciyi dahi kabul etmeyen tek ülke. Hatta Irak, Suriye ile sınırlarında denetimi sıklaştırdı, yüzyıldır Irak'ta ikamet eden Suriye asıllı Iraklıları vatandaşlıktan çıkardı. Ayrıca Suriye ile olan sınır bölgelerini sınırın öbür tarafında kendilerine paralel Suriye bölgeleri halklarına hiçbir destek sunmamaları hususunda uyardı.

Suriye yönüne giden İran silahlarından bahsederken Irak'ı zikretmemek hiçbir şekilde mümkün değil. İran silahlarının Suriye'ye geçişi yolu büyük zorluklarla karşılaşıyor. Hatta Suriye rejimi dostlarının kendisini bırakması sebebiyle bazı zamanlar imkânsız hale geldi. Dolayısıyla Irak kanalıyla bu tür koridorlara alternatifler bulmak mantıklı bir durum gibi görünüyor.

Suriye rejimi son nefeslerini soluyor. Rus veya Çin vetosu kanalıyla veya Irak ve Hizbullah'ın desteğiyle aldığı oksijen, bekâsı için yeterli olacak gibi görünmüyor. Dolayısıyla Irak hükümetine düşen öncelikle Suriye rejim değişikliğinin öngöreceği yeni gerçekle uyum sağlamak için rotasını değiştirmeye başlamaktır. Irak hükümeti, Suriye halkını karşısına almanın kesinlikle kendi çıkarına olmayacağını anlamalıdır. Bu durum kendisinden daha diplomatik çıkış yolları bulmasını ve Suriye kriziyle ilişkide bilinçli olmasını istemektedir.

*Katar gazetesi El Arab 18 Mart 2012 www.alarab.qa

ZAMAN