Ergün Yıldırım / Star

Yeni fenomen tip: Utanmaz adam

Yuvarlak ve şişman yüz, kulaklarda sallanan küpeler, boyunda dizilmiş zincirler, gövdeye yapışık siyah tişört, topuz yapılmış saçlar, pespaye sakallar. Sürekli gülüp konuşuyor. Arka fonunda da bir oyun... Oyun fonu, çocukları ağa takmaya yarıyor. Çocukları ve gençleri ağda(internet) avlıyor! Evet, yeni balık ağlarının atıldığı yer, artık ağlardır. Yani internet dünyası. Avcılar da sosyal fenomenler.

Ülkenin Cumhurbaşkanı ile ilgili ironiye, dalga geçmelere, küçümsemelere eşlik eden kahkahalar. "Tayyipçi" ifadeleri... "Anana" diye küçümsemeler... Güya telefonda muhafazakâr bir genci konuşturuyor: "Anan neden Tayyipçi" diye soruyor? Genç adam da masumane ve yarı ezik bir sesle cevap veriyor: "Toplum ataerkil, annem bundan kurtulduğunu söylüyor". Fenomen, buna inanmadığını ve çok anlamsız bulduğunu gülerek tepki veriyor. Arka fonda da onun kahkahalarına eşlik eden bir dalkavuklar korosunun seslerinden yansımalar... AK Parti iktidarı ile kadınlardan kimisinin ilk defa şahsi banka hesabına ve maaşa kavuştuklarını bilmiyorlar. Muhafazakâr kadınların siyasete daha fazla katıldıklarından, iş hayatında ve eğitimde daha aktif hale geldiklerinden haberleri yok. "Fenomen ukalası", bunlar hiç olmamış gibi, fakat çokbilmiş havalarıyla konuşmaya devam ediyor. Arkasından da bir izleyici ya da dinleyici aracılığıyla bastırıyor küfrü: "Senin ananı ...". Kahkaha atarak eşlik ediyor o da.

Nasıl bir bedevilik bu?

Çağdaşlık iddiasında bulunan, eğitimli ve uygar olduklarını söyleyen bu güruh muhafazakârlara, kadınlara, annelere küfrediyor. Bunu bir oyun havasıyla yapmanın rahatlığını yaşıyor. Nasıl bir psikoloji bu? Nefret ve kızgınlık yerine küfür ve aşağılama geçmiş.

Sosyal fenomen nasıl bir tiptir?

Her şeyi konuşma ve yönlendirme hakkına sahip biri midir? Had bilmez, kanun tanımaz, kişilik haklarına saygı duymaz bir yaratık mı? Bütün gayreti izlenmek, kitle mi oluşturmak?

Her zaman yeni tipler çıkar toplumda. Jön, köylü, kent soylu, burjuva, ağa, maço, metroseksüel... Hepsi modern zamanların tipleri. Peki, bu fenomenler nasıl bir tiptir? Bunlar sosyal medya çöplüğünden doğan yaratıklar. Kara propagandanın her çeşidini yapma rahatlığına ve umarsızlığına sahip utanmaz varlıklar. Utanmaz adam tipi... Hüseyin Rahmi Gürpınar, Utanmaz Adam romanında, çok erken zamanlarda anlatır bu tipi. Utanmaz Adam tipini tablo gibi önümüze koyar. Hırsızlık yapar, yalan söyler, kayıtsız, vurdumduymaz, dalgacı, annesine laf sokar, nihilist...

Şimdi sosyal medyada bol bol "utanmaz adam tipleri" dolaşıyor. Bunlar kültür endüstrisinin yeni nesil berduşları. Alabildiğine şaşırtıcı imgeleri, aşırı fikirleri ve garip mesajları ile dikkat çekiyorlar. Utanma ve hayâda sınır tanımıyorlar. Dalga geçiyorlar, yalan söylüyorlar, çarpıtıyorlar. Çağdaş dediğimiz kimi insanlar yapıyor bunu. Yobaz olanları da başka türlü yapıyor.

Bu yeni fenomen tipi topluma büyük zarar veriyor. Özellikle çocuklara ve gençlere. Onlara "utanmaz adam" olmayı öğretiyor. Büyüklüğü, babayı, anneyi tanımıyor. "Anan" diyerek alaya alıyor. Oysa Anadolu'da ana kelimesi mübarektir! Ana dedik mi akan sular durur! Sadece kendi anamız değil, herkesin annesini de kapsayan bir ana algımız var. "Ana gibi yâr olmaz" diyoruz. Bütün anneler için söylenmiştir bu.

"Utanmaz Adamı" tipleştiren fenomen, anaya başkasına küfrettirerek kendisini uyanık göstermeye çalışıyor. Uyanıklığa, nihilizme, çağdaşlığa, muhalefete bürünmüş utanmazlık. Sadece muhafazakâr anaya değil, bütün analara küfrettirme densizliğini ortaya koyuyor. Bu tip, gençlerimize, çocuklarımıza, toplumumuza utanmazlığı bulaştırıyor. Fakat unutmayalım ki "Utanma imandandır" hakikati, her zaman derin millet ruhumuzdan akıp gelir. Bunu yok etmeye de hiçbir tipin varlığı kâfi gelmeyecektir.