Türkiye'nin de aralarında olduğu 43 ülke, Perşembe günü Birleşmiş Milletler'de Çin'i, Uygur Türkleri ilgili olarak "hukukun üstünlüğüne tam saygı gösterilmesini" sağlamaya çağırdı.

Pekin, Doğu Türkistan'daki Müslüman Uygur Türkleri ve diğer etnik azınlıklara yönelik "soykırım"a varan ağır insan hakları ihlâlleriyle suçlanıyor. Çin, iddiaları reddediyor.

Fransa tarafından BM'de okunan ortak bildiride ülkeler, "BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri ve onun ofisi de dahil olmak üzere Çin'i, bağımsız gözlemcilerin Doğu Türkistan'a acil, amacına uygun ve engelsiz erişimine izin vermeye çağırıyoruz" dedi.

"Bir milyondan fazla insanın keyfi olarak gözaltına alındığı geniş bir 'siyasi yeniden eğitim' kampları ağının varlığına işaret eden güvenilir haberlere" atıfta bulunulan açıklamada, "Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki durumdan özellikle endişe duyuyoruz" denildi.

ABD, Avrupa ve Asya ülkeleri tarafından imzalanan bildiride, kaynaklarda işkence; zalimane, insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele; zorla kısırlaştırma; cinsel ve cinsiyete dayalı şiddet ve çocukları zorla ayırmadan bahsediliği kaydedildi.

"Uygurlar ve diğer azınlıkların orantısız bir şekilde hedef alınmaya devam edildiği" belirtildi.

Çin'in BM büyükelçisi Zhang Jun suçlamaları, "yalan" ve "Çin'e zarar verme planı" olarak nitelendirerek kınadı.

Zhang Jun, Sincan bölgesinin kalkınmakta olduğunu ve insanların kaydedilen ilerlemeden gurur duyduklarını kaydetti ve "ABD'ye ve diğer birkaç ülkeye: Kendi korkunç insan hakları sicilinizi örtmeye yönelik umutsuz girişimleriniz işe yaramayacak" dedi.

Küba da iç işlerine müdahale edilmemesi gerektiğini söyleyerek Çin'e destek verdi.

2019 ve 2020'de de benzer bir bildiri İngiltere ve Almanya tarafından aynı şekilde kamuoyuna duyurulmuştu. Bu yıl bildiriye Türkiye de imza attı.

İmza atan diğer ülkeler şu şekilde:

Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Kanada, Hırvatistan, Çekime Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Esvatini, Finlandiya, Almanya, Honduras, İzlanda, İrlanda, İtalya, Japonya, Letonya, Liberya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Marshall Adaları, Monaco, Karadağ, Nauru, Hollanda, Yeni Zelanda, Kuzey Makedonya, Norveç, Palau, Polonya, Portekiz, San Marino, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İngiltere ve Fransa.

Öte yandan, Haiti, Port-au-Prince'in Tayvan'ı tanımasıyla Çin ile ilişkileri kötüleştikten sonra bildiriye desteğini geri çekti.

Fransız haber ajansı AFP'nin konuştuğu diplomatik kaynaklara göre İsviçre, geçtiğimiz günlerde ABD ile Çin arasında üst düzey bir toplantıya ev sahipliği yaptığı ve bildiriyi imzalamak yerine bu iki güç arasındaki rolünü önceliklendirmeye karar verdiği için imzasını çekti.

Diplomatlara göre Çin, BM üyelerini bildirileri imzalamaktan vazgeçirmek için her yıl baskısını artırıyor, ülkeleri barış misyonunu yenilememekle tehdit ediyor ya da Çin'de yeni bir büyükelçilik açmalarını engelliyor.