Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün askerin sivil mahkemelerde yargılanmasının önünü açan yasayı onaylamasının ardından, Türkiye özgürlük ve demokrasiyi güçlendirme yolunda büyük bir adım attı. AKP’nin 2002’de iktidara gelmiş olmasına rağmen, askerin siyaset ve Türklerin hayatındaki en küçük ayrıntılara kadar bütün kararlar üzerinde mutlak bir hâkimiyeti vardı. AKP’nin iktidara gelmesi reform trenini harekete geçirdi. AB üyeliğine yönelik reform esasında laiklerin talebi olsa da, laik hükümetlerin ‘Avrupalılaşma’ söyleminin içerikten yoksun olduğu kanıtlanmıştı. Zira bu söylem sadece İslamcıların, solcuların, Kürtlerin ve laik liberallerin özgürlüklerinin bastırılmasını ve askeri despotizmin sürmesini meşrulaştırmak için yükseltiliyordu.

Dolayısıyla AKP’nin Avrupalılaşma söylemini dile getirmesi aşırılıkçı laik rakiplerine atılan önemli bir ‘gol’ olduğu söylenebilir. AKP AB amacında dürüst olsun veya olmasın, geçmişte ve şu an yaptıkları Türkiye’yi en azından Avrupa’da kabul edilen kriterlere uygun biçimde modern ve ilerlemiş bir devlet haline gelmeye sevk ediyor.

Ordunun siyasi hayattaki rolü de bu kriterlerden biri.

Hiç kimse Türk ordusunun Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının ardından ülkeyi birleştirmekteki rolünü inkâr etmiyor. Kimse bu ülkede muhtemel tehlikelerin kapsamlı ve sürekli askeri hazırlık gerektirdiği gerçeğini yadsımıyor. Fakat vatanı savunmakla generallerin mizacına uygun siyasi yetkiler oluşturmak ayrı şeyler. Türkiye’de olduğu gibi Avrupa’da da ordular Nazi işgali ve diğer dış tehditlerle mücadelede rol oynadı. Ordunun görevi de zaten budur, fakat bu görev siyasette işleve konulmaz. Bu nedenle hiçbir Avrupa ordusu 2. Dünya Savaşı sonrası askeri bir kurum olarak iktidarı teslim almaya çalışmadı. Türkiye’deyse olabilecek en kötü şartlar hâkim; asker her yerde varlık sahibi.

AKP ordunun devlet kurumlarındaki varlığı sorununu zaten çözmeye çalışıyordu. Fakat sivil mahkemelerle ilgili yasayla birlikte, siyasi otorite aynı ordunun ‘haremi’ne girmiş oldu. Askeri yargının ‘eli’ sivillerden çekildiği gibi, siyasi otorite sivil yargıçların belirli şartlarda askerleri yargılamasına izin vererek ordunun içine girmiş oldu.

Hükümet ve demokratlar bu yasayla yetinmemeli

Evet hükümet ve ardından cumhurbaşkanı cumhuriyetle yaşıt olan bir yasağı kırdı. Türk ordusunun ileri gelen komutanlarının yargılanması için gereken diğer düzenlemelerde zorluk yaşanacak olmasına rağmen, psikolojik açından önemli bir kırılma yaşandı.

‘Askeri sınıf’ın, oynadığı rolün Türkiye’de siyaset sınıfı dahil sivil toplumu rahatsız ettiğini, bölgesel ve uluslararası konumunu güçlendiren Türkiye’nin Batılı ilerlemenin sırlarına -demokrasi, özgürlüklerin güçlenmesi ve ordunun sadece sınırları savunma yükümlülüğü- vakıf olması durumunda daha güçlü olabileceğini anlama zamanı geldi.

Askerlerin sivil mahkemelerde yargılanması konusunda atılan büyük ve cesur adıma rağmen, askeri veremi sivil bedenin hücrelerinden atmak için yapılması gereken birçok şey var. Türkiye’de hükümet ve demokratlar askerin sivil mahkemelerde yargılanmasına yönelik bu yasayla yetinmemeli. (Katar gazetesi Şark, Beyrut Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü, 12 Temmuz 2009)

RADİKAL