Jasim Al-Azzawi’nin Middle East Monitor’de yayınlanan yazısı, Haksöz Haber tarafından tercüme edilmiştir.
1946 yılının Şubat ayında George Kennan, Moskova'dan “Uzun Telgraf”ını göndererek Sovyetler Birliği'nin “çevresini kuşatma” stratejisinin entelektüel planını ortaya koydu. Kennan, Batı'nın düşmanın psikolojisini net bir şekilde anlamaya dayanan “uzun vadeli, sabırlı ama kararlı ve uyanık bir kuşatma” stratejisine ihtiyacı olduğunu savundu. Bugün Washington, ABD, Hindistan, Japonya ve Avustralya'nın stratejik birliği olan “Quad” aracılığıyla Hint-Pasifik'te bu başarıyı tekrarlamaya çalışıyor.
Ancak, Soğuk Savaş stratejisi gibi, mevcut yaklaşım da iç çelişkileriyle boğuşuyor. Washington, Quad'ı Çin'in yayılmacı dış politikasına karşı en iyi savunma olarak görse de, Hint-Pasifik'teki gelişmeler çok daha karmaşık bir tablo çizmeye başlıyor. Quad'ın bir “konuşma platformu” olmaktan öte bir anlamı olması için, şu anda Pekin'e avantaj sağlayan üç önemli hatayı düzeltmesi gerekiyor.
Stratejik birlik miti
Bu bloğun en bariz zayıflığı, üyelerinin farklı ulusal çıkarlarında yatmaktadır. Washington, Tokyo ve Canberra, “çevreleme” tutumlarında birbirlerine giderek daha fazla benzemekle birlikte, Delhi bu blok içinde bir istisna olmaya devam etmektedir. Hindistan, stratejik bağımsızlığına güçlü bir bağlılık sergilemekte ve bu bloğun çevrelemeyi amaçladığı ülkelerle kapsamlı ve oldukça karmaşık ticaret anlaşmalarına sahiptir.
Foreign Affairs dergisinin de işaret ettiği gibi: “Sorun, Quad'ın ‘bölgenin bir tarafla diğerine karşı ittifak kurma konusundaki kararsızlığını’ aşmakta zorlanması ve bu durumun Çin'e karşı sağlam bir blok olarak 'etkili eylem için birçok seçeneği kapatması'dır.”
Hindistan için bu, deniz ve sınır güvenliği için bir güvenlik aracı iken, ABD için Çin'i jeostratejik olarak kuşatma aracıdır. Bu iki hedef, Washington'un “birleşik cephe” olarak gördüğü şeyle uyuşmamaktadır.
“Kamu malları” açığı
Quad'ın en büyük başarısızlığı, Çin'in “Kuşak ve Yol” girişimi gibi bir “çek defteri”ne sahip olmamasıdır. Güneydoğu Asya'daki diplomatik hırslar, köprüler, hızlı trenler veya elektrik hatları inşa etmez. Şu anda, bölgedeki Quad destekli altyapı için sağlanan finansman, Quad'ın diplomatik söylemlerinin çok gerisinde kalmaktadır. Quad “işbirliği” sunarken, Çin ise somut sonuçlar elde etmektedir.
RAND Corporation'ın yakın tarihli bir raporunda belirtildiği gibi, bunun nedeni Quad'ın doğrudan yatırım yapmamasıdır; bu nedenle, Quad daha çok askeri bir çevreleme stratejisi olarak görülmektedir. Bu durum, Batı'nın Güneydoğu Asya'ya ekonomik ortaklık için değil, üstünlük için bir savaş alanı olarak kullanabileceği ölçüde ilgi duyduğu yönündeki Çin'in söylemini desteklemektedir.
ASEAN'ın “tarafsızlık duvarı”
Daha da zor olan ise, daha geniş bir bölgeden destek alamaması olabilir. Güneydoğu Asya Uluslar Birliği'ne üye on ülke, bu konudaki tutumlarını açıkça ortaya koydu: sadece iki seçenekle karşı karşıya kalmayı reddediyorlar. Bu ülkelerin çoğu, Dörtlü'nün “ASEAN'ın merkeziyetini” bozan bir tür “dışarıdan içeriye” yapı olduğunu düşünüyor.
Quad, Güney Çin Denizi'ndeki çatışmanın “tek taraflı eylemler” paradigmasıyla var olduğunu savunurken, kapsamlı bir ekonomik güvenlik şemsiyesi sunamadığı için, aslında korumayı amaçladığı ülkeleri kendinden uzaklaştırmaktadır. Bu durum, Yeni Çağda Çin'in Diplomasisi başlıklı metinde yer alan bir tartışmada açıkça görülmektedir. Bu tartışmada, Quad'ın bazen bölgesel liderlere karşı ikiyüzlü bir tutum sergilediği düşünülmektedir.
Sonuç: Sermaye olmadan çevreleme olmaz
Kennan'ın çevreleme politikası başarılı oldu, çünkü daha sonra Marshall Planı'ndan yararlandı. Marshall Planı, Batı'ya üye olmanın sadece bir güvenlik ortaklığı değil, aynı zamanda finansal başarıya da yol açan büyük bir ekonomik gerçeklikti. Şimdi ise Quad Grubu, kendi yarattığı boşluğa haykıran bir ses haline geldi. Dahası, Quad Grubu bir askeri ittifak değildir ve aynı “stratejik özerkliği” aradığı sürece, mevcut yapısıyla bir askeri ittifak haline gelmesi olası değildir.
Çin'in “Yeni Etki Dönemi”ne etkili bir şekilde meydan okumak için, Quad deniz tatbikatlarının ötesine geçmeli ve bölge halkının istediği ölçüde “kamu malları” (altyapı geliştirme, teknoloji transferi ve ticaret) sağlamaya başlamalıdır. Shinzo Abe'nin bir zamanlar kavramsallaştırdığı gibi, “Quad bir Güvenlik Elması olmalıdır. Ancak bugün, ekonomik içeriği olmadan, kolayca kırılabilen bir cam nesne gibi görünüyor ve hissediliyor.”
*Jasim Al-Azzawi, MBC, Abu Dhabi TV ve Aljazeera English gibi birçok medya kuruluşunda haber spikeri, program sunucusu ve yönetici yapımcı olarak çalıştı. Önemli çatışmaları haberleştirdi, dünya liderleriyle röportajlar yaptı ve medya dersleri verdi.