Yaklaşık 10 yıl kadar önce Türkiye ile Yunanistan arasında Kuzey Kıbrıs Rum Kesimi'ne konuşlandırılacak Rus yapımı S-300 uçak ve füzesavar sistemi konusunda çok ciddi bir ihtilaf çıkmıştı.

Türkiye, NATO ve Amerikan baskısıyla ihtilaf sonunda füzelerin Kıbrıs yerine Girit'e konuşlandırılmasıyla çözülmüş ve bu arada Yunanistan Rus füze sistemine sahip tek NATO üyesi olmuştu.

S-300 sistemi bugünlerde İran ve Amerika-İsrail arasında devam eden askerî müdahaleler tartışmaları ve ihtimalleri dolayısıyla çeşitli haberlerde yer alıyor. Önemli bir haber ajansı birkaç gün önceki haberinde İsrailli savunma kaynaklarına dayanarak İran'ın bu yıl sonlarına doğru S-300 sistemlerini teslim alacağını, bunun bu ülkenin nükleer tesislerine karşı herhangi bir saldırının yapılmasını engellemeye yardımcı olabileceğini bildiriyor.

Bir kaynak, ilk parti S-300 füze bataryasının teslimatının eylül başlarında yapılmasının beklendiğini ancak bunun konuşlandırma ve operasyonel hale getirilmesinin 6 ay ile bir yıl arasında olabileceğini söylüyor.

Ne var ki, bu ve aynı yöndeki başka haberler konusunda Amerika ile İsrail arasında tam bir görüş birliğinin olduğu da söylenemez. Nitekim, Amerika İran'ın S-300 sistemlerine yakın zamanda kavuşmasının söz konusu olmadığını iddia ederken bu husus Amerikan Savunma Bakanı Gates tarafından da 9 Temmuz günü şu sözleriyle desteklenmiş bulunuyor: 'Benim bildiğim kadarıyla, söz konusu hava savunma sistemlerinin (S-300'ler) yakın bir gelecekte İran'ın eline geçmesi pek mümkün görünmemektedir.' Bu sözlerle şüphesiz Gates, İsrailli kaynakların bilgileriyle ters düşmüş oluyor.

Diğer yandan, S-300'leri üreten Rusya ise çoktandır İran'la bu sistemlerin satışı konusunda herhangi bir anlaşma yapmadıklarını söylüyor ve böylece haber ve iddiaları yalanlıyor. Ancak, bu arada bazı kaynaklar, Rusya'nın İran'a S-300'leri doğrudan değil Belarus (Beyaz Rusya) aracılığıyla vermesinin söz konusu olduğunu ve böylece Rusya'nın her zaman herhangi bir anlaşma ya da satışı inkâr etme imkânını elde bulundurduğuna işaret ediyorlar.

Sonuçta, S-300'ler konusu bugün bir bilinmezlik ortamı içinde bulunuyor. İran bu konuda bir şey söylemiyor, Rusya 'böyle bir şey söz konusu değil' diyor, Amerika 'yakın zamanda olmaz' diye kestirip atıyor, İsrailli kaynaklar ise 'anlaşma var: bu yılın sonuna doğru İran S-300'lere sahip olacaktır' diye iddia ediyor.

Esasen İran, Rus yapımı TOR-M1 diye bilinen güçlü hava savunma sistemlerine çoktandır sahip bulunuyor. Bu sistemlerin S-300'lerle takviye edilmesi halinde şüphesiz daha güçlü genel bir hava savunma sistemine kavuşmuş olacak. İşte bu husus da İsrail'i gerçekten endişelendiriyor. Bu konuda bir İsrailli kaynak, 'S-300'ler bir hava saldırısını daha zor hale sokacak. Buna şüphe yok; ancak her karşı tedbire karşı muhakkak bir de çare vardır. Bizim açımızdan İran'ın S-300'lere kısa zamanda kavuşması iyi olur; çünkü biz o zaman sistemi, konuşlandırılmasını ve taktik özelliklerini bir an önce incelemek için zaman kazanmış oluruz..' diyor.

İran ve Amerika-İsrail arasında askerî bakımdan cereyan etmekte olan gizli mücadelenin en önemli unsuru olan muhtemel hava saldırıları ve bunlara karşı koyma tedbirleri bakımından S-300'ler çok önemli bir konu. Son olarak bu konuya iki şey ilave edeyim: Bir; İsrail'in bir kısmını Yunan hava sahası üzerinde gerçekleştirdiği İran'a saldırı provası sırasında Yunanistan'ın elindeki S-300'lerin radarlarını kapattığı söyleniyor; iki; Amerika birkaç yıl önce Rusya'dan bir batarya S-300 alıp incelemişti. Belki de bunun sonucunda S-300'lerin önemli sırlarına, özelliklerine çoktandır sahip bulunuyor.

S-300'ler konusu işte bu kadar önemli, bu kadar ilginç. Bu arada S-300 ya da bir sonraki modeli olan S-400'lerden Türkiye'nin de almayı düşündüğünü söyleyip noktayı koyalım...

ZAMAN