Kısa adı ISI olan Pakistan istihbarat servisi ülkenin ordudan sonra belki de en güçlü devlet kurumudur. Nitekim bazıları bu yüzden ISI'yı 'devlet içinde devlet' şeklinde de nitelerler.

Pakistan'ın kuruluşu ile birlikte başlayan faaliyetlerinde ISI ülkenin askerî, stratejik çıkarlarını oldukça başarılı bir şekilde korumuş, bunların ilerletilip geliştirilmesinde hayati görevler üstlenmiştir. Özellikle de Keşmir ve 1980'lerdeki Afgan cihadı dönemlerinde ISI önemli roller oynamıştır.

Ancak ana görevi dış istihbarat olan ISI bu arada iç siyasette de etkili olmuş, pek çok iç siyasî gelişmeye de damgasını vurmuştur. Bunu da servisin bünyesinde gayri resmi olarak kuruluş dönemiyle birlikte devreye sokulan iç siyaset dairesi ya da bürosu vasıtasıyla yapmıştır.

Bu çerçevede 1970'lerde General Eyüp Han'ın söz konusu siyasî daireyi ana amacı dışında kullandığı, General Yahya'nın da o zamanlar Doğu Pakistan (1971 savaşından sonra Bangladeş)'da yönetim muhaliflerini izlemek için devreye soktuğu hep söylenmiştir.

Esasen siyasî daire, eski başbakanlardan Zülfikar Ali Butto'nun Pakistan Halk Partisi hükümeti döneminde resmiyet kazanmış, Butto daireyi siyasî hasımlarını saf dışı etmek için geniş çapta kullanmıştır. Bu bapta dairenin seçimlerin sonuçlarını etkilediği, hatta 1990 seçimlerinde Halk Partisi'ne karşı Cumhuri İttihad lideri Navaz Şerif'in kazanmasını sağladığı iddia edilmiştir.

Kısacası, öyle ya da böyle ISI'nın siyasî dairesi Pakistan iç siyasetinde etkili olmuş, bugüne kadar önemli roller oynamıştır. Bu hemen herkesin kabul ettiği bir gerçektir.

Ne var ki, son açıklamalara göre artık bu durum geride kalmış bulunuyor; zira siyasî daire en tepede alınan kararla fesh edilmiş bulunuyor. Pakistan medyasına göre, Pakistan Devlet Başkanı Asıf Zardari, Başbakan Yusuf Rıza Geylani ve Genelkurmay Başkanı Eşfak Kayani'nin aldıkları ortak karar sonucu daire feshedilirken dairenin başkanı ve yardımcıları ISI'da başka görevlere atanmış bulunuyorlar.

Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmut Kureyşi'nin 23 Kasım günü gazetecilere açıkladığı karar uyarınca ISI bundan böyle tamamen terörle mücadeleye dönük faaliyetlerde bulunacak, iç siyaset ile ilgisi kalmayacak.

Bu karar şüphesiz Pakistan demokrasisi açısından son derece önemli bir karar. Karar tam anlamıyla uygulandığında Pakistan'da bir dönem sona erecek ve demokrasi, sivil toplumun gelişmesi açılarından yeni bir dönem başlayacak, ISI'yı kontrol eden ordunun iç siyasetteki rolü ve etkisi giderek azalacak elbette.

Biz şüphesiz bunun böyle olmasını temenni ediyoruz; ancak bugünkü hükümetin bu konuyu sonuna kadar götürüp götürmeyeceği konusunda da birtakım endişeleri de taşımıyor değiliz; zira hükümet geçen temmuz ayında iç ve dış baskılar sonucu ISI'nın kontrolünü içişleri bakanlığına devredeceğini açıklamış; ancak birkaç gün sonra muhtemelen ordunun devreye girmesiyle bu kararından vazgeçmişti. Tabii bu yüzden biz 'acaba aynı şey son karar çerçevesinde yine olur mu?' diye kendi kendimize sormadan da edemiyoruz.

Esasen, bu yıl ISI çerçevesinde Pakistan'da çok önemli gelişmeler yaşandı. Servisin başına eski Devlet Başkanı Pervez Müşerref'in yakın adamı Orgeneral Nedim Tac'ın yerine hükümet kararıyla Korgeneral Ahmet Şuca Paşa geçen ekim ayında atandı. Bu atama Pakistan'ın hem iç ve hem de dış siyaseti bakımından son derece önemli bir atamaydı; zira Paşa, Pakistan'ın problemli FATA bölgesinden görev yapmış, burasını en iyi bilen, tanıyan bir askerdi. Bu atama ISI'daki yön ve görev değişikliğine o zaman işaret etmişti ve biz de bundan söz etmiştik esasen.

Bugün burada sözünü ettiğim ISI'nın siyasî bürosunun feshi Pakistan bakımından son derece önemli bir gelişme velhasıl...

ZAMAN