Önümüzdeki cuma günü İran'da cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacak. 1979 İslam Devrimi'nden bu yana yapılan seçimlerin onuncusunda İran halkı yeni cumhurbaşkanını seçecek.

Bugünkü cumhurbaşkanı malum 2005'ten bu yana ülkeyi kendine has yöntemlerle yöneten Mahmud Ahmedinejad. Ondan öncekiler de sırasıyla şöyle:

İlk cumhurbaşkanı Ebulhasan Beni Sadr. 1980'de büyük bir çoğunlukla seçilen Sadr daha sonra rejim-içi kavgalar sonucu Meclis tarafından azledilmiş, kadın kılığına girerek Türkiye üzerinden Paris'e kaçmıştı. Bugün de koruma altında Paris'te yaşıyor. İkinci cumhurbaşkanı Muhammed Ali Recai'ydi. Sadece 14 gün görev yapan Recai ve yanındakiler Halkın Mücahitleri tarafından gerçekleştirilen bombalı suikast sonucu öldürülmüşlerdi. Üçüncü cumhurbaşkanı Ali Hamaney'di. 1981-1989 yılları arasında görev yapan Hamaney bugün İran'ın dinî lideri (Rehberi) malum. Dördüncü cumhurbaşkanı Ali Ekber Rafsancani'ydi. Rafsancani bugün İran'ın en önemli siyasî liderlerinden birisi. Bizde Uzmanlar Konseyi denen Şûrayı Hubregan'ın başkanı. Rafsancani de Hamaney gibi iki dönem cumhurbaşkanlığı yaptı. Beşinci cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'ydi. O da 1997-2005 yılları arasında iki dönem görev yaptı. Altıncı cumhurbaşkanı yukarıda söylediğimiz gibi Mahmud Ahmedinejad.

12 Haziran günü ilk turu yapılacak seçimlerde Ahmedinejad'ın karşısında dört aday var: Eski başbakanlardan Mir Hüseyin Musavi, eski Meclis Başkanı Mehdi Karrubi ve Sipah-ı Pasdaran denen Devrim Muhafızları gücünün eski komutanlarından Muhsin Rezai.

Esasen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmak için benim bildiğim 475 kişi başvurmuş, ancak adayların seçimlere girmesinde son sözü söyleyen Şûrayı Nigehban-Kanuni Esasi (Anayasayı Koruma Konseyi) bugünkü dört adayın dışında geri kalan hepsinin başvurularını reddetmişti.

Seçimlere işte bu dört aday katılacak. 46 milyon seçmenden ne kadarının bu son derece önemli seçime katılıp katılmayacağı henüz tahmin bile edilemiyor. Cuma günkü seçimler esasen seçimlerin ilk turu sayılır. Bu turda herhangi bir adayın çoğunluğu (yüzde 50'nin üstü) elde etmesi onun yeni cumhurbaşkanı olması için yeterli. Ancak 2005 seçiminde de olduğu gibi birinci turda çoğunluğun bulunması bugünden pek mümkün görülmüyor. O seçimin birinci turunda Ali Ekber Rafsancani yüzde 21,3, Mahmud Ahmedinejad yüzde 19,43 ve Mehdi Karrubi yüzde 17,24 oranlarında oy almışlar, bu yüzden seçim ikinci tura kalmıştı. Bu turda da Mahmud Ahmedinejad, Rafsancani'nin yüzde 35'ine karşılık yüzde 61 oy alarak cumhurbaşkanı seçilmişti. Büyük bir sürpriz olmazsa muhtemelen benzer durum bu seçimlerde de olacak ve seçimler bir hafta sonra yapılması gereken ikinci tura kalacak.

Esasen seçimlerin sonucu en başta yüksek katılım oranına bağlı sayılır. Bu oran yüksek olursa ya Ahmedinejad'ın ya da Musavi'nin ilk turda seçilmeleri mümkün. Ayrıca, yüksek katılımın en çok Musavi'nin işine yarayacağı da bugünden söyleniyor.

Seçim kampanyası yarın sona erecek. Kampanya da doğrusu bugüne kadar yapılan hiçbir seçim kampanyasında görülmediği kadar renkli, sesli, sert ve kavgacı idi. Ayrıca, kampanyada pek çok yeni şey de yaşandı: Adayların televizyon tartışmalarından Musavi'nin kampanyasına, eşi Zehra Nahravar'ın bizzat katılıp destek vermesine kadar pek çok yenilik görüldü.

Tartışmalarda da yenilikler yaşandı. Yolsuzluklar, kötü yönetim, iltimas, son derece sert şahsi suçlamalar, iddialar, özgürlükler, ahlak polisi, enflasyon, işsizlik, ülkeyi yalnız bırakma, zayıf hale getirme gibi konularda bugüne kadar görülmeyen sert, dozu yüksek tartışmalara sahne oldu kampanyalar.

Kısaca söyleyelim, bu seçimlerin sonucu İran'da yeni bir dönüm noktasını teşkil edecek. Bana göre, buna hiç şüphe yok...

ZAMAN