Kısa adı OPEC olan Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı'nı ve faaliyetlerini pek çok kimse bilir. 13 üyeden meydana gelen bu güçlü teşkilat 1960'lı yıllardan bu yana dünya petrol piyasasını en çok etkileyen teşkilattır ve yaptığı her toplantı bütün dünya tarafından merak ve endişeyle izlenir.

Petrol piyasasında OPEC varken önemi gittikçe artan doğalgaz piyasasında ise henüz kurumlaşamamış, ama kurumlaşmayı arzu eden, bunun için gayret gösteren, pek çok kimsenin bilmediği, bir grup ülkeden meydana gelen bir oluşum vardır.

Bu oluşum kısa adı GECF olan Gaz İhracatçısı Ülkeler Forumu olup 2001 yılında İran'ın başkenti Tahran'da kurulmuştur. Forum'un amaçları o zaman şöyle ortaya konulmuştu: Çıkarların karşılıklı olduğu esasından hareketle ve bunu geliştirmek için hem üretici ülkeler ve hem de tüketici ülkeler arasında ve aynı zamanda hükümetler ve enerji şirketleri arasında diyaloğu güçlendirmek, karşılıklı görüşlerin araştırılacağı ve alınıp verilebileceği bir platform meydana getirmek; istikrarlı, güvenli ve şeffaf bir enerji piyasasının geliştirilmesi için çaba göstermek...

Forum'un sabit bir üye yapısı yok. Ancak Katar, Rusya, Cezayir, İran, Bolivya, Brunei Sultanlığı, Mısır, Ekvator Ginesi, Endonezya, Libya, Malezya, Nijerya, Umman, Trinidad ve Tobago, Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezuela'nın Forum toplantılarına devamlı katıldıkları için bugünkü mevcut üyeler oldukları söylenebilir. Türkmenistan'ın da Forum'un birkaç toplantısına katıldığı, ayrıca Norveç'in de gözlemci statüsünde kuruluşta yer aldığını da burada ek bilgi olarak verelim.

Forum bugüne kadar bakanlar ve uzmanlar seviyesinde 6 toplantı yapmış bulunuyor. Bunlar 2001 Tahran, 2002 Cezayir, 2003 Doha, 2004 Kahire, 2005 Karayipler'deki Trinidad ve Tobago'nun başkenti Port of Spain ve 2006 yine Doha.

Forum, bu yıl yarın Tahran'da toplanıyor. Dünkü Zaman'da Moskova Temsilcimiz Faruk Akkan'ın derli toplu haberiyle sizlerin de haberdar olduğu bu toplantı haberi muhtemelen başka bir gazetede yok. Bu bakımdan hem siyasi ve hem enerji alanındaki gelişmeleri iyi izleyen Akkan'a buradan teşekkür de edelim.

Bu konuları sürekli takip ettiğim için ben bu toplantıyı cuma günü Todays Zaman'a yazdığım İngilizce yazıda da enine boyuna ele almıştım zaten. Bugün de konuyu Zaman'da kısa da olsa ele alayım diye işte bu yazıyı yazdım.

Tahran toplantısı birçok bakımdan son derece önemli olacak. Her şeyden önce bu toplantıda Forum tarafından benimsenmesi çoktandır gündemde olan 'charter' denen bir kuruluş senedi ya da akti taslakları görüşülüp tartışılacak. Bu konuda bugün iki taslak var: Rus taslağı ve İran taslağı. Rus taslağı İran taslağına göre daha yumuşak ve özellikle fiyat mekanizmasını öne çıkaran bir belge. Rusya Sanayi ve Enerji Bakanlığı ve doğalgaz devi Gazprom tarafından kaleme alınan bu taslak geçen yılın sonlarında tamamlanmış ve görüş alınmak üzere ilgili bakanlıklara ve kuruluşlara gönderilmişti. Üç ay kadar buralarda ele alınan taslak sonunda kabul edilmiş bulunuyor. İşte bu taslak, Tahran'da Sanayi ve Enerji Bakan Yardımcısı Yanovski tarafından Forum'a sunulacak.

Diğer yandan, İran ise üzerinde çoktandır çalıştığı ve sonuçlandırdığı OPEC senedine benzer bir senet taslağını sunacak. İşte bu iki taslak tartışmaları toplantıya büyük ölçüde damga vuracak. Şüphesiz bu tartışmalar Forum'un OPEC benzeri bir gaz karteline dönüşüp dönüşmemesi genel çerçevesi içinde yapılacak. Esasen Forum'un OPEC benzeri bir senet benimsemesi Forum'u aşıp önemli bir teşkilat yapısına kavuşması anlamına geliyor. Bu olacak mı, olacaksa ne zaman, elbette bilinmiyor; ama yarın Tahran'da ve önümüzdeki haziran ayında Moskova'da devam edecek bu tartışmaların sonucu hepimizi ilgilendiriyor.

Zaman gazetesi