HAKSÖZ HABER

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) tarafından hazırlanan ve bir yılı aşkın süredir üzerinde çalışılan 45 sayfalık rapor, Çin'in uzak batı bölgesindeki Uygurlara ve diğer Müslüman azınlıklara yönelik bir dizi hak ihlalini detaylandırdı. BM, insan hakları zulmünün gerçekleştirildiğini belgelerken Müslüman ülkelerden Çin’e karşı herhangi bir yaptırım gelmediği görüldü.

Çin her zamanki gibi ‘soykırım’ suçları işlediğini kabul etmezken raporu da öfkeyle reddeden açıklamalarda bulundu. Orta Doğu, Kuzey Afrika ve diğer bölgelerdeki birçok ülke Pekin ile güçlü bağlar geliştirirken Doğu Türkistan’daki Müslümanların soykırıma tabi tutulmasına karşı suskun kaldı.

Oysa BM raporunda, "Hükümetin terörle mücadele ve 'aşırılıkçılık'la mücadele stratejileri uygulamaları bağlamında Sincan Uygur Özerk Bölgesinde ciddi insan hakları ihlalleri işlendi" diye yazıyor.  

"Uygur ve ağırlıklı olarak Müslüman olan diğer grupların keyfi ve ayrımcı gözaltılarının kapsamı, uluslararası suçlar, özellikle insanlığa karşı suçlar olarak değerlendirilebilir” denilen raporun medyadaki yansıması da oldukça sönük kaldı.

Çin Komünist Partisi’ne göre Çin’e önyargı ile yaklaşılıyor

BM ayrıca Pekin'i, "özgürlüklerinden keyfi olarak yoksun bırakılan tüm bireyleri" derhal serbest bırakmaya ve iç güvenlikle ilgili yasalarını "tam bir gözden geçirmeye" ve tüm ayrımcı yasaları yürürlükten kaldırmaya çağırdı.

BM, uluslararası topluma da Sincan'daki insan hakları durumuna "acil dikkat" vermeye çağırdı. Ancak BM raporu, Çin'in Sincan'daki eylemlerini "soykırım" olarak adlandırmayı da tercih etmedi.

Doğu Türkistanlı protestocular, BM raporunu memnuniyetle karşılarken, ülkelerin ve kuruluşların bu Çin’in bu konudaki eylemlerinden sorumlu tutulmaya başlamasının önünü açacağını umuyor.

Pekin yönetimi ise BM raporunun yayınlanma planlarına uzun süredir karşı çıkıyordu. Perşembe günü, Çin, BM’yi, "ABD ve Batı'nın haydudu ve suç ortağı" olmakla suçladı. Doğu Türkistan’daki insanlık suçlarını dikkate alan rapor için de, "OHCHR'deki bazı kişilerin Çin'e karşı köklü önyargılarını ve cehaletini ortaya çıkardığını" söyledi.

Ortadoğu'da mutlak sessizlik

BM’in Doğu Türkistan raporu, Batı'da sosyal medya ve siyasi çevrelerde gündemleşebilirken Orta Doğu'daki Müslümanların yaşadığı ülkelerden cılız tepkilerle karşılandı.

Pekin ve Körfez ülkeleri, Batı ile gergin ilişkiler karşısında bağları güçlendirme ve ekonomik işbirliğini derinleştirme sürecindeyken yayınlanan bu rapor ekonomik ilişkilerin gölgesinde kalmış gibi görünüyor.