Mısır’da asker tarafından gerçekleştirilen ABD ve Suud destekli darbeye karşı İhvan’ın önderlik ettiği destansı direniş dur durak bilmeden sürüyor. Canları pahasına Rabiatül Adeviyye Meydanı’nda direnen insanlar bütün dünyaya onur ve şeref dersi veriyorlar. İslam, adalet ve özgürlük için düşen her şehit Mısır’ın,  İslam dünyasının aydınlık geleceğine bir tuğla daha koyuyor. Sevgili Aliya’nın dediği gibi “biz ölüyoruz ama onlar kaybediyorlar.”

Sancaktar’ın bu haftaki konuğu Mısır’da yaşananları sosyal medya üzerinden bütün dünyaya aktaran en önemli haber ajanslarından olan  Rast Haber Ajansı’nın Türkiye sorumlusu Ahmet al Turkiy… 25 Ocak devrimi esnasında kurulan ve sosyal medya üzerinde 3 milyondan fazla takipçisi olan Rast Haber Ajansı Arap haklarının diktatörlere karşı verdiği özgürlük mücadelesine verdiği destekle de biliniyor. Yüzlerce gönüllüsü aracılığıyla direk sokaktan, sıcak alanlardan haberler aktaran RNN’nin Kahire’deki merkezi darbe sonrası asker tarafından basılıp kapatıldı. Darbeci Mısır Ordusu tıpkı İhvan liderleri gibi  RNN’nin sorumluları hakkında da arama kararı çıkarttı. RNN’nin Türkiye sorumlusu Mısırlı Ahmet al Turkiy  Mısır’daki son gelişmelerle ilgili  yaptığı açıklamalarda İhvan’ın kararlı ve inatçı direnişinin eninde sonunda askere geri adım attıracağını söyledi.  

Röportaj: Adem Özköse

İhvan bu şekilde bir darbe bekliyor muydu? Yoksa bu darbe İhvan için sürpriz bir darbe mi oldu?

Mısır’da devlet eski yönetimin yolsuzlukları, hataları nedeniyle zaten çökmüş haldeydi. Mısır, Mursi’nin cumhurbaşkanlığı döneminde geçiş dönemini yaşıyordu. Geçiş dönemi her zaman zor bir dönemdir. Özellikle de Mısır gibi bir ülke için... İhvan’ı, İslami hareketi istemeyenler bir senedir Mursi’yi çalıştırmamak, başarısızlığa uğratmak için ellerinden geleni yapıyorlardı. Mursi’nin bir senesi bunlarla mücadeleyle geçti. Mursi resmen iktidarı çalmak isteyen çetelere karşı savaştı. Fakat bu darbe beklenen bir darbe değildi. İhvan’a muhalefet eden siyasi gruplar seçimler yoluyla hiçbir başarı elde edemeyeceklerini anlayınca askeri darbeye teşvik ettiler.

Mursi’ye muhalefet edenler daha çok kimlerden oluşuyor?   

Laik, liberal, sol ve bazı Selefi gruplardan oluşuyor. Aslında bu kesimler birbirleriyle pek fazla anlaşabilecek kesimler değil. Fakat hepsi İhvan düşmanlığında birleştiler. Onlarca yıl süren Mübarek’in zulmüne ses çıkarmayan bu çevreler söz konusu olan İhvan olunca alelacele sokaklara çıktılar. Burada aslında mesele kendi başına Mursi değil… Arap Uyanışı ile yükselişe geçen İslami hareketlerin önleri kesilmek istendi. Eski rejimin arda kalan yapısı, istihbarat, asker, rant çevreleri, ABD , Suud, Körfez ülkeleri hepsi Mursi’ye karşı birleşti. Çünkü bölgedeki İslami hareketler başarılı olursa bu çevrelerin menfaatleri, hâkimiyetleri tehlikeye girecek. Türkiye bazı şeyleri başardı ve bu bütün bölgeyi etkiledi. Bir de Mısır’ın başarılı olduğunu düşünün. Türkiye’nin yanında Mısır da başarırsa ortaya dünyadaki hâkim sitemi sarsacak yeni bir alternatif güç çıkacak. Ondan dolayı bu darbe aslında bölgenin geleceğine, yeni doğan alternatif bölgesel güce  yönelik bir darbedir.

Bazı çevreler İhvan’ın siyasi tecrübeye, herhangi bir projeye sahip olmadığını dillendiriyorlar. İhvan gerçekten tecrübesiz, duygusal, projesiz bir hareket mi?

İhvan İslam dünyasının en tecrübeli hareketlerinden biridir. İhvan’la ilgili bu tür tanımlamalar asla doğru değil. Erdoğan çok başarılı bir lider... Fakat inanın Mursi’nin yerinde Erdoğan da olsaydı aynı sıkıntıları yaşardı. Mısır’da memurlar, polisler halkın Mursi’ye karşı cephe alması için özel gayret sarf ettiler. Ülkede ekmek, benzin kıtlığı yaşatılmak istendi. Eğer  Mısır’ın şartlarını, içinde bulunduğu siyasi durumu bilmezseniz İhvan’ı projesiz ve duygusal olmakla suçlarsınız.

Mursi  sistemin işlemesini engelleyenleri niçin   uzaklaştırmadı? Niçin devlet kadrolarında ciddi bir temizliğe gitmedi?

Bu sürece girilmişti. Fakat temizlik süreci tedrici olarak işliyordu. Mısır’ın farklı bir gerçekliği var. Mısır’ı Türkiye’nin gerçekliğine göre değerlendirirsek yanlış yapmış oluruz. Mursi tamamen tıkanmış bir sistemin önünü açmak için çabalıyordu.

İhvan’ın iktidarı teslim alarak büyük bir hata yaptığını, oyuna geldiğini savunanlar da var. Bugünden bakıldığında İhvan kendi içinde böyle bir eleştiri yapıyor mu?

İhvan hayatın bütün alanlarında olan 80 yıllık bir hareket... Yıllardır siyasetle de uğraşıyor. 2005 yılında İhvan’ın 88 milletvekili vardı. İhvan halk kendini seçmesine rağmen iktidarı teslim almasaydı İhvan’ın yerine eski rejimin adamları gelecekti. Halk sizi seçmiş ama siz ben bu iktidarı teslim alamam diyeceksiniz. Böyle bir şey olabilir mi? İhvan’ın içinde profesörler, siyasetçiler, sendika başkanları, âlimler var. İhvan’ın siyasi tecrübesi yok demek İhvan’ı bilmemektir. İhvan Mısır’ı düzlüğe çıkarmak için de Kalkınma Projesi adı altında bir proje hazırlamıştı. İktisadi, siyasi, kültürel her alanda atılım başlatılacak, Mısır’ın Batı’ya bağlı olmasının önüne geçilecekti. Fakat Mısır’ın Batı’ya olan bağlılığının devam etmesini isteyenler Kalkınma Parojesi’nin uygulanmasını engellediler.     

Başta Rabiatül Adeviyye Meydanı olmak üzere Mısır’da halk her ne pahasına olsun darbeye karşı direniyor. Mısır’a baktığımızda özellikle İhvan’ın gençlerinde müthiş bir direniş ruhu görüyoruz. İhvan bu direniş ruhunu nasıl oluşturdu?

Bu ruh aslında 25 Ocak devriminin devam eden ruhudur. Devrim bir günde, 2 ayda olacak bir şey değildir. Mısır devrimi devam eden, süren bir devrimdir. Özgürlüğün, hürriyetin bir bedeli var. İhvan insanlara özgürlük için bedel ödemeyi öğretti. İnsanlar diğer ülkelerde olduğu gibi Mısır’da da Allah beni özgür yarattı, özgür yaşamam gerekir diyorlar. Rabiatül Adeviyye Meydanı’nda da diğer meydanlarda da temel motivasyon kaynağı İslam’dır. İhvan’ın kendi içinde yıllar süren bir eğitim metodu var. Gençler bu eğitim metoduna göre yetiştiriliyorlar. İhvan’ın temel şiarlarının en son noktası Allah yolunda ölmektir. İhvan gençleri zaten şehadet kültürüyle yetiştiriyor. Bu kültürle yetişen bir insan için direniş, şehadet bulunmaz bir nimettir. Şu an darbeye karşı sokakta sadece İhvan mensupları  yok. İhvan’la birlikte farklı kesimler de var.

Örneğin kimler o kesimler?

Normal sıradan halk İhvan’ın yanında. Nur Partisi’nin dışındaki  Selefilerin büyük bir kısmı da İhvan’la birlikteler. Örneğin Halid el İslambuli’nin geçmişte birlikte olduğu Cemaat-i İslami gibi... Ezher Şeyhi darbecilerin yanında olsa da Ezher’in âlimleri İhvan’la birlikte darbecilere karşı mücadele ediyorlar. Rabiatül Adeviyye Meydanı’nda Hıristiyanlardan bile İhvan’a destek verenler var.

Basında sık sık İhvan’la pazarlıklar yapıldığına dair haberler çıkıyor. Bu pazarlıklarda neler konuşuluyor?  

Asker bu denli yoğun bir direniş beklemiyordu. Darbe olacak, halk 3 veya 5 gün direnecek daha sonra ise askerin istediği düzen kurulacaktı. Fakat halk darbecilerin düşündüğü gibi hareket etmedi. Özellikle İhvan’ın direnişi bir anlamda bütün oyunları, hesapları bozdu. Direniş sürdükçe darbeciler daha da sıkışıyorlar. Şu an ne yapacaklarını, İhvan’ın direnişini nasıl kıracaklarını bilmiyorlar. Bundan dolayı da eve dönülmesi, direnişin kırılması noktasında İhvan’a teklifler de bulunuyorlar. Bu darbenin alelacele hazırlandığı da gösteriyor. Darbecilerin ciddi bir stratejileri yok. Darbe sonrası atanan siyasilerin hiç biri Mısır halkının kabul edeceği isimler değil.

Asker geri adım atmıyor. İhvan da darbeye karşı direniyor. Ortada bir kriz söz konusu... Bu krizden nasıl çıkılacak. İhvan’ın çözüm formülü nedir?   

Cemal Abdulnasır darbe yaptıktan bir süre sonra Cumhurbaşkanı Muhammed Necip’i devirmişti. Muhammed Necip sevilen biri olduğu için halk cumhurbaşkanının geri dönmesi için ayaklandı.  Bu ayaklanmanın başını da İhvan çekiyordu. Cemal Abdulnasır İhvan’ın o dönemki lideri Abdulkadir Udeh’e gençleri evlerine yollarsan oturup bu sorunu çözeriz, Muhammed Necip tekrar cumhurbaşkanı olabilir dedi. Bunun üzerine de Abdulkadir Udeh gençlerden dağılmalarını istedi. Gençler evlerine dönüp ayaklanma bastırıldıktan 5 gün sonra ise bütün İhvan liderleri asıldı. İhvan’ın böyle bir tarihi tecrübesi  var. İhvan direnişten en ufak bir taviz verirse darbe meşrulaşmış olacak. Bu darbenin meşrulaşması Mısır’ın en az 2O-30 sene daha kaybetmesi demektir. Bundan dolayı İhvan sonuna kadar direnecek. Çünkü İhvan sadece bu dönem için değil; gelecek için direniyor. Eğer direniş biterse bundan sonra Mısır’ı asker yönetecek demektir. Bu ise Mısır’ı Hüsnü Mübarek döneminden bile daha karanlık bir döneme sokar. İhvan halk intifadasıyla aslında askerin yönetim üzerindeki etkisini tamamen bitirmeye çalışıyor. Mısırlılar bu dönem direnmezlerse, bedel ödemezlerse gelecek de çok büyük bedeller ödemek zorunda kalacaklar.

Asker aylarca geri adım atmazsa İhvan da  aylarca direnir mi?

Aylar, yıllar sürse yine direnir. Çünkü İhvan eğer var olmak, bitmemek istiyorsa mutlaka direnmek zorunda. Başka bir seçeneği yok. Fakat ben askerin aylar sürecek bir direnişe karşı koyabileceğini sanmıyorum. Çünkü ülke aylarca düzensiz kalmaya katlanamaz. Asker eninde sonunda geri adım atmak zorunda kalacak.

Mısır medyasının darbeye karşı tutumu nasıl?

Devrimden sonra Mısır’da Batı destekli bir çok televizyon kuruldu. Bunlar sürekli halkı Mursi’ye karşı kışkırttılar. Laik ve liberallerin kontrolü altında olan gazeteler de aynı yolu izlediler.

İhvan’ın kendi yayın organları yok mu?

Var; fakat maddi güçleri, Batı’dan aldıkları destek nedeniyle karşı tarafın sesi daha fazla çıkıyor

Türkiye’nin darbeye karşı tavrı Mısır’da nasıl bir yankılandı?

Türkiye’de hem halk hem de hükümet darbeye yüksek sesle karşı çıkınca Mısır halkı buna çok sevindi. Bu özellikle direnişçiler için büyük bir moral oldu. Şu an İslam dünyasında Mısır’daki direnişe en büyük desteği Türkiye veriyor. Gençler sürekli İhvan’a destek gösterileri yapıyorlar. Erdoğan da “benim cumhurbaşkanım Mursi’dir” diyerek açıkça Mursi’nin yanında durdu. Türkiye’de yapılan bütün gösterilerin görüntüleri Mısır’daki direnişçilere ulaşıyor. Rabiatül Adeviyye Meydanı’nın en fazla moral, destek aldığı ülkelerin başında Türkiye geliyor.

İhvan’ın yürüttüğü sivil direnişin zamanla silahlı bir direnişe dönüşme ihtimali var mı? 

Ben buna ihtimal vermiyorum. Darbeciler zaten İhvan’ın silaha sarılmasını istiyorlar. İhvan silaha sarılırsa tıpkı Cezayir’deki FİS’in akıbetine uğrar. İhvan bu direnişi sivil bir intifada olarak sürdürecek. Zaten Cumhuriyet Muhafızları’nın önünde namaz kılan insanlara yönelik saldırının amacı da İhvan’ı silaha sarılması için provake etmekti.

Sina bölgesindeki Bedevilerin silahlandıkları yönünde haberler geliyor. Bu haberler doğru mu?

Mısır devletiyle Bedevilerin arasında yıllardır sorun yaşanıyordu. Hüsnü Mübarek döneminde Bedeviler büyük sıkıntılarla karşılaştılar. Fakat Cumhurbaşkanı Mursi Bedeviler tarafından çok seviliyor. Mursi ayrıca Bedevilerle devlet arasındaki sıkıntıları da çözmeye başlamıştı. Bedeviler genel olarak Mursi’ye sahip çıkıyorlar. Sina bölgesinde dönem dönem Mısır askerlerine yönelik silahlı saldırılar olsa da bu saldırılar İhvan istemedikten sonra geniş bir alana asla yayılmaz.

Kahire’nin dışındaki şehirlerde durum nasıl? 

Mısır’da toplam 27 il var. Kahire dışındaki illerin hepsinde tıpkı Kahire’de olduğu gibi direniş sürüyor. Halk bu illerde de meydanlarda toplanıp darbecileri protesto ediyor.

Mısır’daki bu darbe Filistin davasını nasıl etkileyecek?  

Mursi Mısır’ı tarihi misyonuna döndürmek istiyordu. Türkiye nasıl İslam dünyasının ağabeyi sayılıyorsa Mısır da Arapların ağabeyi sayılır. Tarih boyunca Mısır Arap ülkelerinin sorunlarının çözülmesinde önemli bir rol oynamıştır. Mursi Filistin ve Suriye’deki sorunların çözülmesi için bir takım hazırlıklar yapıyordu. Tam bu esnada darbe oldu. Bundan dolayı da bu darbe bir bakıma Filistin davasına ve Suriye’deki intifadaya karşı yapılmış bir darbedir. Fakat Mısır halkı, devrimciler bu mücadelenin sonunda mutlaka kazanacaklar. Bu da en fazla Filistin ve Suriye direnişlerine etki edecek inşallah…  

-Sancaktar-